Της Νικόλ Λειβαδάρη
O Κυριάκος Μητσοτάκης μπορεί να εξελέγη πρωθυπουργός πατώντας στο κύμα του εθνικολαϊκισμού, θέλει όμως να κυβερνήσει ως φιλελεύθερος. Και, ει δυνατόν, ως κεντροδεξιός φιλελεύθερος – καθότι, πλην των άλλων, γνωρίζει καλά πως η συντηρητική παράταξη ουδέποτε κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία ως αμιγής, σκληρή δεξιά.
Το κατά πόσο θα μπορέσει να ισορροπήσει στα όρια μεταξύ φιλελευθερισμού και νεοφιλελευθερισμού (και νέο-συντηρητισμού επίσης) θα το δείξει ο χρόνος. Το βέβαιο όμως είναι πως δεν μπορεί να βγάλει πέρα το συγκεκριμένο πολιτικό στοίχημα σε συνθήκες κομματικής περιχαράκωσης. Εχοντας απέναντί του μια αξιωματική αντιπολίτευση του 32% κι έναν ισχυρό πολιτικά Αλέξη Τσίπρα η αυτοδυναμία δεν του αρκεί. Χρειάζεται οπωσδήποτε και το «κέντρο», ή τουλάχιστον την αποδοχή ενός τμήματος του λεγόμενου κέντρου.
Κι εδώ μπαίνει στο κάδρο ο ρόλος του ΚΙΝΑΛ το οποίο – είτε ως ΠΑΣΟΚ, είτε ως Δημοκρατική Συμπαράταξη, είτε ως ΚΙΔΗΣΟ και λοιπές και εναπομείνασες δυνάμεις – παίζει σ’ αυτήν την Βουλή το τελευταίο χαρτί της πολιτικής του υπόστασης. Η Φώφη Γεννηματά προφανώς το γνωρίζει αυτό – εξ ου και η αμήχανη, και σε κάποιες στιγμές νευρική και αγχωμένη, στάση της στο τριήμερο των προγραμματικών δηλώσεων στην Βουλή και απέναντι στην πίεση του πρωθυπουργού.
Το πρώτο πρόβλημα για το ΚΙΝΑΛ είναι πως δεν έχει απεριόριστο χρόνο για να υπερβεί αυτή την αμηχανία, η οποία ενέχει ήδη υπαρξιακά χαρακτηριστικά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης σκοπεύει να επιβάλει τάχιστα την κυβερνητική του ατζέντα και, μαζί, να διεκδικήσει και τις συμμαχίες που θεωρεί ότι τον ευνοούν. Η διάταξη για την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου θα είναι το πρώτο και άμεσο πεδίο δοκιμασίας για το Κίνημα Αλλαγής, και θα ακολουθήσουν πολύ σύντομα η συνταγματική αναθεώρηση και ο εκλογικός νόμος. Και δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός κάλεσε δημοσίως και ευθέως την Φώφη Γεννηματά στην Βουλή να πάρει θέση για το άσυλο.
Οι τελευταίες πληροφορίες λένε πως το ΚΙΝΑΛ θα υπερψηφίσει την κατάργηση του ασύλου, εκτιμώντας ότι η ρύθμιση που φέρνει η κυβέρνηση κινείται στο πνεύμα του νόμου Διαμαντοπούλου. H θέση του κόμματος όμως δεν ήταν συμπαγής. Βουλευτές όπως ο Γιώργος Καμίνης, ο Χάρης Καστανίδης και ο Μιχάλης Κατρίνης εξέφρασαν ενστάσεις, αντιρρήσεις και αποστάσεις για το θέμα της κατάργησης του ασύλου τόσο δημόσια, όσο – και πολύ πιο έντονα κατά τις πληροφορίες – και σε κομματικό επίπεδο.
Ακόμη πιο σύνθετη φαίνεται η υπόθεση του εκλογικού νόμου και της κατάργησης της απλής αναλογικής. Εκεί, η κρατούσα γραμμή είναι η επαναφορά – και η πιθανή σύγκλιση με την ΝΔ – σε ένα μοντέλο ενισχυμένης αναλογικής στα πρότυπα της παλαιάς πρότασης του ΠΑΣΟΚ που θα δίνει στο πρώτο κόμμα μικρότερο μπόνους, της τάξης π.χ. των 30 εδρών. Σε ό,τι αφορά όμως την αναθεώρηση του άρθρου 54 του συντάγματος έτσι ώστε να περάσει η κατάργηση της απλής αναλογικής από τις επόμενες κιόλας εκλογές με τις 180 ψήφους ΝΔ και ΚΙΝΑΛ, οι εσωτερικές αντιστάσεις είναι πολύ πιο ισχυρές. Διότι μπορεί η σχετική πρόταση να είναι πατρότητας Ανδρέα Λοβέρδου, πολλοί βουλευτές και στελέχη του Κινήματος όμως έχουν τελείως διαφορετική προσέγγιση – ακριβώς την ίδια που αποτυπώθηκε στο τελευταίο άρθρο του καθηγητή Γιώργου Σωτηρέλη στα ΝΕΑ με τους χαρακτηρισμούς περί «συνταγματικά προβληματικής» θέσης και «αποθέωσης του πολιτικού κυνισμού».
Εν ολίγοις, με το «καλημέρα» της νέας κοινοβουλευτικής θητείας το ΚΙΝΑΛ προσπαθεί εναγωνίως να πατήσει (ξανά) σε δύο βάρκες με ορατό κίνδυνο πολιτικού πνιγμού. Κι εδώ προκύπτει και το δεύτερο, και δομικό του, πρόβλημα – ότι, και μετά τις εκλογές, αρνείται να βρει καθαρό στρατηγικό και προγραμματικό προσανατολισμό. Στην κεντροαριστερά ή στην κεντροδεξιά;
Το ερώτημα δεν μπορεί να ξορκίζεται επ’ αόριστον δια της επίκλησης των… πολιτικών κειμηλίων της ανδρεϊκής εποχής. Πόσο μάλλον όταν το μισό παλαιό ΠΑΣΟΚ έχει ήδη μεταναστεύσει στον ΣΥΡΙΖΑ και το άλλο μισό στην ΝΔ. Κι όταν, ιστορικά τουλάχιστον, κανένα κόμμα δεν ανέκτησε ποτέ την πολιτική και ιδεολογική του ταυτότητα κάνοντας απλώς αντιπολίτευση στην… αντιπολίτευση.
