Κακοί οιωνοί…

Πληθωρισμός, ανατιμήσεις… ακρίβεια. Ακόμη και ο Άγιος Βασίλης έρχεται με μικρό σάκο φέτος. Και όπως λέει μια παλιά λαϊκή ρήση τα καλά νέα αργούν και τα κακά αρνούνται να φύγουν…

 Η ακρίβεια δεν τιθασεύεται με τα καλάθια των νοικοκυριών. Ο πληθωρισμός επιμένει και γελοιοποιεί τους κυβερνητικούς αξιωματούχους, που μας έλεγαν ότι το φαινόμενο θα είναι παροδικό και να μην ανησυχούμε. Η έξαρση της ακρίβειας ακυρώνει το αφήγημα της κυβέρνησης, ότι υπηρετεί με συνέπεια τα λαϊκά νοικοκυριά και τα χατίρια στην ολιγαρχία έχουν εξοργίσει το σύμπαν. Τα προεκλογικού χαρακτήρα επιδόματα-ψίχουλα θυμώνουν τον κόσμο.

Δυστυχώς για την κυβέρνηση, η πραγματικότητα δεν είναι η πλασματική εικόνα που θέλει να φιλοτεχνήσει.  Δίνει 650 εκατομμύρια ευρώ μέσω του market pass όταν τα έσοδα του κράτους από έμμεσους φόρους την περίοδο 2021-2022 είναι 6 δισ. Δηλαδή, μας πήρε 10 και μας δίνει 1!  Φορολογεί τα υπερκέρδη των διυλιστηρίων όχι όπως υποσχέθηκε στο 90% αλλά μόλις στο 33%. Και την ίδια ώρα δεν μειώνει τον ΦΠΑ στα τρόφιμα που θα ανέβουν ακόμα 10% το 2023, ούτε βάζει πλαφόν στη λιανική τιμή ρεύματος ώστε οι καταναλωτές να δουν άμεσα όφελος στην τσέπη τους.

 Ενώ το επικοινωνιακό επιτελείο της κυβέρνησης επενδύει στο αφήγημα της ανάκαμψης-ανάπτυξης και των θετικών προοπτικών της οικονομίας, σκοπεύοντας να το χρησιμοποιήσει ως ισχυρό όπλο στην εκλογική καμπάνια,  στους κόλπους της κοινωνίας επικρατεί διάχυτος προβληματισμός και δεν υπάρχει η αισιοδοξία που αποπνέουν οι επίσημες δηλώσεις  των αρμόδιων υπουργών.

Το σενάριο που προβάλλεται για την πορεία της ελληνικής οικονομίας την επόμενη χρονιά συναρτάται με πολλούς αστάθμητους παράγοντες, που το καθιστούν ελάχιστα ρεαλιστικό. Πληθωρισμός, επιτόκια, κόστος χρήματος, τιμές φυσικού αερίου και ηλεκτρικού ρεύματος, εξελίξεις στην Ουκρανία, είναι μερικές μόνο από τις παραμέτρους αβεβαιότητας.

Η απορρύθμιση στην οικονομία και οι παράπλευρες επιπτώσεις στο ρυθμό ανάπτυξης, στις επιχειρήσεις και στα δημοσιονομικά θα είναι μάλιστα μεγαλύτερες σε περίπτωση παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου – αν δηλαδή οι εκλογές γίνουν προς τη λήξη της κυβερνητικής θητείας.

Ούτως ή άλλως οι προοπτικές στην οικονομία είναι σε γενικές γραμμές “γκρίζες”. Το δείχνουν όλα τα στοιχεία των τελευταίων μηνών που αφορούν την εξέλιξη του ΑΕΠ, τον πληθωρισμό, τις λιανικές πωλήσεις, τη βιομηχανική παραγωγή και τις παραγγελίες των βιομηχανικών επιχειρήσεων.

Από την άλλη οι χρηματαγορές έχουν  ήδη αρχίσει να στέλνουν τους πρώτους “λογαριασμούς”:  Το κόστος χρήματος ανεβαίνει, ο κρατικός δανεισμός γίνεται ακριβότερος, δημοσιονομικά “προβληματικές” χώρες δυσκολεύονται να βγουν στις αγορές, μεγάλες επιχειρήσεις πληρώνουν δυσθεώρητα επιτόκια για να αντλήσουν κεφάλαια και ρευστότητα .

Σ΄ αυτό συνέβαλαν βέβαια και οι διαδοχικές αυξήσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες, που θέτουν ως πρωταρχικό στόχο την αναχαίτιση του πληθωρισμού, ακόμη και σε βάρος της ανάπτυξης.

Το υψηλό χρέος και τα διευρυνόμενα δίδυμα ελλείμματα, σε συνδυασμό με ανορθόδοξες πολιτικές είναι πιθανό να επιδεινώσουν ακόμα περισσότερο τα προβλήματα.

Για την Ελλάδα, προοίμιο αυτού του προβλήματος και των δυσκολιών που έρχονται είναι η μεγάλη άνοδος των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων.

Εάν τους επόμενους μήνες παραμείνουν στα τωρινά επίπεδα ή ανεβούν υψηλότερα, ο δανεισμός θα γίνει πολύ ακριβότερος – και δυσχερέστερος. Υπάρχει μάλιστα κίνδυνος να μπει σε κίνηση μια διαδικασία ανοδικού σπιράλ: Όσο το κόστος δανεισμού ανεβαίνει, τόσο περισσότερο  οι αγορές  να ζητούν ακόμη υψηλότερα επιτόκια.

Όλα αυτά αποτυπώνονται στις δημοσκοπήσεις – όση εμπιστοσύνη μπορεί να έχει κανείς στις μετρήσεις-. Ακόμη και οι πιο επιεικείς με την κυβέρνηση ερευνητές την προειδοποιούν ότι ο χρόνος δουλεύει εις βάρος της.

Η γενική εικόνα είναι ότι η ελληνική οικονομία έχει “φρενάρει” και κόβει ταχύτητα τους τελευταίους μήνες. Πληθωρισμός, ανατιμήσεις… ακρίβεια. Τα φετινά Χριστούγεννα γίνονται με καλάθια  pass πάντως τύπου. Ακόμη και ο Άγιος Βασίλης έρχεται με μικρό σάκο φέτος. Και όπως λέει μια παλιά λαϊκή ρήση τα καλά νέα αργούν και τα κακά αρνούνται να φύγουν…