ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ: Για ένα όνειρο ζούμε…

Αν νοιώθεις υπερηφάνεια για τους προγόνους σου, μη στερήσεις αυτήν τη δυνατότητα και από τους απογόνους σου
Κικέρων

Γράφει η Ελένη Παπαδοπούλου

Η πόλη της Ελευσίνας, η πόλη των αρχαίων Μυστηρίων, με μια φαντασμαγορική τελετή έναρξης που φέρει την καλλιτεχνική υπογραφή του κ Μιχαήλ Μαρμαρινού, βρέθηκε στο επίκεντρο του ευρωπαϊκού πολιτιστικού ενδιαφέροντος ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα για το 2023. Μια τελετή με υψηλούς συμβολισμούς που δεν στάθηκε μόνο στην εφήμερη φαντασμαγορία, αφού το πρόγραμμα της άντλησε έμπνευση από την ιστορία και τη μυθολογία της Ελευσίνας στην διαχρονία της, ως τόπο ιερό και Μυστηρίων, τόπο σύνδεσης του Πάνω με τον Κάτω Κόσμο, αλλά και μια πόλη με πρόσφατο βιομηχανικό παρελθόν και κατοίκους με πολλαπλές καταγωγές.

Και ανεξάρτητα από την ίδια την τελετή – αφού σε άλλους άρεσε και άλλους όχι- , δεν σας κρύβω ότι πραγματικά ζήλεψα την “μεταμόρφωση” της Ελευσίνας ώστε να υποδεχτεί και να υπηρετήσει τον τιμητικό τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης που της ανατέθηκε, με τα φώτα ολόκληρης της Γηραιάς Ηπείρου να είναι στραμμένα στην μικρή αυτή γωνιά ελληνικής γης που γιορτασε το Σαββατοκύριακο μια σημαντική στιγμή της ιστορίας της. Κι αναρωτήθηκα γιατί ο δικός μου τόπος, η Ηλεία με την βαριά πολιτιστική κληρονομιά της που φιλοξενεί στα σπλάχνα της το λίκνο του πολιτισμού, την Παγκόσμια πόλη της Αρχαίας Ολυμπίας, την Αρχαία Ήλιδα και τον Επικούρειο Απόλλωνα, τρία από τα κορυφαία μνημεία όχι της χώρας αλλά της Ευρωπαϊκής και Παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς, δεν θα μπορούσε κάποτε στο μέλλον, να είναι στη θέση της Ελευσίνας και να υπηρετήσει πανάξια το όραμα της Μελίνας Μερκούρη!

Ο τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης δίνει στις πόλεις την ευκαιρία να ενισχύσουν την εικόνα τους, να τοποθετηθούν στον παγκόσμιο χάρτη, να προωθήσουν τον βιώσιμο τουρισμό και να επαναπροσανατολίσουν την ανάπτυξή τους μέσω του πολιτισμού. Είναι άραγε τόσο ουτοπικό η μικρή Ηλεία με την μεγάλη Αρχαία Ολυμπία να περπατήσει κάποτε σε αυτόν τον δρόμο; Η Ελλάδα τέσσερις φορές ως τώρα, Αθήνα 1985, Θεσσαλονίκη 1997, Πάτρα 2006 και τώρα Ελευσίνα 2023, υπηρέτησε το θεσμό της Πολιτιστικής Πρωτεύσας της Ευρώπης , ενώ έχουν ηδη οριστεί οι επόμενες Πολιτιστικές Πρωτεύουσες ως το 2027 αλλά και οι υποψηφιότητες για την πενταετία 2028- 2033. Και όπως γνωρίζουμε, αυτή ήταν μια ιδέα της Μελίνας Μερκούρη και του Τζακ Λανγκ (υπουργών Πολιτισμού της Ελλάδας και της Γαλλίας αντίστοιχα) το 1985, όταν έθεταν τα θεμέλια για την πρωτοβουλία Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, με την Αθήνα να εγκαινιάζει το θεσμό.

Η επιλογή μιας πόλης για τον τίτλο αυτό, γίνεται τέσσερα χρόνια πριν από την έναρξη των δράσεων, με διαγωνισμό που διοργανώνεται σε εθνικό επίπεδο αλλά με τα ίδια κριτήρια που έχουν καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο τίτλος αυτός συνεπάγεται μία μεγάλη δέσμευση: την πραγματοποίηση στη συγκεκριμένη περιοχή πολιτιστικών εκδηλώσεων οι οποίες εντάσσονται σ’ ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο. Πάνω από 60 πόλεις απέκτησαν μέχρι σήμερα αυτόν τον τίτλο και ωφελήθηκαν από τα θετικά αποτελέσματα ενος θεσμού που φιλοδοξεί να αφήσει μια μορφή παρακαταθήκης στην πόλη και τους επισκέπτες της, παρόντες και μελλοντικούς.

Θα μου πείτε βέβαια, τι ονειρεύεσαι τώρα, την Ηλεία και την Αρχαία Ολυμπία Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, σε έναν νομό χωρίς υποδομές, χωρίς αεροδρόμιο, χωρίς – επί του παρόντος – σύγχρονο αυτοκινητόδρομο, χωρίς τρένο, χωρίς, χωρίς… Ας μην ξεχνάμε όμως οτι η Αρχαία Ολυμπία κέρδισε ένα σχεδόν ανάλογο στοίχημα – με τα όποια λάθη και τις αδυναμίες που είχε- το 2004 με την Τελετής Αφής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας όπου έστρεψε πάνω της τα φώτα της Παγκόσμιας κοινότητας και υποδέχθηκε μια λαοθάλασσα κόσμου από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Εδώ μέσα σε λίγους μήνες από την τραγωδία των καταστροφικών πυρκαγιών του 2007 “ανάστησε” μέχρι και τον καμένο Κρόνιο Λόφο για την τελετή Αφής των Ολυμπιακών του Πεκινου τον Μάρτη του 2008. Ένα στοίχημα λοιπόν είναι όλα αν το θες πολύ, με πολλή δουλειά όμως και οραματικούς ηγέτες!
Γιατί όχι λοιπόν η Αρχαία Ολυμπία να μην διεκδικήσει στο μέλλον τον τίτλο της Πολιτιστικής

Πρωτεύσας της Ευρώπης με ορίζοντα ακόμα και δεκαπενταετίας και αν από τώρα δουλέψουμε πάνω σε αυτό, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Ως άλλος Δον Κιχώτης, αλλά και ως απλός πολίτης που αγαπάει τον τόπο του, βάζω την ιδέα στο τραπέζι…

Γιατί για ένα όνειρο ζούμε…