Η Σταμάτα τρέχει, τρέχει στον δικό της Μαραθώνιο

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”141758″ img_size=”full”][vc_column_text]Ελάχιστοι ασχολήθηκαν μαζί της. Κάποιοι ξένοι ιστορικοί έχουν αναφέρει ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, μια άγνωστη γυναίκα προσπάθησε ανεπιτυχώς να παραταχθεί στη γραμμή εκκίνησης του Μαραθώνιου μαζί με τους άνδρες.

Η Σταμάτα, που μπορεί να την έλεγαν και Μελπομένη, δεν σταματάει να τρέχει. Χρόνια τώρα στη σκέψη μας, ιδίως όταν γίνεται λόγος για Ολυμπιακούς Αγώνες και μαραθώνιους δρόμους. Της οφείλουμε τιμή, τέτοιες μέρες, έστω μνημονεύοντάς την σε κείμενα, με το πρώτο να έχει δημοσιευτεί σε μακρινό φύλλο της «Ελευθεροτυπίας».

Χαμένη στα παραλειπόμενα της Ιστορίας διασχίζει ξεχασμένη στα χρόνια, αδύναμη να σταθεί, έστω και παράμερα, στο ίδιο πλάνο με τον Σπύρο Λούη. Ο οποίος, ευσταλής και αρειμάνιος, διαχρονικά, συνεχίζει το θρυλικό κατόρθωμά του. Ατρωτος στο βάθρο του, παρά τα καινά δαιμόνια που πριν από λίγες μέρες ήρθε και μας σφήνωσε στο μυαλό ο Πάνος Βλάχος με το ντοκιμαντέρ του «Εφτά λεπτά ψυχής».

Ελάχιστοι ασχολήθηκαν μαζί της. Κάποιοι ξένοι ιστορικοί έχουν αναφέρει ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896, μια άγνωστη γυναίκα προσπάθησε ανεπιτυχώς να παραταχθεί στη γραμμή εκκίνησης του Μαραθώνιου μαζί με τους άνδρες. Ομως «οι αθάνατοι έσπευσαν και τη μάζεψαν αμέσως», όπως έγραψε η Αμερικανίδα ερευνήτρια Τζοάνα Ντάβενπορτ. Γιατί το πνεύμα του μισογύνη βαρόνου Πιερ ντε Κουμπερτέν δεν επέτρεπε χαραμάδες.

Τον Απρίλιο του 1996, ο ιστορικός των Ολυμπιακών Αγώνων Αθανάσιος Ταρασουλέας αφιέρωσε άρθρο του (εφ. «Το Βήμα»), στη Σταμάτα Ρεβίθη. Με τον τίτλο «Η πρώτη γυναίκα μαραθωνοδρόμος».

Ακολούθησε ο βετεράνος δημοσιογράφος, ένθερμος υποστηρικτής του γυναικείου ελληνικού αθλητισμού, Πέτρος Λινάρδος, ο οποίος στα γραφτά του αρκετές φορές έχει αναφερθεί στην περίπτωσή της που «έμεινε στο περιθώριο της μικρής Ιστορίας και ακουμπά τη μεγάλη Ιστορία». Υπογραμμίζει δε ότι «σε μια Κυκλαδίτισσα ανήκει το γέρας της πρώτης γυναικείας συμμετοχής στον μαραθώνιο δρόμο».

Οι εφημερίδες «Ακρόπολις», «Αστυ», «Νέος Αριστοφάνης», «Ατλαντίς της Νέας Υόρκης» και άλλες έδωσαν αρκετή δημοσιότητα στο κατόρθωμά της και μας άφησαν τα ολίγα που ξέρουμε γι’ αυτήν.

Με καταγωγή συριανή, η Σταμάτα Ρεβίθη (η οποία ίσως είχε και το όνομα Μελπομένη), βρέθηκε στη γεμάτη από πλανόμενους απόκληρους Αθήνα, όπου, σωρηδόν έφταναν φτωχά κορίτσια από τα κυκλαδίτικα νησιά και γίνονταν υπηρέτριες σε αφεντικά που όχι σπάνια τις εκμεταλλεύονταν παντοιοτρόπως, τις άφηναν έγκυες και τις πέταγαν στον δρόμο.

Χαμένη στη χαοτική πρωτεύουσα, η Σταμάτα, χωρίς χρήματα για ν’ αγοράσει εισιτήριο, ολημερίς, «με βήμα ταχύ, σχεδόν τροχάδην» ανεβοκατέβαινε Αθήνα – Πειραιά, Πειραιά – Αθήνα, ψάχνοντας για δουλειά μ’ ένα μωρό στην αγκαλιά, πράγμα που δυσκόλευε τα πράγματα.

Ενας νέος που τη συνάντησε σε μια από τις αγωνιώδεις διαδρομές της, αστειευόμενος μάλλον, της είπε πως έτσι γρήγορη που ήταν θα μπορούσε να τρέξει στον Μαραθώνιο, όπου, ίσως, την πρόσεχαν και τη βοηθούσαν στο οικονομικό της αδιέξοδο. Ετσι, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, «της κόλλησε η ιδέα να τρέξει εις στον μαραθώνιον δρόμον».

Με το μωρό στην αγκαλιά, παρουσιάστηκε στην Οργανωτική Επιτροπή, ζητώντας να επιτραπεί η συμμετοχή της στον αγώνα, δίπλα στους άνδρες. Το αίτημά της απορρίφθηκε και η προπονημένη από την ανάγκη, «πείσμων» και «νευρώδης» Σταμάτα, αποφάσισε να τρέξει μόνη της, την επομένη της επίσημης κούρσας, στις 30 Μαρτίου 1896. «Η καρδιά μου το λέει και τα πόδια μου κρατούν» δήλωσε.

Πήγε στον Μαραθώνα, όπου διανυκτέρευσε στο σπίτι του δημάρχου Κουτσογιαννόπουλου. Την είχαν ακολουθήσει και δημοσιογράφοι. Την επομένη, αφού απέσπασε ένα πρακτικό υπογεγραμμένο από τον δήμαρχο, τον ειρηνοδίκη και τον δάσκαλο, ρίχτηκε στην κούρσα. Ξεκίνησε από το Χάνι του Μιλτιάδη, έκανε μια στάση για να φάει μερικά πορτοκάλια και κάλυψε την κακοτράχαλη διαδρομή των σαράντα χιλιομέτρων σε πεντέμισι ώρες, επίδοση που έχει πολύ μικρότερη σημασία από την προσπάθεια.

Οταν έφτασε στα στρατιωτικά παραπήγματα (όπου το Νοσοκομείο «Ευαγγελισμός») τη σταμάτησαν. Δεν έπρεπε να πάει στο Στάδιο. Ζήτησε από τους αξιωματικούς της Φρουράς να της υπογράψουν ένα πρακτικό που βεβαίωνε την άφιξή της. Το χρειαζόταν, τους είπε, για να το παρουσιάσει στον Φιλήμονα –τον γραμματέα της Ολυμπιακής Επιτροπής– μαζί με το αίτημά της για δουλειά.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι δημοσιογράφοι, στους οποίους είχε ανατεθεί από τις εφημερίδες η κάλυψη της εφήμερης δόξας της, την είχαν αντιμετωπίσει με συμπάθεια και με θαυμασμό. Στην εφημερίδα «Ακρόπολις» του Βλάση Γαβριηλίδη, στο ρεπορτάζ της παραμονής του αγώνα, διαβάζουμε:

«Η κ. Ρεβίθη είναι ξανθή, ρικνή, οστεώδης. Δεν θα φάγη αύριον όταν θα τρέξει. Μα θα κρατήσης; την ερωτώμεν. “Θα κρατήσω” απαντά. “Πόσαις νύχτες δεν έμεινα νηστική και εβύζαινα το παιδί μου. Δεν είχα ψωμί να φάω. Είμαι πολύ φτωχή”. Και τα γουρλωτά της μάτια προσλάμβαναν άγριαν όψιν. Θα τρέξη με το μεσοφούστανο, το οποίον θα υψώνει μέχρι γόνατος, και τα χέρια της θα τα χώση εις την μέσην της. Θα την καμαρώνητε ερχομένην εκ Μαραθώνος εις Αθήνας».

Από τη στιγμή που έφτασε τα παραπήγματα, τα ίχνη της χάνονται. Η βρεφοκρατούσα Σταμάτα δεν αποτελούσε πλέον αξιοπερίεργο.

Φανή Πετραλιά

Πηγή: efsyn.gr[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]