Γράφει η Ειρήνη Μεσσήνη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια*

Μια πληθώρα επιστημονικών στοιχείων συμφωνεί πως δεν υπάρχει αντικειμενικότητα στην αξιολόγηση του κινδύνου από τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οι άνθρωποι δεν φαίνεται να εκτιμούν και να αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο με ένα κοινό τρόπο. Αντίθετα η αξιολόγηση και η βίωση του φόβου γίνεται με ένα σύνθετο τρόπο που περιλαμβάνει την αντικειμενική αξιολόγηση, τη συναισθηματική αντίδραση και τη γνωστική ανταπόκριση του ατόμου ανάλογα με τα προσωπικά χαρακτηριστικά, τις εμπειρίες και την κουλτούρα του. Τι γίνεται όμως με αυτούς που αρνούνται το φόβο; Υπάρχει άραγε φόβος στους αρνητές;

Ο μηχανισμός της άρνησης

Σε παγκόσμιο επίπεδο μια διαρκώς αυξανόμενη μερίδα του πληθυσμού μπαίνει στο clubτων αρνητών της μάσκας, των περιορισμών, των εμβολίων! Πολλοί από τους αρνητές δεν πιστεύουν καν στην ύπαρξη του Covid19!

Αναλύοντας το φαινόμενο επιστημονικά  και εξετάζοντας την άρνηση σαν ένα μηχανισμό άμυνας, οι άνθρωποι που αρνούνται να δεχτούν μια πραγματικότητα συνήθως είναι αυτοί που δεν διαθέτουν τις ψυχικές αντοχές να την αντέξουν και να τη διαχειριστούν.

Αρκετά συχνά η «άρνηση» λειτουργεί σαν ένα είδος εξαπάτησης του εαυτού και συμβαίνεισε ανθρώπους που δεν είναι ψυχικά κατάλληλα και επαρκώς προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν καταστάσεις έξω από τον έλεγχο τους. Πολλές φορές τα άτομα αυτά δε διαθέτουν τις απαραίτητες άμυνες, στρατηγικές και ψυχικές δυνάμεις να διαχειριστούν λειτουργικά καταστάσεις που δεν είναι στο πλαίσιο των επιλογών τους, που τους προκαλούν φόβο, άγχος και απελπισία.

Αν και πολλές φορές η άρνηση συνδέεται και κατηγορείται σαν ένα είδος ευθυνοφοβίας, στην πραγματικότητα πρόκειται για αντιδραστική συμπεριφορά απέναντι σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση που βιώνεται ως ακραία απειλητική για την υγεία και τη ζωή του ατόμου. Όσο και αν φαίνεται παράδοξοοι άνθρωποι που αρνούνται να φορέσουν μάσκα, να δεχτούν τα μέτρα προστασίας ή να κάνουν εμβόλιο τείνουν να είναι οι πιο ευάλωτοι συναισθηματικά, και αυτοί που φοβούνται και αγχώνονται περισσότερο!

Ένστικτο αυτοσυντήρησης

Κατά των Μοντεσκιέ η αυστηρότητα των νόμων εμποδίζει την εφαρμογή τους, κατά μια τέτοια έννοια η άρνηση προσαρμογής στα υγειονομικά μέτρα αποτελεί μια έκκληση για αλλαγή σε ένα ήδη εκρηκτικό κοινωνικό πλαίσιο. Η άρνηση της κοινωνίας σε συμμόρφωση δεν υπακούει σε νόμους ψυχολογικής επιβίωσης, όσο μια απόλυτα φυσιολογική αντίδραση απέναντι σε μια κατάσταση που την κάνει να ασφυκτιά.

Πέρα όμως από το αναμενόμενο ξέσπασμα, δεν είναι μόνο η κόπωση, η αγανάκτηση, η ανάγκη για διασκέδαση και απελευθέρωση.Είναι η οικονομική και εργασιακή διάσταση του θέματος και το γεγονός ότι πίσω από τα ρολά που πέφτουν εκτυλίσσονται οικονομικά δράματα. Η απαξίωση τωνμικρομεσαίωνεπιχειρήσεων, των καταναλωτικών συνηθειών, η συσσώρευση οφειλών και η αποδυνάμωση των πολιτών οδηγούν στην αναδιάρθρωση της οικονομίας και της αγοράς προς όφελος των πολυεθνικών και των μεγάλων επιχειρήσεων και βέβαιαστη φτωχοποίηση των μικρομεσαίων πολιτών.

Το πολιτικό ακορντεόν, οι τεχνικές «βλέποντας και κάνοντας» δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να προγραμματίσουν με οποιοδήποτε τρόπο τη ζωή και τις επιλογές τους.Δεν αφήνουν στους πολίτες κανένα περιθώριο ελέγχου ενισχύοντας έτσι την έλλειψη σιγουριάς και ασφάλειας. Με άλλα λόγια η άρνηση της μάσκας και της προσαρμογής στα μέτρα ενδεχομένως να αντανακλά την επιδείνωση των κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων και να προβάλει τους φόβους και τα άγχη μιας μεγάλης μερίδας  της κοινωνίας και ειδικά των νέων ανθρώπων που βλέπουν τη ζωή τους να απειλείται και να μη σώζεται με τα ψίχουλα των επιδομάτων και τους μαζικούς εμβολιασμούς!

Η νέα τάξη πραγμάτων φαίνεται να έχει δυο όψεις, δυο μέτρα και δυο σταθμά και δυο ταχύτητες! Είναι λογικό λοιπόν να έχει και διφορούμενες αντιδράσεις.

*Η Ειρήνη Μεσσήνη είναι Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Ρήγα Φεραίου 111 / Πύργος

Αγίου Δημητρίου 44 / Αθήνα

Τηλ: 6946442653

Email: irinimessini@gmail.com