Η Πρωινή «ακτινογραφεί» την οικονομία της Ηλείας για το 2025

Ο δρόμος, το νερό και οι τουριστικές προσδοκίες

Με ανάμεικτα συναισθήματα αποχαιρετούν οι Ηλείοι το 2024, καθώς η νέα χρονιά δημιουργεί αφενός προσμονή για την παράδοση του αυτοκινητόδρομου της Πατρών-Πύργου και αφετέρου ανησυχία για το φαινόμενο της λειψυδρίας. Παράλληλα, άπαντες τηρούν στάση αναμονής σχετικά με την περιρρέουσα φημολογία για σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του τουρισμού και του realestate, για να δουν αν τελικά θα επαληθευτούν ή θα παραμείνουν… σχέδια επί χάρτου. Φυσικά, σταθερό παραμένει το αίτημα για αποκατάσταση της αδικίας εις βάρος της Ηλείας με την κατάργηση των πανεπιστημιακών τμημάτων, επί του οποίου γίνονται ζυμώσεις αλλά προς το παρόν σε πρώιμο στάδιο.

Η «Πρωινή» ακτινογραφεί τις εξελίξεις και τι να περιμένουμε σε τέσσερις τομείς τη νέα χρονιά.

Πάτρα-Πύργος και… βλέπουμε για Τσακώνα

Το 2024 ήταν η χρονιά επιτάχυνσης για το μεγαλύτερο έργο που έχει γίνει στην Ηλεία εδώ και δεκαετίες. Οι εταιρείες που συγκροτούν την κοινοπραξία της «Ολυμπίας Οδού», υπερδιπλασίασαν τον ρυθμό στις εργασίες τους και κάλυψαν το χαμένο έδαφος της πανδημίας και της καραντίνας. Η Πατρών-Πύργου έχει φτάσει πλέον στο 70% της κατασκευής της και συνεχίζει με αμείωτο ρυθμό για το 100%. Το τμήμα Πύργος-Γαστούνη, που κατασκευάζει η ΤΕΡΝΑ, είναι το ωριμότερο αφού έχει στρωθεί η άσφαλτος και δεν αποκλείεται να είναι έτοιμο ακόμα και το Πάσχα. Το τμήμα Γαστούνη-Καραίικα, που κατασκευάζει ο ΑΚΤΟR, είναι κοντά στο 70% και συνεχίζεται με πυρετώδη ρυθμό.

Τα δύο αυτά τμήματα, που ουσιαστικά καλύπτουν τα 60 από τα 75 χλμ του αυτοκινητόδρομου, υπολογίζεται ότι θα παραδοθούν στην κυκλοφορία μέσα στο καλοκαίρι του 2025, ενώ λίγο αργότερα θα γίνει το ίδιο με το τμήμα Κάτω Αχαΐα-ΒΙΠΕ Πατρών, το οποίο κατασκευάζεται από την ΑΒΑΞ στην υπάρχουσα χάραξη με ταυτόχρονη κυκλοφορία των οχημάτων και απαιτεί πιο σύνθετες εργασίες.

Στο έργο σήμερα εργάζονται περίπου 1000 άτομα, ενώ η έμμεση απασχόληση έχει υπολογιστεί σε επιπλέον 2.000 θέσεις εργασίας σε όλη τη διάρκεια κατασκευής του έργουΣε πρόσφατες δηλώσεις του ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Ολυμπίας Οδού», Παναγιώτης Παπανικόλας, δήλωσε πως όλοι είναι αφοσιωμένοι στον στόχο: να παραδοθεί ο νέος αυτοκινητόδρομος το συντομότερο δυνατό.  «Υπερβαίνουμε καθημερινά προκλήσεις της κατασκευής και δίνουμε λύσεις με λογική, σύνεση και ομοψυχία. Έχουμε σηκώσει τα μανίκια και προχωράμε», ανέφερε.

Τα «αγκάθια» ως την Τσακώνα

Η ολοκλήρωση της Πατρών-Πύργου αυτόματα οδηγεί στην ανάγκη να κλείσει το οδικό «δαχτυλίδι» της Πελοποννήσου με την κατασκευή και του τμήματος Πύργος-Τσακώνα. Ωστόσο, το συγκεκριμένο έργο χαρακτηρίζεται από αρκετές δυσκολίες, διότι αφενός έχει υψηλό κόστος κατασκευής και αφετέρου συνοδεύεται από νομικούς και περιβαλλοντικούς περιορισμούς που απορρέουν από τη γνωστή απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας το 2010 για το οικοσύστημα στον Καϊάφα.

Με απόφαση του υπουργείου Υποδομών, η κοινοπραξία της Ολυμπίας Οδού εκπόνησε μελέτες με όλες τις εναλλακτικές χαράξεις, προκειμένου να προσδιοριστεί η προσφορότερη χάραξη και κατ΄επέκταση το κόστος κατασκευής. Όπως απάντησε στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου ο αρμόδιος υφυπουργός Νίκος Ταχιάος, οι πρώτοι πρόχειροι υπολογισμοί τοποθετούν τις χρηματοδοτικές ανάγκες στα 700 εκατ. ευρώ, ποσό που τη δεδομένη στιγμή δεν είναι εύκολο να καλυφθεί είτε από εθνικούς είτε από ευρωπαϊκούς πόρους. Αν λάβουμε υπόψη και τον χαμηλό κυκλοφοριακό φόρτο, ο οποίος με βάση τα κριτήρια που θέτει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αξιολογείται ως μη βιώσιμος, είναι δύσκολο να προχωρήσει η κατασκευή του με το μοντέλο της σύμβασης παραχώρησης, διότι χωρίς μελέτη κόστους-οφέλους είναι σχεδόν ανέφικτη η ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ 2021-2027. Το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν προκρίνει πλέον ως προτεραιότητες τα οδικά έργα, αυξάνει ακόμα περισσότερο τον βαθμό δυσκολίας στην ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.

Η εναλλακτική επιλογή είναι η δημοπράτηση του αυτοκινητόδρομου ως δημοσίου έργου, ωστόσο το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων δύσκολα μπορεί να «σηκώσει» ένα έργο το οποίο αξιολογείται ως ιδιαίτερα ακριβό.

Έγκυρη πηγή του υπουργείου Υποδομών εξήγησε πρόσφατα στην Πρωινή ότι το γεωγραφικό ανάγλυφο στην περιοχή κατασκευής του δρόμου, σε συνδυασμό με τους νομικούς και περιβαλλοντικούς περιορισμούς που απορρέουν από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας από το 2010, αποτελούν παραμέτρους που δεν βοηθούν στην αίσια έκβαση.

«Το ύψος των απαλλοτριώσεων που θα απαιτηθούν και ο περιβαλλοντικός πλούτος στην περιοχή Ηλείας-Μεσσηνίας απαιτούν προσεκτική χάραξη, με πολλούς περιορισμούς, που εκ των πραγμάτων ανεβάζουν το κόστος κατασκευής. Αν η Πατρών-Πύργου, έργο σε Κάμπο και κατασκευαστικά απλούστερο, κόστισε 350 εκατ. Ευρώ με τιμές προ πληθωριστικής κρίσης, το οδικό τμήμα Πύργος-Καλό Νερό-Τσακώνα, είναι σαφέστατα ακριβότερο, οποιαδήποτε χάραξη κι αν επιλεγεί», επισημάνθηκε.

Θα πούμε το νερό… νεράκι

Το 2024 ήταν το δυσκολότερο για την αγροτική παραγωγή της Ηλείας – ιδιαίτερα του Κάμπου- από το 1990. Η πολύμηνη ξηρασία, σε συνδυασμό με τα δύο δεκαήμερα «κύματα» καύσωνα τον Ιούλιο, οδήγησαν τα αποθέματα νερού στα φράγματα Πηνειού και Αλφειού στα όριά τους, αφού οι ανάγκες άρδευσης αυξήθηκαν κατακόρυφα.

Παρότι η διαχείριση του νερού οδήγησε αρχικά σε εντάσεις και διαφωνίες ανάμεσα στον ΓΟΕΒ Πηνειού-Αλφειού και τους ΤΟΕΒ της Ηλείας, εντέλει επικράτησε κλίμα συνεννόησης και η αρδευτική περίοδος ολοκληρώθηκε έστω και δύσκολα χωρίς να κινδυνεύσουν οι αγροτικές καλλιέργειες.

Τα… καμπανάκια όμως για τη νέα χρονιά ήδη χτυπούν, αφού η στάθμη του φράγματος απέχει αρκετά μέτρα ακόμα και από το οριακό σημείο της περσινής χρονιάς. Οι βροχές του Δεκεμβρίου συνεισέφεραν μεν, όχι αρκετά δε. Τα χριστουγεννιάτικα χιόνια στην ορεινή Αχαΐα και την Αρκαδία εκτιμάται πως θα βοηθήσουν, ωστόσο θα ήταν ευχάριστο να υπάρξουν ομαλές βροχοπτώσεις το επόμενο δίμηνο του χειμώνα. Ειδάλλως, η αρδευτική περίοδος θα είναι ακόμα πιο δύσκολα διαχειρίσιμη.

Ταυτόχρονα, όμως, αναδεικνύεται και η ανάγκη εκσυγχρονισμού του δικτύου άρδευσης, για να γίνεται ορθολογική διαχείριση του διαθέσιμου νερού και να αποτρέπονται οι σπατάλες. Το έργο της υπογειοποίησης όλου του δικτύου απεντάχθηκε από το Ταμείο Ανάκαμψης, ωστόσο τους τελευταίους μήνες το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων αφήνει «παραθυράκι» για χρηματοδότηση από άλλες πηγές. Μέχρι να βρεθούν χρήματα όμως, θα… παρακαλάμε να βρέξει.

Οι προσδοκίες για τον τουρισμό

Η προαναφερθείσα ολοκλήρωση του αυτοκινητόδρομου έχει ήδη δημιουργήσει προσδοκίες αναπτυξιακές, καθώς έχει αναπτυχθεί έντονη φημολογία περί τουριστικών επενδύσεων που ήδη δρομολογούνται ή έχουν δρομολογηθεί στην Ηλεία, τόσο στη ζώνη του Πύργου όσο και στην Αμαλιάδα και στον Κάμπο.

Ήδη υπάρχει καταγεγραμμένο ενδιαφέρον για απόκτηση αστικών ακινήτων στον Πύργο, με στόχο τη δημιουργία καταλυμάτων τύπου AirBnb ή Boutique Hotel από επενδυτές, ενώ ξεχωριστή είναι η περίπτωση παλαιού ξενοδοχείου για το οποίο υπάρχει ενδιαφέρον αγοράς και μετατροπής του σε αθλητικό κέντρο.

Στο όλο κλίμα συμβάλλει και η επικείμενη παραχώρηση του λιμένα Κατακόλου μέσω ΤΑΙΠΕΔ, προκειμένου να βελτιωθούν οι υποδομές υποδοχής κρουαζιέρας, στο πλαίσιο της κυβερνητικής επιδίωξης για αποσυμφόρηση των λιμανιών του Αιγαίου από τα κρουαζιερόπλοια. Προς το παρόν, πάντως, έχει ήδη μπει σε τροχιά υλοποίησης η φιλόδοξη επένδυση τουριστικών κατοικιών στην Σκαφιδιά από τον όμιλο Aldemar, η οποία έρχεται να προστεθεί στην ολοκληρωμένη επένδυση της δημιουργίας συνεδριακού κέντρου Ilis Congress Center, δυναμικότητας 3.000 θέσεων και διεθνών προδιαγραφών και να διαμορφώσει στην Ηλεία ένα ανταγωνιστικό τουριστικό περιβάλλον που μπορεί να συμβάλει στην αύξηση του μεριδίου του νομού στο τουριστικό ΑΕΠ.

Όπως έχει τονίσει σε δηλώσεις του o διευθύνων σύμβουλος του ομίλου, Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, η Πελοπόννησος διαθέτει δυναμική ως τουριστικός προορισμός, ενώ η δημιουργία του τουριστικού χωριού αποτελεί ένα εναλλακτικό σχέδιο ανάπτυξης που εστιάζει στην ποιότητα και όχι στον γιγαντισμό.Ο κ. Αγγελόπουλος εκτιμά ότι ο ανταγωνισμός στον αριθμό των τουριστικών κλινών θα ενταθεί τα επόμενα χρόνια, ενώ οι οικονομικές προκλήσεις στις δυτικές χώρες – κύριες αγορές του ελληνικού τουρισμού – ενδέχεται να επηρεάσουν τις αφίξεις.Στο πλαίσιο αυτό, η επένδυση στη Σκαφιδιά και η εστίαση στην Πελοπόννησο θεωρούνται στρατηγικές κινήσεις για τη διασφάλιση της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας του ομίλου

Το πλάνο της Όγδοης Σχολής

Αν υπάρχει ένα ζήτημα για το οποίο οι Ηλείοι δικαιούνται να διαμαρτύρονται, είναι η κατάργηση των πανεπιστημιακών τμημάτων σε Πύργο και Αμαλιάδα και η αποβολή της Ηλείας από τον ακαδημαϊκό χάρτη. Σε κανέναν άλλο νομό δεν έκλεισε ΑΕΙ και ούτε ακολούθησε κάποια συνολική μεταρρύθμιση που εξορθολόγιζε τον αριθμό των τμημάτων. Μοναδικό «θύμα» ήταν Ηλεία.

Οι πληροφορίες της Πρωινής αναφέρουν ότι το κλίμα πλέον έχει αλλάξει, τόσο σε επίπεδο κυβέρνησης όσο και στις τάξεις του Πανεπιστημίου Πατρών. Στόχος πλέον είναι να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις υποδομών και εξοπλισμού για να ιδρυθεί η Όγδοη Σχολή του ιδρύματος στην Ηλεία, με αντικείμενο τις Ολυμπιακές Σπουδές και έδρα την Αρχαία Ολυμπία, με στόχο να είναι βιώσιμη και να μακροημερεύσει. Ήδη έχει υπογραφεί το Μνημόνιο Συνεργασίας ανάμεσα στη δημοτική αρχή, την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, το Πανεπιστήμιο Πατρών και τη Διεθνή Ολυμπιακή Ακαδημία και αναμένεται η αρμόδια επιτροπή να γνωμοδοτήσει για τη νομική μορφή και το περιεχόμενο των σπουδών των –τουλάχιστον δύο- πανεπιστημιακών τμημάτων της Σχολής και παράλληλα την προετοιμασία των υποδομών που θα τα φιλοξενήσουν. Θα ακολουθήσουν οι αποφάσεις της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Πατρών, η αξιολόγηση από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης και η τελική απόφαση του Υπουργείου Παιδείας, για να επανέλθει η Ηλεία στον πανεπιστημιακό χάρτη.