Η ώρα της «Διπλωματίας των λαών»
του Πάνου Τριγάζη
Η άκρως επικίνδυνη ουκρανική κρίση δεν έχει μόνο γεωπολιτική διάσταση, αλλά και άλλες, που άπτονται προβλημάτων της καθημερινότητας των κοινωνιών της Ευρώπης, της ελληνικής συμπεριλαμβανομένης.
Το πολυδιάστατο της κρίσης απαιτεί και την πολύμορφη παρέμβαση της «Διπλωματίας των Λαών», όρο που καθιερώθηκε στην δεκαετία του 1980 για να χαρακτηρίσει το τότε πρωτόγνωρο αντιπυρηνικό- αντιπολεμικό κίνημα.
Θυμίζω ότι το ευρωπαϊκό κίνημα ειρήνης, κυρίως το αντιπυρηνικό, υπερέβη πρώτο τα εθνικά σύνορα στην ήπειρό μας, οργανώνοντας διεθνείς πορείες είτε από την Κοπεγχάγη στο Παρίσι είτε από το Ελσίνκι μέσω Λένινγκραντ, Μόσχας και Κιέβου στη Βιέννη. Πως αλλιώς θα πείθαμε την βαθύτατα ανήσυχη για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου κοινή γνώμη ότι θέλαμε το γκρέμισμα των τειχών και αποπυρηνικοποιημένη Ευρώπη, από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια;
Με την έννοια αυτή, το προ 40ετίας διεθνές κίνημα ειρήνης έκανε πολλά περισσότερα, για την προώθηση της Eυρωπαϊκής Iδέας, σε σχέση με ηγέτες που αυτοπροσδιορίζονταν ως πούροι ευρωπαϊστές. Με την διαφορά ότι τότε, το όραμα της ενωμένης Ευρώπης συγκινούσε και κινητοποιούσε, η δε ευρύτερη Αριστερά της Ευρώπης δεν παρουσίαζε την σημερινή κάμψη. Ωστόσο, εμφανίστηκε δυναμικά το πράσινο πολιτικό κίνημα, με πολύ ριζοσπαστικές και πρωτότυπες ιδέες στο ξεκίνημά του.
Το ζήτημα των ευρωπυραύλων είχε δώσει τεράστια ώθηση στο κίνημα, καθώς πρώτη φορά οι κοινωνίες ένιωθαν ότι το πυρηνικό ολοκαύτωμα γινόταν ορατό. Επιπλέον, έστω και τραυματισμένο, επιβίωνε το «πνεύμα του Ελσίνκι», δηλαδή, η Διαδικασία της ΔΑΣΕ, που αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο ρήγμα στον ψυχρό πόλεμο, με την πολύτιμη βοήθεια της «οστπολιτίκ» του Βίλλυ Μπραντ, τη οποία σήμερα συνεχίζει ο Όλαφ Σολτς, όπως έδειξε η πρόσφατη συνάντησή του με τον Πούτιν.
Ψεύτικο και εντελώς παρωχημένο το δίλημμα «Ουάσιγκτον ή Μόσχα» στην μεταψυχροπολεμική Ευρώπη των ποικίλων αλληλεξαρτήσεων και πολλαπλών κρίσεων. Δίλημμα που σε καμιά περίπτωση δεν αντιστοιχεί στο «ΗΠΑ ή ΕΣΣΔ» του ψυχρού πολέμου, γιατί σήμερα η πρόκληση για τους λαούς είναι μια πραγματικά ενωμένη Ευρώπη, ειρηνική, στη βάση μιας νέας σχέσης με την Ρωσία. Γι’ αυτό και ως κίνημα ειρήνης ζητήσαμε από τον Γενάρη διά του τιμημένου με Νόμπελ Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης (ΙΡΒ) μορατόριουμ στην περαιτέρω διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ως αναγκαίο συμβιβασμό, προτείνοντας επίσης «πανευρωπαϊκή χάρτα ενεργειακής ασφάλειας», με πρωτοβουλία της ΕΕ.
Η Ελλάδα, χώρα ευρωπαϊκή και βαλκανική που συμμετέχει και στην Συνεργασία της Μαύρης Θάλασσας, έχει πολλούς λόγους δυναμικής παρουσίας στο πεδίο των διπλωματικών πρωτοβουλιών για ειρηνική λύση στο Ουκρανικό, αλλά με κυβέρνηση Μητσοτάκη, δυστυχώς, αυτό δεν συμβαίνει. Άλλωστε, νωπή είναι η βιτριολική αντίθεση της ΝΔ στην ιστορική συμφωνία ειρήνης των Πρεσπών.
Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ και σύμβουλος του Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης
