Η κυριαρχία, η κατάρρευση και η επιστροφή
–Αφιέρωμα της Πρωινής στα 50 χρόνια του ΠΑΣΟΚ στην Ηλεία
-Τα ρεκόρ στα ποσοστά, οι 11 εκλεγμένοι βουλευτές και οι 4 υπουργοί
-Μιχάλης Κατρίνης ο πρώτος Ηλείος βουλευτής που διεκδικεί την προεδρία
Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου
Αν υπάρχει μια περιφερειακή ενότητα ταυτισμένη με την ιστορία του ΠΑΣΟΚ, δεν μπορεί να μην είναι άλλη από την Ηλεία, αφού μαζί με τη γειτονική Αχαΐα συγκρότησαν για περίπου τρεις δεκαετίες ένα πανίσχυρο «πράσινο» κάστρο, καταγράφοντας πολύ υψηλά ποσοστά, ενίοτε και πάνω από τον πανελλαδικό μέσο όρο του ΠΑΣΟΚ.
Από το 1974 έως και το 2023, το ΠΑΣΟΚ στην Ηλεία κατέκτησε την πρωτιά σε 10 από τις 19 εκλογικές αναμετρήσεις, ενώ από το 1981 μέχρι και το 2009 βγήκε δεύτερο μόλις μία φορά, στην κάλπη του 1990. Το απόλυτο ρεκόρ καταγράφηκε στις εκλογές του 2009 με ποσοστό 54,64%, ενώ το ιστορικό χαμηλό σημειώθηκε στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 με 8,04%, χαμηλότερο κι από το 14,78% του 1974.
Ωστόσο, στις εκλογές του 2023 και κυρίως στις ευρωεκλογές του 2024, το ΠΑΣΟΚ κατέγραψε ποσοστά επανάκαμψης, φτάνοντας το 19,7% στις δεύτερες εθνικές εκλογές και το 23% στην ευρωκάλπη, προσπερνώντας τον ΣΥΡΙΖΑ και πλησιάζοντας στο -3% από τη Νέα Δημοκρατία.
Με το ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ έχουν εκλεγεί βουλευτές συνολικά έντεκα άτομα, όλοι άνδρες. Ρέκορντμαν σε επανεκλογές και κοινοβουλευτικά χρόνια είναι ο αείμνηστος Γιάννης Σκουλαρίκης, ο οποίος εξελέγη 9 συνεχόμενες φορές από το 1974 έως το 1996, ενώ έκανε και 10η κοινοβουλευτική θητεία από το 2000 έως το 2002, κερδίζοντας την έδρα από τον Γιάννη Κουτσούκο στο εκλογοδικείο, φτάνοντας τα 28 χρόνια ως βουλευτής Ηλείας! Το 2002 παραιτήθηκε και μεταπήδησε στην τοπική αυτοδιοίκηση, όπου και εξελέγη δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας. Σύμφωνα με τη Wikipedia, κατέχει το ρεκόρ σταυροδοσίας, με 32.800 σταυρούς στις εκλογές του 1993.
Δεύτερος σε κοινοβουλευτικά χρόνια είναι ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος με συνολικά 25 χρόνια στη Βουλή, ο οποίος εκλέχθηκε επτά φορές βουλευτής (1981, 1985, 1990, 1993, 1996, 2000, 2004). Το εκλογικό ρεκόρ του Γιάννη Σκουλαρίκη πλησίασε ο Γιάννης Κουτσούκος, καθώς κατάφερε να εκλεγεί συνολικά οκτώ φορές βουλευτής (από το 2000 έως και το 2015), αλλά με λιγότερα χρόνια κοινοβουλευτικής θητείας, φτάνοντας τα 19 (αδιάλειπτα από το 2004 ως το 2019).
Ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί ο Βασίλης Κοντογιαννόπουλος, καθώς το 1998 διεγράφη από τη Νέα Δημοκρατία όντας εκλεγμένος βουλευτής Ηλείας και προσχώρησε στο ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, το 2000 μεταπήδησε στην εκλογική περιφέρεια της Β’ Αθηνών, οπου και εκλέχθηκε εκ νέου.
Οι 4+1 που μπήκαν σε κυβέρνηση
Συνολικά τέσσερις βουλευτές επελέγησαν να συμμετάσχουν σε κυβερνητικό σχήμα. Ο πρώτος ήταν ο Γιάννης Σκουλαρίκης, υπουργός Δημόσιας Τάξης στην κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου το 1981. Καθ’ όλη τη διάρκεια της οκταετίας 19810-89 ήταν κυβερνητικό στέλεχος, καθώς χρημάτισε επίσης υπουργός Δικαιοσύνης, υπουργός Εργασίας και αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών. Ο δεύτερος Ηλείος βουλευτής που υπουργοποιήθηκε, ήταν ο Δημήτρης Γεωργακόπουλος, ο οποίος διετέλεσε υφυπουργός Οικονομικών το 1986 και την τριετία 1993-1996, καθώς και Υφυπουργός Ανάπτυξης από το 2001 ως το 2004.
Ο Γιάννης Ζαφειρόπουλος είναι ο τρίτος που επελέγη σε κυβερνητική θέση, διατελώντας υφυπουργός Ανάπτυξης το 1999, υφυπουργός Οικονομίας το 2000 και υφυπουργός Εξωτερικών το 2001.
Ο τέταρτος είναι ο Γιάννης Κουτσούκος, ο οποίος διετέλεσε υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (2010-11) στην κυβέρνηση Γιώργου Παπανδρέου, υφυπουργός Εργασίας από το 2011 ως το 2012 στις κυβερνήσεις Παπανδρέου και Παπαδήμου, παραιτούμενος τον Φεβρουάριο του 2012 ένεκα διαφωνίας στις ρυθμίσεις επί των εργασιακών.
Υφυπουργός Υγείας & Πρόνοιας διετέλεσε την περίοδο 2003-04 στην κυβέρνηση Σημίτη και ο κ.Κοντογιαννόπουλος, αλλά -όπως προαναφέρθηκε- ως βουλευτής Β΄ Αθηνών.
Κατρίνης ο πρώτος Ηλείος που διεκδικεί την προεδρία!
Ο νυν βουλευτής Ηλείας και κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του κόμματος για δύο χρόνια, Μιχάλης Κατρίνης, είναι ο πρώτος βουλευτής του νομού που διεκδικεί την προεδρία του ΠΑΣΟΚ, καθώς είναι και επίσημα υποψήφιος στις επικείμενες εσωκομματικές εκλογές της 6ης Οκτωβρίου.
Το χρονικό της ανόδου, της κυριαρχίας της πτώσης και της ανάκαμψης
1974: 14,78% . Το ΠΑΣΟΚ αναδείχθηκε τρίτο κόμμα στην Ηλεία, πίσω από τη Νέα Δημοκρατία και την Ενωση Κέντρου-Νέες Δυνάμεις. Βουλευτής εξελέγη ο Γιάννης Σκουλαρίκης.
1977: 31% . Το ΠΑΣΟΚ ήρθε δεύτερο στην Ηλεία εκλέγοντας δύο βουλευτές, τον Βασίλη Παπαδόπουλο και τον Γιάννη Σκουλαρίκη.
1981 52,2%. Το ΠΑΣΟΚ συγκέντρωσε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά του στην Ηλεία και εξέλεξε για πρώτη φορά 4 βουλευτές: Τον Δημήτρη Γεωργακόπουλο, τον Ηρακλή Ματράγκα, τον Ρένο Πετραλιά και τον Γιάννη Σκουλαρίκη.
1985, 50,22%. Στη δεύτερη τετραετία διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, η Ηλεία εμφάνισε και πάλι υψηλό ποσοστό και επανεξέλεξε τους ίδιους 4 βουλευτές με το 1981 (οι εκλογές έγιναν με λίστα)
1989 (Ιούλιος) 45,83%. Παρά την ήττα του πανελλαδικά το ΠΑΣΟΚ, στην Ηλεία κράτησε δυνάμεις και αναδείχθηκε οριακά πρώτο (43,47 η 2η ΝΔ) εκλέγοντας 3 βουλευτές: τον Ηρακλή Ματράγκα, τον Βασίλη Παπαδόπουλο και τον Γιάννη Σκουλαρίκη.
1989 (Νοέμβριος) 46,69%. Με μόλις 0,42% στις ταραγμένες εκλογές του Νοεμβρίου του «βρόμικου» 1989 το ΠΑΣΟΚ παραμένει οριακά πρώτο, εκλέγοντας ξανά τους ίδιους 3 βουλευτές.
1990, 45,98% Το ΠΑΣΟΚ έχασε την πρωτιά στην Ηλεία, καθώς η ΝΔ συγκέντρωσε ποσοστό 46,45%. Οι «πράσινοι» βουλευτές που εξελέγησαν ήταν ο Δ.Γεωργακόπουλος, ο Γ.Σκουλαρίκης και ο Β.Παπαδόπουλος. Τον Ιούλιο του 1992 απεβίωσε ο Β.Παπαδόπουλος και τη θέση του πήρε ως 1ος επιλαχών ο Ρ.Πετραλιάς.
1993, 53,91%. Το ΠΑΣΟΚ επιστρέφει πανηγυρικά στην κυβέρνηση, με εκλογικό ρεκόρ. Εκλέγονται:Δ.Γεωργακόπουλος, Γ.Ζαφειρόπουλος, Ρ.Πετραλιάς και Γ.Σκουλαρίκης.
1996, 46,91%. Η Ηλεία καθιερώνεται ως «ισχυρό φρούριο» του ΠΑΣΟΚ και εκλέγει ξανά τους ίδιους 4 βουλευτές με το 1996.
2000, 49,21% . Το ΠΑΣΟΚ παραμένει στην κυβέρνηση με νίκη-θρίλερ στις 9 Απριλίου και η Ηλεία κάλλιστα θα μπορούσε να θεωρηθεί από τις περιοχές που συνέβαλαν καθοριστικά στο εκλογικό αποτέλεσμα. Εξελέγησαν ξανά 4 βουλευτές: Δ.Γεωργακόπουλος, Γ.Ζαφειρόπουλος, Τ.Αντωνακόπουλος, Γ.Κουτσούκος. Ωστόσο, ο Γ.Κουτσούκος θα χάσει την έδρα στο εκλογοδικείο και θα αντικατασταθεί από τον Γ.Σκουλαρίκη, ο οποίος το 2002 παραιτείται για να θέσει υποψηφιότητα στον δήμο Αρχαίας Ολυμπίας. Τη θέση του πήρε ο Γ.Χρονόπουλος.
2004, 47,69% Παρά την ευρεία επικράτηση της ΝΔ πανελλαδικά, το ΠΑΣΟΚ παρέμεινε πρώτο και ισχυρό στην Ηλεία εκλέγοντας τρεις βουλευτές: Τ.Αντωνακόπουλος, Δ.Γεωργακόπουλος και Γ.Κουτσούκος.
2007, 46,54%. Η ΝΔ του Κώστα Καραμανλή ξανακερδίζει τις εκλογές, εντούτοις στην Ηλεία το «κάστρο» του ΠΑΣΟΚ παραμένει απόρθητο. Ωστόσο, οι ιδιομορφίες του εκλογικού νόμου «δίνουν» μόλις δύο βουλευτές στο ΠΑΣΟΚ: Τον Γ.Κουτσούκο και τον Μιχάλη Κατρίνη, ύστερα από καταμέτρηση-θρίλερ, στην οποία Αντωνακόπουλος-Κατρίνης ισοψήφισαν αρχικά στη δεύτερη θέση, αλλά το πρωτοδικείο δικαίωσε τον δεύτερο στην τελική καταμέτρηση, με 20 ψήφους διαφορά.
2009, 54,64%. Στις εκλογές του 2009 το ΠΑΣΟΚ με αρχηγό τον Γ.Παπανδρέου σημειώνει το υψηλότερο ποσοστό της ιστορίας του στην Ηλεία, με διαφορά 22 μονάδων από τη Νέα Δημοκρατία, εκλέγοντας ύστερα από 9 χρόνια, ξανά 4 βουλευτές: Μ.Κατρίνης, Γ.Κουτσούκος, Τ.Αντωνακόπουλος και Τ.Δημητρουλόπουλος.
2012 (Μάιος) 18,7%. Η Ελλάδα μπαίνει στην εποχή του Μνημονίου και οι συντελούμενες πολιτικές αλλαγές προκαλούν «εκλογικό σεισμό». Ο ΣΥΡΙΖΑ αναδεικνύεται δεύτερο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ βιώνει εκλογική καθίζηση και στην Ηλεία έρχεται δεύτερο με το πρωτόγνωρο ποσοστό του 18,7% και εκλέγει μόλις έναν βουλευτή, τον Γ.Κουτσούκο.
2012 (Ιούνιος) 16,55% Το ΠΑΣΟΚ «κατρακυλάει» στην 3η θέση στην Ηλεία (και πανελλαδικά) με μόλις έναν βουλευτή στον νομό (οι εκλογές έγιναν με λίστα).
2015 (Ιανουάριος) 8,14% Το ΠΑΣΟΚ είναι πλέον στην 3η θέση με πιο χαμηλό ποσοστό, αφού ο κύριος όγκος των ψηφοφόρων μετακινήθηκε κυρίως προς τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ καθοριστικό ήταν και το 4,18% του ΚΙΔΗΣΟ. Η έδρα στην Ηλεία εξασφαλίστηκε μόλις τα ξημερώματα της επόμενης μέρας από την εκλογική κατανομή. Βουλευτής επανεξελέγη ο Γιάννης Κουτσούκος.
2015 (Σεπτέμβριος) 10,75% To ΠΑΣΟΚ αναδεικνύεται 3ο στην Ηλεία, εκλέγοντας ξανά έναν βουλευτή (με λίστα), τον Γιάννη Κουτσούκο.
2019 14,79%. Ως ΚΙΝΑΛ πλέον, πιάνει σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από το πανελλαδικό και εκλέγει έναν βουλευτή, τον Μιχάλη Κατρίνη, ο οποίος επιστρέφει στη Βουλή έπειτα από επταετή απουσία.
Μάιος 2023 19,29%: Το ΠΑΣΟΚ αυξάνει κι άλλο την ισχύ του φτάνοντας το 19,29% με τον Μιχάλη Κατρίνη να πετυχαίνει πανελλαδική πρωτιά σταυρών μεταξύ των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ
Ιούνιος 2023 19,74%: Το ΠΑΣΟΚ φτάνει το 19,74% και ο Μιχάλης Κατρίνης επανεκλέγεται βουλευτής Ηλείας
Βουλευτές Ηλείας με το ΠΑΣΟΚ
- Αντωνακόπουλος Τάκης
- Γεωργακόπουλος Δημήτρης
- Δημητρουλόπουλος Τάκης
- Ζαφειρόπουλος Γιάννης
- Κατρίνης Μιχάλης
- Κουτσούκος Γιάννης
- Κοντογιαννόπουλος Βασίλης (1998-2000)
- Ματράγκας Ηρακλής
- Παπαδόπουλος Βασίλης
- Πετραλιάς Ρένος
- Σκουλαρίκης Γιάννης
- Χρονόπουλος Γιώργος
