Η Ελλάδα συνεχίζει να διώχνει τα παιδιά της…

Ανάλυση του Ινστιτούτου ΕΝΑ δείχνει ότι το brain drain εξακολουθεί και μετά το τέλος των Μνημονίων ● 1.079.992 άνθρωποι από τον ενεργό πληθυσμό εγκατέλειψαν τη χώρα την περίοδο 2010-2022

Παρά την αύξηση του ΑΕΠ στα χρόνια ύστερα από το 2019 και τη μείωση της ανεργίας, η ελληνική οικονομία αδυνατεί να ανακόψει τη μαζική φυγή εργαζομένων στο εξωτερικό. Το brain drain («διαρροή εγκεφάλων») συνεχίζεται και ύστερα από τη μνημονιακή περίοδο (2010-2018) στα χρόνια 2019-2022. Τούτο προκύπτει από ανάλυση για το θέμα του Ινστιτούτου ΕΝΑ . Σύμφωνα με την ανάλυση, το κύμα του brain drain δεν ανακόπηκε και πολύ περισσότερο δεν αντιστράφηκε ύστερα από το 2018 και τη συμφωνία εξόδου από τη μνημονιακή εποπτεία.

Το συγκλονιστικό εύρημα της έρευνας είναι ότι συνολικά στην περίοδο 2010-2022 η Ελλάδα έχασε 1.079.992 ανθρώπους των παραγωγικών ηλικιών! Από το δεδομένο αυτό προκύπτουν δύο σημαντικά συμπεράσματα:

Πρώτο, το ποσοστό ανεργίας που δημοσιοποιεί η ΕΛΣΤΑΤ είναι χαμηλότερο του πραγματικού, καθώς η μαζική φυγή στο εξωτερικό ανθρώπων παραγωγικής ηλικίας μειώνει τον αριθμό αυτών που αναζητούν εργασία.

Δεύτερο, 4 χρόνια αναπτυξιακού κύκλου (2019-2022) δεν ήταν αρκετά για να ανακόψουν τη φυγή στο εξωτερικό πολύτιμου εργατικού δυναμικού. Το μοντέλο ανάπτυξης που έχει οικοδομηθεί αποδεικνύεται ανίκανο να ικανοποιήσει τον πρωθυπουργικό στόχο για «πολλές και καλές δουλειές». Η επιλογή της φυγής στο εξωτερικό φαντάζει ακόμη ελκυστική για εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες και Ελληνίδες. Είναι ίσως το πιο εύγλωττο στοιχείο αποτυχίας της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής και του μοντέλου ανάπτυξης που έχει οικοδομηθεί.

Η φυγή συνεχίζεται

Την 9ετή περίοδο των μνημονίων 2010-2018 εγκατέλειψαν τη χώρα συνολικά 796.191 άνθρωποι που ανήκουν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Από αυτούς, οι 162.591 ήταν ηλικίας 15-24 ετών, οι 472.657 ηλικίας 25-44 ετών και οι 160.943 ηλικίας 45-64 ετών. Σχεδόν το 60% των ανθρώπων που μετανάστευσαν στην περίοδο των μνημονίων βρίσκεται στην ενδιάμεση και πιο παραγωγική ηλικιακή κατηγορία των 25-44 ετών.

Στην τετραετία ύστερα από την έξοδο από τη μνημονιακή επιτήρηση 2019-2022 εγκατέλειψαν τη χώρα συνολικά 283.801 άνθρωποι που ανήκουν στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό. Οι 71.467 ήταν ηλικίας 15-24 ετών, οι 161.023 ηλικίας 25-44 ετών και οι 51.311 ηλικίας 45-64 ετών. Και πάλι το μεγαλύτερο ποσοστό (περίπου 58%) ανήκει στην ενδιάμεση ηλικιακή κατηγορία των 25-44 ετών.

Για να έχουμε μια συνολική αίσθηση του φαινομένου, από το 2010 μέχρι το 2022, έχουν εγκαταλείψει τη χώρα 1.079.992 άνθρωποι από τον οικονομικά ενεργό πληθυσμό, εκ των οποίων οι 234.058 ήταν ηλικίας 15-24 ετών, οι 633.680 ηλικίας 25-44 ετών και οι 212.254 ηλικίας 45-64 ετών.

Οπως είναι αναμενόμενο, ο αριθμός των ανθρώπων που εγκατέλειψαν τη χώρα στην περίοδο των μνημονίων ήταν πολύ υψηλότερος από τον αριθμό των ανθρώπων που την εγκατέλειψαν μετά. Ομως τα συνολικά μεγέθη δεν είναι κατάλληλα για τη σύγκριση των δύο περιόδων, αφού περιλαμβάνουν διαφορετικό αριθμό ετών. Για να συγκρίνουμε, πρέπει να εξετάσουμε τη μέση ετήσια μετανάστευση, δηλαδή πόσοι εγκατέλειπαν τη χώρα κάθε χρόνο. Αυτό φαίνεται στο διάγραμμα που δημοσιεύουμε.

Εδώ βλέπουμε μια κάπως διαφορετική εικόνα. Η μέση ετήσια μετανάστευση στην ηλικιακή κατηγορία 15-24 έχει μειωθεί ανεπαίσθητα από 18.066 άτομα στην περίοδο 2010-18 σε 17.867 άτομα στην περίοδο 2019-22. Στην ηλικιακή κατηγορία 25-44 η μείωση της μέσης ετήσιας μετανάστευσης είναι μεγαλύτερη, από 52.517 άτομα στην περίοδο 2010-18 σε 40.256 στην περίοδο 2019-22. Τέλος, στην ηλικιακή κατηγορία 45-64 η μέση ετήσια μετανάστευση έχει μειωθεί από 17.883 άτομα στην περίοδο 2010-18 σε 12.828 άτομα στην περίοδο 2019-22.

Το συμπέρασμα του διαγράμματος είναι πως πολλοί νέοι άνθρωποι συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τη χώρα, αν και σε μειωμένο βαθμό.

Σύγκριση με βάση τον πληθυσμό

Και πάλι ωστόσο η σύγκριση μεταξύ των περιόδων δεν είναι απόλυτα ακριβής καθώς δεν έχει λάβει υπόψη τις μεταβολές του πληθυσμού. Αν λοιπόν χρησιμοποιήσουμε τα πληθυσμιακά στοιχεία της Eurostat, μπορούμε να υπολογίσουμε το μέσο ετήσιο ποσοστό μετανάστευσης, δηλαδή το ποσοστό του πληθυσμού κάθε ηλικιακής κατηγορίας που μεταναστεύει κάθε χρόνο.

Από εδώ προκύπτει το συγκλονιστικό εύρημα ότι ο ρυθμός «φυγής» της νεολαίας (ετήσιο ποσοστό στην ηλικιακή κατηγορία 15-24 ετών) την περίοδο 2019-2022 έχει αυξηθεί, από 1,58% σε 1,64%. Η έξοδος της νεολαίας συνεχίζεται με αυξανόμενους ρυθμούς! Αντίθετα, στην κατηγορία 25-44 ετών έχει μειωθεί από 1,71% σε 1,51% και στην ηλικιακή κατηγορία 45-64 ετών έχει μειωθεί από 0,62% σε 0,43%.

Η σύγκριση με την προμνημονιακή διετία 2008-2009 αποδεικνύει ότι η περίοδος ύστερα από την έξοδο από τη μνημονιακή επιτήρηση δεν συνιστά επιστροφή στην «κανονικότητα» και στα προμνημονιακά δεδομένα. Συγκεκριμένα, το μέσο ποσοστό μετανάστευσης τη διετία 2008-9 ήταν 0,72% για την ηλικιακή κατηγορία 15-24, 0,68% για την ηλικιακή κατηγορία 25-44 και 0,2% για την ηλικιακή κατηγορία 45-64. Η Ελλάδα εξακολουθεί να «διώχνει τα παιδιά της»…