Η ευθύνη αναμέτρησης με την Ιστορία

Παναγιωτόπουλος Γιώργος

Αν. καθηγητής πανεπιστημίου Πατρών

Μέλος ΚΠΕ ΠΑΣΟΚ

Σε μια περίοδο που το ευρωπαϊκό οικοδόμημα διέρχεται την πιο σοβαρή δομική κρίση και εισέρχεται βίαια στην εποχή της κοινωνικής απονομιμοποίησης με ορατό στους περισσότερους, το γκρίζο ή και το μαύρο στον ορίζοντα, σε μια εποχή που υπάρχει η γενική αίσθηση ότι τα κράτη έχασαν τον έλεγχο της μοίρας τους και αφήνονται στην ιδιοτροπία της αγοράς και τις δυνάμεις της να βρίσκονται εκτός του ελέγχου τους, η πιο σημαντική υπηρεσία προς το κοινωνικό σύνολο, της σοσιαλδημοκρατίας και των πολιτικών φορέων που την εκφράζουν, είναι να επανακαθορίσουν τον προσανατολισμό τους, τηρουμένων των αναλογιών της εποχής, σε διακριτό πεδίο και πολιτικό πλαίσιο αναφοράς, με προσδοκία να γίνει αντιληπτό από τους πολίτες ότι η αντιπροσώπευσή τους είναι στον πυρήνα των επιλογών της πολιτικής τους.

Δε μιλώ για την κληρονομιά της χρυσής εποχής της σοσιαλδημοκρατίας (τριακονταετία μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου) και της ολικής επαναφορά της. Αυτό είναι ίσως δύσκολο έως αδύνατο λόγω των ραγδαίων εξελίξεων και των επιθετικά μεταβαλλόμενων συνθηκών.

Μιλώ όμως για μια ουσιαστική προγραμματική προσαρμοστικότητα που θα υιοθετήσει νέους τρόπους σκέψης που χρειάζονται επειγόντως, ούτως ώστε να ανανεωθεί η αντιπροσωπευτική δημοκρατία και να καταστεί ρεαλιστική προοπτικά, η βιώσιμη και δίκαιη  κοινωνικά, οικονομική ανάπτυξη.

Μιλώ για μια ουσιαστική προγραμματική προσαρμοστικότητα που θα δημιουργήσει προϋποθέσεις αναζήτησης διεξόδων από τα εντεινόμενα κορυφαία ζητήματα, όπως η κλιματική αλλαγή, οι «πιθανές» υγειονομικές κρίσεις, η γεωπολιτική αστάθεια, το μεταναστευτικό,  κ.ά.

Μιλώ για νέα ερμηνεία της ζωής από την πολιτική και όχι «συμπονετική» παραλλαγή του νεοφιλελευθερισμού.

Μιλώ για ανάκτηση της χαμένης ρυθμιστικής δύναμης της πολιτικής.

Τα παραπάνω έρχονται ως απάντηση σε ό, τι μας λένε, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου, οι σύγχρονοι μελετητές της πολιτικής επιστήμης και σύμφωνα με τους οποίους: οι σύγχρονες δημοκρατίες εδραιώνονται όχι στους εκλεγμένους πολιτικούς αλλά σε παντοδύναμους οικονομικούς και κεφαλαιακούς παράγοντες που καθορίζουν τη δημόσια ατζέντα.

Απόρροια αυτού είναι η νομιμοποίηση μιας μονοσήμαντης σχέσης όπου οι στόχοι της ανταγωνιστικής οικονομίας υποσκέλισαν τους στόχους της δίκαιης κοινωνίας, δημιουργώντας ένα ιδιότυπο κοινωνικοοικονομικό περιθώριο για τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας.

Αυτά, όμως, αποτελούν μια προσεκτική αλλά συνάμα προσωπική ανάγνωση για το πολιτικό σημαίνον και μια προσπάθεια ερμηνείας του πολιτικού σημαινομένου μιας περιόδου που έχει αγωνίες, αναζητήσεις, διλήμματα και έντονες προκλήσεις.

Με υποχρέωση και ευθύνη έναντι της ιστορικής συγκυρίας, τα κόμματα του προοδευτικού  χώρου τίθενται «εις τον τύπον των ήλων» για μια νέα αφετηρία.

Δεν έχουν πλέον το δικαίωμα να λιθοβολούν τον «ταχυδρόμο κακών ειδήσεων».

Χρειάζονται, σήμερα, καθαρές πολιτικές προτάσεις, καθαρές πολιτικές ενέργειες και λύσεις που θα συμβάλλουν στην αναστύλωση της γκρεμισμένης αξιοπιστίας  των, κατά δήλωση πλέον, εκφραστών της σοσιαλδημοκρατίας.  Αυτό είναι σύγχρονη ιστορική απαίτηση.

Η ευθύνη αναμέτρησης με την ιστορία δεν είναι διακριτική πολιτική επιλογή. Είναι μονόδρομος ανάγκης με εθνικές προεκτάσεις.

Οι διαδικασίες εκλογής της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ αποτελούν την πρώτη ουσιαστική στάση στις κυοφορούμενες αλλαγές του πολιτικού τοπίου για αναγέννηση της δημοκρατικής παράταξης ως φορέας αρχών της σοσιαλδημοκρατίας.

Αναμφίβολα, σηματοδοτεί τη μεγάλη ευκαιρία στη χώρα μας για επαναφορά της πολιτικής στο προσκήνιο με επίκεντρο τον άνθρωπο και επαναδιατύπωση των βασικών συνιστωσών πολιτικής, όπως: Δημοκρατία και Πατριωτισμός, Μεταρρυθμίσεις και Εκσυγχρονισμός, Ανάπτυξη και Απασχόληση, Αξιοπρέπεια και Αλληλεγγύη, Ισότητα και Δικαιοσύνη, Ανθρώπινα και Κοινωνικά δικαιώματα, Αξιοκρατία, Διαφάνεια και Λογοδοσία.

Σηματοδοτεί την απαρχή εξελίξεων που θα βάλουν φραγμούς στην ελιτίστικη αντίληψη της πολιτικής και θα ενισχύσουν τον εκδημοκρατισμό της πολιτικής.

Τα παραπάνω, όμως, δεν θα συντελεστούν στο κενό ούτε σε συνθήκες εργαστηρίου.

Θα είναι προϊόν κοινωνικής ώσμωσης, πολιτικού διαλόγου και ρήξεων όπου χρειάζεται.

 Όλως παραδόξως, κάποιοι συντηρούν την εσωστρέφεια και την αντίσταση στην αρμόζουσα αλλαγή. Δεν επιθυμούν μια «ενεργή εμπιστοσύνη» που θα πυροδοτήσει το ενδιαφέρον και τις προσδοκίες της κοινωνίας.

Είναι επιβεβλημένο, όμως, να ανατρέξουμε και στα πρόσωπα που ζυμώνουν τις εξελίξεις ή αποτελούν τους καταλύτες για ασφαλή πορεία προς τη ζητούμενη αλλαγή.

Σεβόμενος τις υποψηφιότητες που έχουν εκδηλωθεί για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ, αν και διαφωνώ με το πολιτικό αφήγημα κάποιων εξ αυτών, θεωρώ ότι στο δια ταύτα του διλήμματος της επιλογής, πρέπει να αναγνωρίσω ποιο εξ αυτών των προσώπων, βρίσκεται κοντά στην παραπάνω προβληματική και αποτελεί συστατικό στοιχείο της σωστής πλευράς της ιστορίας, με ανάληψη ευθύνης και προοπτική.

Η υποψηφιότητα του Μιχάλη Κατρίνη, μπορεί να νοηματοδοτήσει επαρκώς το νέο πολιτικό και κοινωνικό συμβόλαιο, βάζοντας τον ευρύτερο χώρο της σοσιαλδημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, σε τροχιά  σύνδεσης και διευρυμένης εκπροσώπησης της πλειοψηφίας των πολιτών. Η κρίση αυτή εδράζεται κύρια στον δημόσιο λόγο του υποψηφίου και στην επιχειρηματολογία τεκμηρίωσης της συμμετοχής του, για την εκλογή προέδρου στο ΠΑΣΟΚ.  Θα έχουμε όμως την ευκαιρία  στο διάβα του χρόνου να επανέλθουμε. Ίδωμεν…