‘’Χωριά της Ηλείας στα ύστερα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά – Οθωμανικά χρόνια»
Ένα σπουδαίο βιβλίο για την Ηλεία από τον Καθηγητή Παν/μίου
Κωνσταντίνο Μπασέτα από το Χελιδόνι
Του Κώστα Λούρμπα
Το να ασχολείται σήμερα κάποιος και να συμβάλει με τα πονήματά του στην διατήρηση της Ελληνικής Γλώσσας, των Ελληνικών Ηθών και Εθίμων στην γη της Ήλιδος, της Ακρώρειας και της Ολυμπίας, όταν τα πάντα γύρω του έχουν απαξιωθεί από ανίδεους, ημιμαθείς και ποιούντες κακήν χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, αποτελεί ΑΘΛΟ.
Αναφέρομαι στον εκ Χελιδονίου Ηλείας Καθηγητή Πανεπιστημίου Κων/νο Μπασέτα, που μας εξέπληξε ευχάριστα και μας έκανε να πιστέψουμε ότι υπάρχει ακόμα ‘’ελπίδα’’, με το βιβλίο του:
‘‘’Χωριά της Ηλείας στα ύστερα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά – Οθωμανικά χρόνια», μια αναφορά στην δημογραφική, οικονομική και εθνολογική κατάσταση αυτών, ως συμβολή στην ‘’επανάγνωση’’ της Ηλειακής Τοπικής Ιστορίας, ιδιαίτερα της άλλοτε ΕΠΑΡΧΊΑΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ. Μας τιμά ιδιαίτερα η αναφορά του στη Γαστούνη, όπως και παλαιότερα η αναφορά του στους Γαλαναίους της Γαστούνης, στο βιβλίο του ‘’Το Χελιδόνι της Ηλείας’’ (Βλέπε Κ. Λούρμπα: ‘ΟΙ ΣΙΣΙΝΑΙΟΙ ΤΗΣ ΓΑΣΤΟΥΝΗΣ”, σελ. 494).
Η εργασία αυτή είναι σπουδαία, γιατί αντλεί πληροφορίες από Οθωμανικά κατάστιχα, Βενετικά έγγραφα και άλλες σχετικές πηγές, που συνήθως οι εγχώριοι συγγραφείς είτε αγνοούν, είτε αποφεύγουν και συνηθίζουν να αναμασούν ό,τι αναφέρουν οι ‘’προλαλήσαντες’’, γαρνιρισμένα με μύθους και διαδόσεις ή πλασμένες φαντασιώσεις, για να φαίνεται ότι το χωριό τους έχει ‘’ιστορία’’!!
Με την ευκαιρία να επαναλάβουμε ότι σημαντικά στοιχεία της ιστορίας της Ηλείας βρίσκονται σε Οθωμανικά κατάστιχα, που για λόγους ασφάλειας έφυγαν από την Ηλεία, όταν ξέσπασε η Επανάσταση του 1821 και τελικά κατέληξαν να βρίσκονται σήμερα σε Μουσείο του Καΐρου, χωρίς να έχει πλησιάσει εκεί κανείς ερευνητής, ούτε και το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού!
Ο συγγραφέας Κων. Μπασέτας διέθεσε πολύτιμο χρόνο δέκα ετών, για να ερευνήσει τα άγνωστα Οθωμανικά και Βενετικά Αρχεία, προκειμένου να αναδείξει, όσο το δυνατόν περισσότερο και καλύτερα την ιστορία 94 χωριών της Ηλείας, μεταξύ Αλφειού και Πηνειού και να δώσει την δυνατότητα της επανάγνωσης της τοπικής ιστορίας, στην σχετική αναθεώρηση και περαιτέρω διερεύνηση, ώστε οι Ηλείοι να συνειδητοποιήσουν τις πραγματικές τους ρίζες.
Η Οθωμανική εξουσία είχε συντάξει καταγραφές για φορολογικούς λόγους, μέσα από τις οποίες παρακολουθεί κανείς, εκτός από την δημογραφική εξέλιξη, εθνοτική σύνθεση των πληθυσμών, τους εξισλαμισμούς και την αντοχή των κατοίκων απέναντι σε αυτούς, έχουμε και σημαντικά στοιχεία για τα παραγόμενα προϊόντα, τις καλλιεργούμενες εκτάσεις από μετακινούμενους γεωργούς, καθώς και τους φόρους που κατέβαλαν στους κάθε μορφής δυνάστες τους.
Το βιβλίο του Κων. Μπασέτα είναι σπουδαίο, γιατί δίνει στοιχεία στον αναγνώστη, που παρά τις δυσκολίες της τότε εποχής, οι κάτοικοι των χωριών της Ηλείας διατήρησαν την Ελληνική τους συνείδηση και την πίστη τους έως της Επανάσταση του 1821.
Αποτελεί επί πλέον την βάση, ώστε να αναθεωρηθούν αβάσιμες και ανυπόστατες απόψεις και θέσεις, που έχουν παλιότερα διατυπωθεί από ντόπιους και μη ιστοριογράφους, αναφορικά με την δημιουργία και την ιστορία ορισμένων οικισμών (π.χ. και του Πύργου) και έρχονται σε φως νέα στοιχεία, που βάζουν τα πράγματα στην θέση τους, θέτοντας τις βάσεις για μελλοντικές εξειδικευμένες μελέτες.
Το βιβλίο έχει 600 σελίδες, στην πρόσοψή του τιμά την πρωτεύουσα του Νομού με το κτίριο του Τσίλερ της παλιάς αγοράς (σημερινό Αρχαιολογικό Μουσείο) και στο οπισθόφυλλο το Ηραίον Ολυμπίας. Προλογίζεται από τον ειδικό Καθηγητή της Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Γεώργιο Β. Νικολάου και τον συγγραφέα, ενώ στο τέλος έχει βιβλιογραφία με σπάνιες πηγές Οθωμανικών Αρχείων, ξενόγλωσσες και Ελληνικές μελέτες, που αφορούν την περιοχή μας και τέλος εικόνες από τα Οθωμανικά κατάστιχα με αραβική γραφή.
Αξίζουν τα συγχαρητήρια στον συγγραφέα Κων. Μπασέτα, η ευχή να συνεχίσει με τον ίδιο ζήλο την προσπάθεια που ξεκίνησε και το παράδειγμά του να βρει μιμητές και συνεχιστές.
