Φρίντα Κάλο: Μία καλλιτέχνης με πηγαίο ταλέντο κόντρα στην εποχή της
Της Πολυξένης Ζαρκαδούλα
Η Φρίντα Κάλο αποτελεί μία εξέχουσα μορφή στον καλλιτεχνικό χώρο για το αστείρευτο ταλέντο της αλλά και μία προσωπικότητα που δεν μπορεί να σου διαφύγει από το μυαλό λόγω του ατίθασου και ανατρεπτικού χαρακτήρα της. Θα μπορούσε να ηττηθεί από τη ζωή από πολύ νωρίς όμως αυτή πήγε κόντρα στην αρρώστια και τον θάνατο. Ύψωσε το ανάστημά της κόντρα στις νόρμες της εποχής. Ανάγκασε το κοινό της και όχι μόνο να αντικρίσει την πραγματικότητα μέσα από τους πίνακές της ωμή όπως ήταν.
Τα πρώτα χρόνια ζωής
Η Μαγκνταλένα Κάρμεν Φρίντα Κάλο Καλντερόν γεννήθηκε στις 6 Ιουλίου 1907 στο Μεξικό. Ο πατέρας της ήταν από τη Γερμανία και στο επάγγελμα φωτογράφος, μορφωμένος και άθεος και του είχε ιδιαίτερη αδυναμία όπως και εκείνος. Άλλωστε από αυτόν κληρονόμησε την καλλιτεχνική φλέβα. Η μητέρα της Ισπανίδα, καθολική και είχαν πιο απόμακρες σχέσεις. Οπότε στην τέχνη της πολλές φορές κάποιος βλέπει και τις δύο αυτές τάσεις, την ευρωπαϊκή και της ιθαγενούς. Σε ηλικία 6 ετών προσβλήθηκε από πολιομυελίτιδα με αποτέλεσμα να υπάρχει διαφορά στα δύο πόδια της, κάτι που στη σχολή την έκανε να φοράει πολλές κάλτσες για να μη φαίνεται, και έμεινε ημιπαράλυτο. Το 1922 μπήκε στο Εθνικό Προπαρασκευαστικό Σχολείο της Πόλης του Μεξικού με σκοπό να ακολουθήσει τον δρόμο της ιατρικής. Λόγω όμως ενός ατυχήματος που υπέστη και των συνεχόμενων χειρουργείων στα οποία υποβλήθηκε στη συνέχεια δεν ακολούθησε την ιατρική.
Τα πρώτα δείγματα της τέχνης της
Τα χειρουργεία στα οποία υποβλήθηκε αναγκαστικά και το παρατεταμένο διάστημα παραμονής της στο κρεβάτι ήταν μία από τις αιτίες να ενασχοληθεί με τη ζωγραφική. Για δύο μήνες έπρεπε να μείνει στο κρεβάτι και για να επανέλθει πλήρως χρειάστηκαν δύο χρόνια. Επιπλέον λάθη γιατρών που την χειρούργησαν την ανάγκασαν να μπει και σε νέο κύκλο χειρουργείων. Όπως έχει δηλώσει η ίδια σε συνεντεύξεις της: «Το ατύχημα και η μοναχική περίοδος της ανάρρωσης με έκανε να θέλω να ξεκινήσω ξανά από την αρχή, να ζωγραφίσω πράγματα ακριβώς όπως τα βλέπω με τα δικά μου μάτια και τίποτα περισσότερο». Το πηγαίο της ταλέντο δεν μπορούσε να καλυφθεί πίσω από τα θέματα υγείας που αντιμετώπιζε όμως αυτά ήταν και η αρχή για να ακολουθήσει το δικό της μονοπάτι.
Ο ρεαλισμός στα έργα της πήγαζε από την καρδιά και τα μάτια της
Η τέχνη της ήταν αρκετά ρεαλιστική. Ο πόνος και οι κρίσεις που πέρασε η υγεία της ήταν οι κατευθυντήριες γραμμές για να αποδώσει όσον το δυνατόν πιο δυνατά πίνακες βγαλμένους μέσα από τη ζωή της. Ακόμα και όταν άλλοι απέφευγαν να ζωγραφίζουν κάποια θέματα ταμπού όπως ήταν η έκτρωση, η γέννα, ο θηλασμός. Το χέρι της Φρίντα Κάλο οδηγούταν από την καρδιά της και έφτανε στον καμβά. Ζωγράφιζε ό,τι ήθελε εκείνη. Αν κάτι δεν της άρεσε δε θα έμπαινε καν στη διαδικασία. Κατά τον ίδιο τρόπο εκφραζόταν. Όπως ένιωθε εκείνη θα το έφτιαχνε χωρίς να υπακούει σε διαταγές και επιθυμίες. Ευτυχώς είχε τόσο ταλέντο που δεν τις χρειαζόταν κιόλας. Στην τέχνη της δεσπόζουσα θέση έχει η γυναίκα. Μέσα από την τέχνη της εξερευνούσε πολλές φορές τον εαυτό της. Η ζωγραφική λειτούργησε με έναν ψυχοθεραπευτικό ρόλο πάνω στην ίδια.
Η γνωριμία και ο γάμος με τον Ντιέγκο Ριβιέρα
Το 1922 παντρεύτηκε τον Ντιέγκο Ριβιέρα, διάσημο ζωγράφο. Εκείνη μόλις 22 ετών και αυτός 43 με δύο πρώην συζύγους και τρία παιδιά. Όταν τον γνώρισε και τον παντρεύτηκε είχε ήδη δημιουργήσει έργα τέχνης της και είχε μια καλλιτεχνική ταυτότητα. Ήταν και οι δύο μέλη του Κομμουνιστικού κόμματος. Ποτέ δεν άφησε κανέναν να την δει σαν η κυρία του κυρίου και δεν άφησε ποτέ τα περιθώρια να υποτιμήσει κανείς το καλλιτεχνικό της ταπεραμέντο. Αντιθέτως σύμφωνα με πηγές κάποτε είχε δηλώσει: «Σίγουρα ο Ριβέρα είναι καλός για ένα μικρό αγόρι, αλλά εγώ είμαι η μεγάλη καλλιτέχνις εδώ». Οι δυο τους είχαν έναν παθιασμένο γάμο με εντάσεις και χωρισμούς. Ο Ντιέγκο Ριβιέρα πέρα από το ότι ήταν πολύ σημαντικός για το έργο του ήταν γνωστός για τις προτιμήσεις του ως προς τις ωραίες υπάρξεις. Ακόμα και με την αδερφή της Φρίντα Κάλο, Χριστίνα, είχε συνάψει δεσμό, κάτι το οποίο έκανε την ίδια να μελαγχολήσει για πολύ καιρό. Σε αντίποινα και εκείνη σύναψε πολλούς δεσμούς με άνδρες και γυναίκες. Σύμφωνα με πηγές έπαιρνε τις γυναίκες που πολλές φορές ο Ντιέγκο Ριβιέρα έφερνε στο σπίτι τους και τις αποπλανούσε.
Αμφισβήτησε μία ολόκληρη εποχή, την εποχή της
Μέσα από την τέχνη της εξέφρασε τις πολιτικές της απόψεις αλλά και τη δική της στάση ζωής. Ανατρεπτική και ατίθαση προσωπικότητα ζωγράφιζε ό,τι μαγνήτιζε τη φαντασία της. Πέρασαν πολλά χρόνια για να πουλήσει τους λίγους πίνακες που πούλησε. Όχι γιατί δεν τους αγόραζαν αλλά γιατί η ίδια δεν το ήθελε. Το ενωμένο φρύδι της και μουστάκι τα ζωγράφιζε ακόμα πιο έντονα κόντρα στα κοινωνικά στερεότυπα και στη γυναικεία υπόστασή της. Οι πίνακες κοσμούσαν γυναίκες που φορούσαν συχνά κοστούμια ενάντια στον σεξισμό της εποχής και σε κοινωνικά στερεότυπα.
Το τέλος της ζωής της και η υστεροφημία
Την τελευταία της πνοή άφησε στις 13 Ιουλίου 1954 στο «Γαλάζιο Σπίτι», όπως ονόμασε το πατρικό της. Μετέπειτα μετά από απόφαση του Ντιέγκο Ριβιέρα, που έμεινε μέχρι τέλους δίπλα της, έγινε μουσείο αφιερωμένο στη ζωή και το έργο της. Οι πίνακές της πωλούνται ακόμα και σήμερα αναγνωρίζοντας το μεγάλο έργο που άφησε πίσω της συναγωνιζόμενοι πίνακες μεγάλων καλλιτεχνών. Με την άνοδο του φεμινισμού στα τέλη της δεκαετίας του ‘70 με αρχές του ’80 η διάδοση του έργου της έγινε ακόμα μεγαλύτερη.
Πηγές:
- Τατιάνα Γεωργακοπούλου, «Φρίντα Κάλο: Η ζωή και το έργο μιας γυναίκας που έζησε χωρίς συμβιβασμούς» 6 Ιουλίου 2022, https://www.monopoli.gr/2022/07/06/istories/san-simera/399549/i-frinta-kalo-paramenei-symvolo-gia-tis-gynaikes-se-olo-ton-kosmo/
- «Φρίντα Κάλο» https://www.sansimera.gr/biographies/2030
- Μάρθα Κίσκιλα «Φρίντα Κάλο: Η ζωγράφος που σε ανάγκαζε να δεις τον πόνο της»,13 Ιουλίου 2022, https://tvxs.gr/news/prosopa/frinta-kalo-i-zografos-poy-se-anagkaze-na-deis-ton-pono-tis
