Φιλιώ Νιάρχου: «Στόχος μας η ψηφιοποίηση του Λαογραφικού Μουσείου Καλίδονας»
Συνέντευξη της επίτιμης προέδρου του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλίδονας ΣΑΡΕΝΑ Φιλιώς Νιάρχου
Συνέντευξη στην Ελένη Παπαδοπούλου
Για την ιστορία του Λαογραφικού Μουσείο Καλίδονας που φιλοξενεί σπάνια εκθέματα λαίκής τέχνης καθώς για το μέλλον που οραματίζεται να έχει, μιλά σήμερα στην Πρωινή η επίτιμη πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Καλίδονας ΣΑΡΕΝΑ κ. Φιλιώ Νιάρχου. Πρωτεργάτης της ίδρυσης του Μουσείου που λειτουργεί από το 2004 στο μικρό χωριό της Καλίδονας και έχει γνωρίσει μεγάλη επισκεψιμότητα, της συγκέντρωσης της συλλογής των εκθεμάτων που παραχώρησαν πολλοί κάτοικοι της περιοχής , χορηγοί και δωρητές, με στόχο να διατηρηθεί ζωντανή η ιστορία της Καλίδονας. Τωρινός στόχος η ψηφιοποίηση των εκθεμάτων, η έκδοση λευκώματος και η αύξηση της επισκεψιμότητάς του.
-Πως ξεκίνησε κα. Νιάρχου η ιστορία για το Λαογραφικό Μουσείο της Καλίδονας και πότε έγινε πράξη μέχρι την έναρξη της λειτουργίας του στο παλιό δημοτικό σχολείο του χωριού;
Βλέποντας το χωριό μας σιγά σιγά να συρρικνώνεται, με μεγάλη μας λύπη βλέπαμε να σβήνουν αξίες του τόπου μας και να χάνονται πολύτιμα αντικείμενα, τα οποία σήμερα δεν υπάρχουν. Θεωρήσαμε ότι έχουμε χρέος και ευθύνη να περισώσουμε ότι μπορούμε από έναν πολιτισμό που έφευγε. Αρχικά το 2000 στο χώρο των πολιτιστικών εκδηλώσεων στο Βαρκό, για τρία χρόνια κάναμε έκθεση λαϊκής τέχνης με διάφορα αντικείμενα, που άλλοι τα έφερναν για τις εκδηλώσεις, και τα έπαιρναν μετά πίσω και άλλοι μας τα χάριζαν προτρέποντας μας να φτιάξουμε Μουσείο.
Αλλά για να δημιουργήσουμε το Μουσείο έπρεπε να είναι γραμμένο στο καταστατικό μας. Κάναμε Γενική Συνέλευση για αναθεώρηση του καταστατικού μας, που αναφερόταν η δραστηριότητα για Λαογραφικό Μουσείο. Αρχίσαμε ένα πολύ δύσκολο αγώνα, με μηδαμινές οικονομικές δυνατότητες, αντιμετωπίζοντας πολλά προβλήματα. Για τρία χρόνια είχα στο σπίτι μου ότι αντικείμενα μας δώριζαν. Δεν απογοητευθήκαμε δεν εγκαταλείψαμε το στόχο μας και σε εύλογο χρονικό διάστημα , στήθηκε ένα λαογραφικό Μουσείο.
Αρχικά ενοικιάσαμε σπίτι, και έγιναν τα εγκαίνια το Γενάρη του 2004. Καθημερινώς δεχόμαστε αντικείμενα σπάνια για τη σημερινή εποχή, και έπρεπε να βρούμε μεγαλύτερο χώρο.. Μετά από πολλές διαδικασίες μπορέσαμε να μας παραχωρηθεί το κλειστό πέτρινο Δημοτικό σχολείο, που χρονολογείται από το 1937, και είχε σταματήσει να λειτουργεί από το 1994. Εκεί είχαν βρει καταφύγιο, κουκουβάγιες , ποντίκια και φίδια δυστυχώς…
Πολλές δυσκολίες αντιμετωπίσαμε για την παραχώρησή του, προς χρήσιν στο Σύλλογο από την πλευρά του Δήμου. Αγώνας και πολλά εμπόδια. Δεν το βάλαμε κάτω, δεν εγκαταλείψαμε τις προσπάθειες μας και μας παραχωρήθηκε από την τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας. Και από το 2006 ,εκεί που από το 1937 μέχρι το 1994 έδιναν ζωή τα παιδιά του χωριού μας, τώρα φιλοξενεί εκατοντάδες αντικείμενα της Λαϊκής μας παράδοσης για να διδάσκονται οι επερχόμενες γενιές.
Με έξοδα του Συλλόγου και με χορηγίες έγιναν εργασίες καθαριότητας, τακτοποίηση της στέγης, βάψιμο, διορθώσεις διάφορες για προστασία των αντικειμένων αλλά και με προσωπική εργασία των γυναικών μελιών του Συλλόγου μας. Το χωριό μας δεν είναι πέρασμα, έγινε προορισμός με το Λαογραφικό μας, όπως και τόσα άλλα που έχουμε δημιουργήσει.
-Το Λαογραφικό Μουσείο φιλοξενεί υπέροχα εκθέματα από την λαϊκή μας παράδοση. Πώς τα έχετε συλλέξει; -Όλα τα εκθέματά του είναι καταγεγραμμένα; Χρειάζεται να γίνει και ψηφιοποιήση τους;
Πράγματι έχουν συγκεντρωθεί αντικείμενα μιας άλλης εποχής , εργαλεία μόχθου και επίμονης ζωής του αγρότη, του κτηνοτρόφου, αντικείμενα που στόλιζαν τα σπίτια τους οι νοικοκυρές, υφαντά διαφόρων σχεδίων και χρωμάτων. Όταν έμαθαν ότι στήσαμε το Μουσείο οι γεροντότερες, νοικοκυρές, αλλά και οι νεότερες με καλούσαν στο σπίτι τους , μου έδειχναν τα αντικείμενα- κειμήλια τους και με ρωτούσαν αν τα θέλω.
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πως έλαμπε το πρόσωπό τους που και αυτές θα προσφέρουν για να γίνει πλούσιο.. Υπήρξαν συμπατριώτισσές μου που ειλικρινά και τώρα συγκινούμε που το σκέφτομαι τι μου έλεγαν. <<Κοίτα μην φύγεις θα τα πάρουμε πίσω… θα βρούμε και άλλα να σου δώσουμε, αρκεί να τα προσέχεις και να έρχεται κόσμος να τα βλέπει..>> Δεν είναι δυνατόν να ξεχαστούνε τα συναισθήματα που ένοιωθα όταν οι απλοί άνθρωποι μου έδειχναν τέτοια εκτίμηση και αγάπη.
Πήγα σε αυλές που είχαν τοποθετημένα αντικείμενα, μπήκα σε αρχοντόσπιτα του χωριού μας, μπήκα σε φτωχικά κατώγια και έφευγα με γεμάτα τα χέρια. Να φανταστείτε ότι έχουμε δημιουργήσει συλλογή από φλιτζάνια του καφέ που έπαιρνα ένα από κάθε σπίτι σε διαφορετικό χρώμα , ποιότητα και σχέδιο. Είναι πολλές οι συλλογές που έχουμε σε οικιακά σκευή. Εξέχουσα θέση στη συλλογή με τα μουσικά όργανα έχει ένα μπουζούκι του ΒΑΣΙΛΗ ΤΣΙΤΣΑΝΗ, προσφορά του γιού του Κώστα.
Δεν είναι όλα καταγεγραμμένα, χρειάζεται αρκετός χρόνος. Όμως ξέρω και το παραμικρό αντικείμενο ποιος το έδωσε αλλά και την ιστορία του. Και βέβαιά χρειάζεται να γίνει ψηφιοποιήση και θα θέλαμε να μας βοηθήσουν. Επίσης έχουν έρθει από την Εφορεία Αρχαιοτήτων της Ολυμπίας με εντολή του Υπουργείου Πολιτισμού , έχει καταγραφεί και με καλές κριτικές και όλα διαβάστηκαν στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι στον προαύλιο χώρο έχουμε κατασκευάσει ότι έχει καταργήσει η τεχνολογία. Δηλ Αλώνι, λινό, πηγάδι, φούρνο, και βρύση. Στο δε γραφείο των Δασκάλων έχουμε δημιουργήσει βιβλιοθήκη.
-Όλα αυτά τα χρόνια, το Μουσείο έχει μια μεγάλη επισκεψιμότητα, σχολεία, Έλληνες και ξένους επισκέπτες αλλά και μεγάλες προσωπικότητες.
Πριν εξοικειωθώ με την τεχνολογία, έγραφα χειρόγραφες επιστολές σε σχολεία, σε προσωπικούς μου φίλους για να το επισκεφτούν. Όταν μάθαιναν ότι υπάρχει Μουσείο στην Περιοχή ερχόταν. Αρχικά δεν είχαμε εισιτήριο. Πίστευα ότι όταν θα έλθουν, θα εντυπωσιαστούν, και θα ρίξουν στο κουτάκι που είχαμε δίπλα από το βιβλίο εντυπώσεων. Με τον τρόπο αυτό βγάζαμε λίγα έξοδα, για καθαριότητα, και πληρώναμε με ένα συμβολικό ποσό, σε μια κοπέλα που το άνοιγε και το φρόντιζε.
Αρκετά σχολεία έχουν πραγματοποιήσει μονοήμερες εκδρομές . Έχει γίνει επίσκεψη από το Ειδικό σχολείο με διευθύντρια την κα Πετρόγιαννη. Τιμής ένεκεν ο Σύλλογος με απόφαση του πλήρωσε το εκδρομικό λεωφορείο. ‘Έχει έρθει ομάδα προσκόπων και αρκετά ΚΑΠΗ. Επίσης πριν το 2010, μια ομάδα καθηγητών επισκέφθηκε τα τρία Μουσεία που ήταν τότε στην επαρχία Ολυμπίας, της Ανδρίτσαινας, της Φιγαλίας και της Καλίδονας. Το δικό μας το βρήκαν πολύ πλούσιο όπως μας είπαν. Είχε έρθει σχολείο από τα ελληνόφωνα χωριά της Κάτω Ιταλίας, καθώς και αρκετές προσωπικότητες που περνούσαν από το χωριό μας. Το καλοκαίρι του 2017 που έγινε το Συμπόσιο Φιλοσοφίας στην Καλίδονα και είχε ο Σύλλογος την ευθύνη όλοι οι Καθηγητές των Ελληνικών και ξένων Πανεπιστήμιων πέρασαν από το Μουσείο. Αυτοί έχουν φτιάξει και βίντεο που υπάρχει στο διαδίκτυο.
-Με ποιο τρόπο λειτουργεί σήμερα το Λαογραφικό Μουσείο της Καλίδονας και πως μπορεί να αυξηθεί περαιτέρω η επισκεψιμότητά του;
‘Έχω ορισθεί υπεύθυνη για τη λειτουργία του με απόφαση της Γ.Σ. και κατόπιν τηλεφωνικής συνεννοήσεως σε κάθε επίσκεψη είμαι παρούσα. Έχουμε βάλει μια μικρή είσοδος 2 ΕΥΡΩ για τους μεγάλους και τα σχολεία δωρεάν . Επίσης η ομάδα στο διαδίκτυο << ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΛΑΓΡΑΦΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΊΟΥ>> που έχουμε και αυτή βοηθάει. Με πολλές προσπάθειες μας κατορθώσαμε και το Λαογραφικό Μουσείο της Καλίδονας έχει γίνει τουριστικός προορισμός στον Άξονα Κατάκολου Αρχαίας Ολυμπίας της Π.Δ.Ε. Πολύ μεγάλο ρόλο στην επισκεψιμότητα έπαιξε η εκπομπή από τόπο σε τόπο του κ. Μυλωνά.
Για να αυξηθεί η επισκεψιμότητα, κακά τα ψέματα θέλει αγώνα. Σε όλα χρειάζεται τρόπος και όχι κόπος. Και αυτό προσπαθούμε να κάνουμε. Πολλά έχω σκεφθεί πιστεύω ότι κάτι θα γίνει. Πολύ θα ήθελα η συνέντευξη μας αυτή να γίνει η αφορμή για να ευαισθητοποιήσει και τους αρμοδίους του πολιτισμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και όχι μόνο.
-Ποια είναι η στήριξη που ζητάτε σήμερα από την Αυτοδιοίκηση;
Πιστεύω ότι θα πρέπει να λέγονται και αλήθειες χωρίς να κρυβόμαστε. Στο παρελθόν δυστυχώς δεν είχαμε καμιά βοήθεια από το Δήμο. Ό, τι φτιάξαμε το φτιάξαμε με χορηγίες και έχω μεγάλη ηθική υποχρέωση να τους αναφέρω. Φυσικά βοήθησαν και όλοι που έκαναν την επίσκεψη και έριχνα ότι είχαν ευχαρίστηση στο κουτάκι, Αυτοί που ξεχώρισαν, και φτιάξαμε τις προθήκες, και την εξωτερική διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου ήταν ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΝΤΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΙΚΟΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ
Μετά την επίσκεψη του νέου μας Δημάρχου Κων/νου Μητρόπουλου οι ελπίδες μου αναπτερώθηκαν. Έδειξε ενδιαφέρον και θαυμασμό. Με δική του προσωπική προσφορά τα σπασμένα τζάμια αποκαταστάθηκαν. Ο εξωτερικώς χώρος καθαρίστηκε με προσφορά του νέου μας Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου κ. Λάμπρου Αλεξόπουλου, που και αυτός δείχνει ενδιαφέρον για το χωριό του.
Έχει ορισμένες ελλείψεις που αφορούν την ασφάλεια του. Θα επισκεφθώ τον Δήμαρχο και θα του εκθέσω εγγράφως τα αιτήματά μου. Επειδή το Μουσείο φιλοξενεί σπάνια αντικείμενα, και στην πορεία του χρόνου δεν ξέρω τι μπορείς να συμβεί, το όνειρο μου είναι να φτιάξουμε ένα Λεύκωμα με όλα τα αντικείμενα, με φωτογραφίες και με την ιστορία του κάθε αντικειμένου. Το βιβλίο αυτό πολύ θα ήθελα να βοηθήσει ο Δήμος στην δαπάνη έκδοσής του να το πάρει να το μοιράσει στα σχολεία και να το προσφέρουν και στους επισκέπτες. Η όλη γραφική εργασία θα γίνει από εμένα δωρεάν και θα την κάνω προσφορά για τις επόμενες γενιές.
Ο ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΜΟΥΤΣΟΠΟΥΛΟΣ έχει πει ότι: <<Τα έργα του πολιτισμού ανήκουν σε όλο το έθνος, σε όλον τον κόσμο, στον καθέναν μας. Τα μνημεία του Πολιτισμού αδελφώνουν τους λαούς και για το λόγο αυτό τους αξίζει σεβασμούς και θαυμασμός>>.
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ: Με προσωπικό μήνυμα στο διαδίκτυο, στο τηλέφωνο μου 6977505783 και στο τηλ. του Προέδρου του Πολ. Συλλόγου κ. ΓΙΑΝΝΙΚΟΥ 6972253888
