Επανεκκινούν οι ανασκαφές στο Κάτω Σαμικό
Στόχος η ανάδειξη του ιερού του Ποσειδώνα
Ξεκίνησαν προχθές οι ανασκαφικές εργασίες στη θέση Κλειδί στο Κάτω Σαμικό του δήμου Ανδρίτσαινας-Κρεστένων, με κύριο στόχο την ανάδειξη του ιερού του Ποσειδώναμ, στο πλαίσιο του πενταετούς ερευνητικού προγράμματος (έτη 2022-2026), που υλοποιείται συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας με το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, υπό την διεύθυνση των Δρ. Birgitta Eder και Δρ. Ερωφίλης Κόλλια.
Το ερευνητικό πρόγραμμα αποσκοπεί στη διερεύνηση της τοπογραφίας της περιοχής και στον εντοπισμό του ιερού του Ποσειδώνα και του λιμανιού του Σαμικού, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως το 2022 ήρθαν στο φως σημαντικά στοιχεία για το μνημειακό οικοδόμημα.
Κατά τη διάρκεια της περσινής ανασκαφής αποκαλύφθηκε τμήμα του κτιρίου και κατέστη φανερό ότι οι διαστάσεις του είναι μεγαλύτερες από την αρχική εκτίμηση που βασιζόταν στη γεωφυσική έρευνα. Το συνολικό μήκος του οικοδομήματος εκτιμάται σε περίπου 28 μέτρα, το δε πλάτος του υπερβαίνει τα 9 μέτρα. Πρόκειται για ναό του 6ου αιώνα π.Χ. με δύο οικοδομικές φάσεις.
Σύμφωνα και με τα νεότερα στοιχεία, φαίνεται ότι ο ναός αυτός ήταν λατρευτικό κτίριο εντός του περίφημου ιερού του Ποσειδώνα, το οποίο αποτελούσε σημαντικό θρησκευτικό κέντρο της Αμφικτυονίας των πόλεων της Τριφυλίας (Στράβων, Γεωγραφικά, 8o βιβλίο).
Κτίστηκε στην αρχαϊκή εποχή, αλλά φαίνεται ότι ανακατασκευάστηκε κατά το β΄ μισό του 4ου- αρχές του 3ου αι. π.Χ. και αποτελείται από δύο κύριες αίθουσες, καθώς και μία μικρότερη στο βορειοδυτικό (πίσω) τμήμα.
Ο χώρος, που αρχικά είχε ερμηνευτεί ως πρόναος, αποδείχθηκε ότι ήταν η μία αίθουσα του σηκού, στην οποία εντοπίστηκαν βάσεις δύο κιόνων κιονοστοιχίας στον άξονα του κτιρίου, που ανήκει στην αρχαϊκή φάση. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχαν όμοιοι κίονες και στη δεύτερη αίθουσα. Σε κάθε περίπτωση, η κάτοψη του ναού είναι ασυνήθιστη, χωρίς ακριβή παράλληλα.
Η λειτουργία των δύο κύριων χώρων είναι ακόμη ασαφής. Ίσως λατρεύονταν δύο θεότητες, ή η δεύτερη αίθουσα θα μπορούσε να χρησιμεύει ως έδρα της αμφικτυονίας. Κατά τη ανακατασκευή του ναού, τα κεραμίδια της παλαιάς στέγης επαναχρησιμοποιήθηκαν, καθώς τοποθετήθηκαν ομοιόμορφα ως υπόστρωμα για το νέο δάπεδο.
Η αρχαιολογική έρευνα χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Gerda Henkel και το Αυστριακό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών και οι γεωφυσικές έρευνες υλοποιούνται από ερευνητική ομάδα του Πανεπιστημίου του Kιέλου, ενώ η γεωαρχαιολογική διερεύνηση από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Mάιντς. Τα επόμενα χρόνια, η ομάδα σκοπεύει να συνεχίσει την έρευνα στη θέση, ώστε να εντοπίσει περισσότερα στοιχεία για την έκταση και τη μορφή του ιερού.
«Είμαστε σίγουροι ότι έχουμε βρει το φημισμένο αρχαίο ιερό του Ποσειδώνα που το ξέρουμε από τις αρχαίες πηγές, τον Στράβωνα και τον Παυσανία και ελπίζουμε ότι στο μέλλον θα βρούμε ακόμα πιο σημαντικά ευρήματα. Συναντηθήκαμε με το δήμαρχο γιατί μας προβληματίζουν τα υπόγεια νερά και ζητάμε την βοήθεια από το Δήμο και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς, για να στραγγίσει ο χώρος για να ερευνηθεί περισσότερο η έκταση του αρχαίου Ναού.
Είμαστε σίγουροι ότι πρόκειται για το περίφημο «Ποσείδιον», διότι αυτά τα θεμέλια που βρήκαμε ανήκουν σε έναν αρχαίο Ναό, που σημαίνει ότι εκεί υπήρχε το αρχαίο ιερό του Σάμιου Ποσειδώνα. Τι άλλο μπορεί να είναι από το λεγόμενο ιερό του Ποσειδώνα, που ακολουθώντας τις αρχαίες πηγές βρισκόταν ακριβώς σε αυτό το σημείο; Είναι κάτι που ο κόσμος το έχει ψάξει για 100 χρόνια, γιατί η περιοχή είναι πολύ δύσκολη να ερευνηθεί λόγω των βάλτων. Εμείς με συστηματική έρευνα με γεωφυσική, κάναμε ότι μπορούμε και γι’ αυτό το λόγο το βρήκαμε. Έχουμε ένα πενταετές πρόγραμμα ερευνών μαζί την Εφορεία Αρχαιοτήτων και θα δουλέψουμε τα επόμενα χρόνια τουλάχιστον μέχρι το 2026» είχε δηλώσει πρόσφατα η κ. Έντερ.
Ακόμα μεγαλύτερη σημασία αποκτάει αυτή η ανακάλυψη, από το γεγονός πως σύμφωνα με πληροφορία από τον Παυσανία, με πυρήνα τη λατρεία του Ποσειδώνα στο ιερό Ποσείδιο κηρυσσόταν και η «Σαμία» εκεχειρία, κάτι που καθιερώθηκε τον 8ο αιώνα π. Χ. στους Ολυμπιακούς Αγώνες…
