«Ένοικος τώρα του παντοτινού, κεκυρωμένος… »
Στην Ηλειακή γη που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε μια ολόκληρη ζωή αναπαύεται ο Μακαριστός Μητροπολίτης πρώην Ηλείας κυρός Γερμανός
- Μεγάλη η συγκίνηση στην Εξόδιο Ακολουθία που ετελέσθη χθες στον Μητροπολιτικό Ι.Ν Αγίου Νικολάου προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών κ. Ιερώνυμου
- 14 Μητροπολιτες, 2 Επισκοποι, κλήρος, τοπικές αρχές και λαός στο «ύστατο χαίρε»
Στην Ηλειακή γη που τόσο αγάπησε και υπηρέτησε σε όλο του το εκκλησιαστικό βίο για μια ολόκληρη ζωή, αναπαύεται από χθες “ένοικος τώρα του παντοτινού κεκυρωμένος” ο Μητροπολίτης πρώην Ηλείας κυρός Γερμανός. Το “ύστατο χαίρε” στον μακαριστό Μητροπολίτη είπαν χθες σε συγκινητικό κλίμα, κλήρος, τοπικές αρχές, οι βουλευτές της Ηλείας, ο Περιφερειάρχης και αντιπεριφερειάρχες, δήμαρχοι και εκπρόσωποι της Τ.Σ και λαός στον κατάμεστο Ιερό Μητροπολιτικό Ναό Αγίου Νικολάου Πύργου, ενώ με την παρουσία τους τον τίμησαν 14 Μητροπολίτες και δύο Επίσκοποι και βεβαίως η Εξόδιος Ακολουθία ετελέσθη προεξάρχοντος του Αρχιεπισκόπου Αθηνών ν και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμου.
Συγχοροστάτησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες: Δωδώνης κ. Χρυσόσοτομος, Μονεμβασίας και Σπάρτης κ. Ευστάθιος, Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Πατρών κ. Χρυσόστομος, Κυθήρων κ. Σεραφείμ, Κορίνθου κ. Διονύσιος, Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεώργιος, Άρτης κ. Καλλίνικος, Ζακύνθου κ. Διονύσιος, Γλυφάδας κ. Αντώνιος, Θεσσαλιώτιδος και Φαναριοφερσάλων κ. Τιμόθεος, Κεφαλληνίας κ. Δημήτριος, Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμος και οι Θεοφιλέστατοι Επίσκοποι Μεσαορίας κ. Γρηγόριος και Ανδρούσης κ. Κωνστάντιος.
Εκ μέρους της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος επικήδειο λόγο εκφώνησε ο Επίσκοπος Ωρεών κ. Φιλόθεος, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο κ. Θεοφίλος χαρακτήρισε τον μακαριστό ως έναν σπάνιο Ιεράρχη για τη σύγχρονη εκκλησιαστική ιστορίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.
«Ἡ ὅλη του ζωή μαρτυροῦσε ἔξωθεν τήν σχέση του μέ τόν Χριστό: ἁπλός στήν ἐμφάνιση, σεμνότατος στούς τρόπους, ἐπιεικής ὅπου χρειαζόταν καί αὐστηρός ὅπου ἐπεβάλλετο, βαθύτατα πιστός, καλλιεργημένος, εὐγενής, ἀκαταπόνητος, φλογερός ὄχι μόνο στά συναισθήματα ἀλλά καί τούς ὁραματισμούς, ἀπετέλεσε μία σπάνια μορφή ἐκκλησιαστικοῦ ἀνδρός, ἡ ὁποία ζωγράφισε τήν νεώτερη ἐκκλησιαστική ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος».
Τόνισε επίσης την πίστη που τον χαρακτήριζε και την ιδιαίτερη σχέση του με τον Χριστό. Εν συνεχεία αναφέρθηκε στα βιογραφικά στοιχεία του κυρού Γερμανού και την διακονία του στο πηδάλιο της Μητρόπολης Ηλείας, αλλά και την προσφορά του στην Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Συγκινητικός ο αποχαιρετισμός από τον Μητροπολίτη Ηλείας κ. Αθανάσιο
Με σπασμένη από την συγκίνηση φωνή και με λόγια καρδιάς, αναφέρθηκε στον επικήδειό του ο διάδοχος του μακαριστού Μητροπολίτη, Μητροπολίτης Ηλείας και Ωλένης κ. Αθανάσιος ο οποίος διακόνησε επί δεκαετίες πλησίον του. Ο Σεβασμιώτατος αποτύπωσε με τον μεστό λόγο του όλα εκείνα τα χαρίσματα τα οποία διέκριναν τον κυρό Γερμανό. Τον αποκάλεσε Πρύτανη της ηθικής και της Δικαιοσύνης, απλός, ειλικρινής και ευθύς με μεγάλη οξυδέρκεια, ήξερε να επιλέγει τους συνεργάτες του και γι αυτό η Ι. Μητρόπολη Ηλείας εχει άξιους ιερείς.
Επεσήμανε, ακόμη, ότι «προσέφερε ἕνα σπουδαιότατο κοινωνικό καί φιλανθρωπικό ἔργο, που συνισταται στα γηροκομεία, οικοτροφεία και ορφανοτροφεία, ίδρυσε τη σχολή Βυζαντινής Μουσικής, ενώ αξιομνημόνευτη είναι η δραστηριότητά του στους σεισμούς του 1993, τις πυρκαγιές του 2007 και τους σεισμούς του 2008, θεομηνίες που έπληξαν την Ηλεία. Παράλληλα ο Μητροπολίτης Ηλείας κ. Αθανάσιος αναφέρθηκε στην πληθώρα των κοινωνικών δράσεων και παρεμβάσεων του κυρού Γερμανού και στην αριστη συνεργασία που ειχε με την Τοπική Αυτοδιοίκηση πρωτοστατώντας για τις δίκαιες διεκδικήσεις της Ηλείας « Καλλιέργησε το χωράφι του θεού και το εναπόθεσε στο χωράφι της ενότητας»
της ενότητας» είπε συγκεκριμένα μιλώντας για τους αγώνες του για την Τ.Α. «Επορεύθη ως φιλόστοργος και καλός ποιμήν από το 1960, φωτεινό παράδειγμα σεμνότητας και ταπεινοφροσύνης. Καταλήγοντας τονισε «Πνευματικέ πατέρα να εισαι βέβαιος ότι συνεχιζουμε με σεβασμό τους αγωνες σου για το ευσεβές ποίμνιο της αγαπημένης στου Ηλείας»
Εκ μέρους της Εκκλησίας της Κύπρου επικήδειο εκφώνησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Μεσαορίας κ. Γρηγόριος ο οποίος αναφέρθηκε στη γνωριμία του με τον Μητροπολίτη αλλά και τη σχέση του μακαριστού με την μαρτυρική νήσο Κύπρο.
ΠΡΩΤΟΣΥΓΚΕΛΟΣ παπαΑγγελής
Εκ μέρους του ιερού κλήρου της Μητροπόλεως Ηλείας επικήδειο εκφώνησε ο επί σειρά ετών συνεργάτης του Μητροπολίτη Γερμανού και Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος, Πρωτοπρεσβύτερος π. Ηλίας Παπαγγελής. Ο π. Ηλίας με συγκίνηση αναφέρθηκε στο γεγονός ότι το 1981 κατά την ενθρόνιση του Μητροπολίτη κυρού Γερμανού εκ μέρους του ιερού κλήρου είχε κληθεί να τον καλωσορίσει, σήμερα στον ίδιο έλαχε ο κλήρος να τον αποχαιρετήσει.
«Πτωχός ήρθες το 1981 πτωχός φεύγεις για τους ουρανούς. Δεν ήθελες τιμές και δόξες. Ενθυμούμε μια περίσταση όταν σου δόθηκε παράσημο στην Τρίπολη, επιστρέφοντας το έδωσες στη κατασκήνωση Λαμπειας και τους ειπες «Εγω δε θελω παράσημα ένα κερακι θέλω στον τάφο μου…. Θα είσαι για πάντα θρονιασμένος στις καρδιές μας!»
Ακολούθησε επικήδειος από τον Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας κ. Νεκτάριο Φαρμάκη ο οποίος χαρακτήρισε τον κυρό Γερμανό ως ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας της Ηλείας, εκφράζοντας τη θλίψη του ιδίου και του λαού για την εκδημία του.
Μεγάλη απώλεια χαρακτήρισε για την πόλη και την Ηλεία την απώλεια του μακαριστού Ιεράρχη ο Δήμαρχος Πύργου, Παναγιώτης Αντωνακόπουλος, κατά την εκφώνηση του επικήδειου λόγου χαρακτηρίζοντας παράλληλά το έργο του τιτάνιο.
Σημείο αναφοράς στο πανελλήνιο χαρακτήρισε το έργο που επιτέλεσε στα 41 χρόνια ποιμαντορίας του ο Επικεφαλής της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και Βουλευτής του νομού κ. Μιχάλης Κατρίνης, τονίζοντας ιδιαίτερα τη σχέση που είχε ο μακαριστός με τον τόπο του.
Εκ μέρους της Πανελλήνιας Ένωσης Θεολόγων επικήδειο εκφώνησε ο κ. Παύλος Παγκράτης, Πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος Ηλείας καθώς ο μακαριστός υπήρξε μέλος της ΠΑΘ, επισης ο Εκδότης της Εφημερίδας «Πατρίς» κ. Λεωνίδας Βαρουξής και τελευταίος ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Ηλείας κ. Δημήτριος Δημητρουλόπουλος.
Ακολούθησε ο Τελευταίος ασπασμός από τον Αρχιεπίσκοπο κ.κ Ιερώνμου και τους Μητροπολίτες καθώς και τα μέλη της οικογένειας του κυρού Γερμανού, τα αδέλφια του και τις οικογένειές τους που παρέμειναν δίπλα από το σκήνωμα του για πολλές ώρες.
Με τιμές ή Έξοδος προς την τελευταία του κατοικία
Τιμητικό άγημα του στρατού και της αεροπορίας, ήταν παρατεταγμένο στο προαύλιο του Μητροπολιτικού Ναού και συνόδευσε την πομπή της οποίας προπορεύτηκε η Φιλαρμονική Απόλλων Πύργου κρατώντας μόνο τον ρυθμό χωρίς να παιανίζει , προς την τελευταία του κατοικία. Το σκήνωμα του κυρού Γερμανού συνόδευαν ακόμα πληθος ιερέων της Ι. Μητρόπολης Ηλείας καθώς και καλόγριες από τα μοναστήρια του νομού, όπως και όλοι οι Μητροπολίτες, ενώ ακολουθούσε πολύς κόσμος. Η πομπή μέσω της οδό Γερμανού έφτασε προς το Κοιμητήριο των Αγίων Πάντων Πύργου, όπου έγινε και ο ενταφιασμός του κεκοιμημένου Ιεράρχη στην Ηλειακή γη, στο Α’ Κοιμητήριο του Πύργου, παραπλεύρως του μακαριστού προκατόχου του αλλά και πνευματικού του πατρός Γερμανού.
Επικήδειος του Επικεφαλής της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ και Βουλευτή Ηλειας Μιχάλη Κατρίνη στην Εξοδιο Ακολουθία του Μητροπολίτη πρώην Ηλείας κυρού Γερμανού
«Σήμερα η Ηλεία έχασε ένα κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της»
«Μακαριώτατε,
Σεβαστή χορεία των Αρχιερέων,
Πατέρες,
Αξιότιμοι επίσημοι παριστάμενοι,
Ταπεινοί προσκυνητές, ευλαβείς χριστιανοί,
Πολίτες της Ηλείας, συμπολίτες και συμπολίτισσες,
Από προχθές το βράδυ, ο Μητροπολίτης πρώην Ηλείας και Ωλένης Γερμανός, δεν μένει πια εδώ.
Αφήνει, όμως, για πάντα εδώ τις παρακαταθήκες του:
• Την απέραντη χριστιανική αγάπη που εξέπεμπε σε κάθε του λέξη, σε κάθε του κίνηση.
• Το τεράστιο κοινωνικό και φιλανθρωπικό του έργο, σε συνέχεια του μακαριστού Αθανασίου, ένα έργο που επεξέτεινε και κατέστησε σημείο αναφοράς στο πανελλήνιο.
Ταξιδέψαμε μαζί του σε ένα όμορφο ταξίδι που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1981, όταν χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Ηλείας.
Για 41 ολόκληρα χρόνια, μέχρι τις 3 Οκτωβρίου του 2022, όταν και λειτούργησε την τελευταία θεία λειτουργία του ως ποιμενάρχης στον ναό του Αγίου Νικολάου, έδωσε την καρδιά και την ψυχή του σε αυτό τον τόπο.
Έναν τόπο που δεν εγκατέλειψε ποτέ, αφού όπως ο ίδιος είπε την ώρα του αποχαιρετισμού στο ποίμνιό του ‘’Θα παραμείνω εδώ, αφού και εγώ Ηλειώτης είμαι, στον Καρδαμά γεννήθηκα και στην Ηλεία μεγάλωσα’’.
Και αυτός ο τόπος που τόσο αγάπησε με προσήλωση και ανιδιοτέλεια αλλά και τόσο τον αγάπησε, τον αποχαιρετά σήμερα με συγκίνηση.
Τον διατηρεί ο καθένας μας ζωντανό στη μνήμη του.
Θυμάται τη σεβάσμια και πατρική αυτή φιγούρα στους σεισμούς του 1993, τις πυρκαγιές του 2007, σε όλες τις κρίσιμες στιγμές για την Ηλεία.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Γερμανός ήταν πάντα εκεί, στα δύσκολα.
Με εμψυχωτικό και παρηγορητικό λόγο, με φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, με προσφορά αγάπης και αλληλεγγύης προς όλους αδιακρίτως.
Με ακλόνητη πίστη.
Ήταν εκεί σε κάθε δύσκολη στιγμή για να προσφέρει ό,τι μπορούσε.
Ήταν εκεί στις λύπες αλλά και στις χαρές.
Με παρρησία, αλλά και στοργικότητα.
Με καθαρό λόγο αλλά και εμβληματικές πράξεις.
Πρωτοπόρος ο ίδιος, ανήσυχο πνεύμα, ζούσε όχι απλά στην εποχή του, αλλά μπροστά από την εποχή του.
Αυτό αποδείχθηκε, όταν το 1996 δημιούργησε τον ραδιοφωνικό σταθμό της εκκλησίας, αλλά και όταν η Μητρόπολη Ηλείας ήταν από τις πρώτες μητροπόλεις σε όλη την Ελλάδα που απέκτησε ιστοσελίδα στο διαδίκτυο.
Είχε ένα πλούσιο συγγραφικό έργο, αναδεικνύοντας ξεχωριστά λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία της Ορθοδοξίας.
Άφησε ένα ισχυρό φιλανθρωπικό και κοινωνικό αποτύπωμα στο τόπο μας, αποτύπωμα που αναγνωρίστηκε εντός και εκτός της Ιεραρχίας.
Μέσα από τα ιδρύματα, από τις δράσεις για τη στήριξη των πασχόντων συνανθρώπων μας.
Ίδρυσε και λειτούργησε ένα εκτεταμένο δίκτυο φιλανθρωπικών ιδρυμάτων που αποτελεί λαμπρό παράδειγμα για όλη την Εκκλησία στην Ελλάδα.
Ήταν παρών με καθαρή καρδιά, καθαρό μυαλό και έτοιμος να στηρίξει κάθε έναν και καθεμία που είχε ανάγκη, κατά την επώδυνη περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης.
Ήταν παρών και είχε σαφείς θέσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας, κατά την πρώτη περίοδο της πανδημίας, μια περίοδο αβεβαιότητας και αμφίθυμων απόψεων, ενώ υποστήριξε στη συνέχεια και τον εμβολιασμό. Χάρη σε αυτή του τη στάση, σώθηκαν ζωές.
Ήταν παρών όταν χρειάστηκε να φιλοξενηθούν πρόσφυγες και μετανάστες, για να υποδεχθεί με την καρδιά του, με αυθεντική χριστιανική αγάπη, ψυχές κατατρεγμένες, φοβισμένες, ταλαιπωρημένες.
Δίνοντας το σωστό παράδειγμα, με την οικειοθελή αποχώρησή του όταν συναισθάνθηκε ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου, αφού όπως ο ίδιος είπε ‘’Τα χρόνια πέρασαν και τώρα αισθάνομαι ότι δεν μπορώ να συνεχίσω το έργο που μου ανέθεσε η Εκκλησία’’, ανοίγοντας τον δρόμο για τον νέο ποιμενάρχη μας κκ Αθανάσιο. Ακόμα και αυτή η πράξη της αποχώρησής του ήταν μια πράξη θυσίας και αγάπης για την τοπική Εκκλησία και τον λαό της Ηλείας.
Ο μακαριστός Μητροπολίτης Γερμανός έφυγε πλήρης ημερών.
Ευτύχησε, όμως, εν ζωή να γίνει δέκτης της πλήρους αναγνώρισης και εκτίμησης όλων για το έργο και την προσφορά του.
Σήμερα η Ηλεία έχασε ένα κομμάτι της ζωής και της ιστορίας της.
Όλοι μας χάσαμε ένα φωτισμένο και ταπεινό Ιεράρχη, που μας δίδαξε ότι στο πέρασμά μας από αυτή τη ζωή, η αλληλεγγύη, η πίστη και η αγάπη πρέπει πάντα να μας συντροφεύουν.
Τον αποχαιρετούμε και εμείς σήμερα με αγάπη.
Αιωνία του η μνήμη και ανάπαυση εν σκηναίς δικαίων.»
Επικήδειος ομιλία Περιφερειάρχη Δυτ. Ελλάδας, Ν. Φαρμάκη, στην εξόδιο ακολουθία του Μητροπολίτη πρώην Ηλείας κυρού Γερμανού
«Όλη σου η ζωή «μύριζε» Ηλεία, «μύριζε» Χριστό και Ελλάδα!»
«Σεβασμιώτατοι Αρχιερείς, Σεβαστοί Πατέρες, Εντιμότατοι Άρχοντες,
Φιλόχριστε Λαέ της Ηλείας,
Αγαπημένε μας Πατέρα και πολυσέβαστε Ιεράρχη μας, Γερμανέ,
Η σημερινή μέρα είναι δύσκολη για όλους μας.
Γιατί είναι πάντα δύσκολο να χάνεις ένα πολύτιμο στήριγμα.
Και εσύ, αγαπημένε μας Ιεράρχη, υπήρξες η προσωποποίηση του πιο ισχυρού στηρίγματος που είχε αυτός εδώ ο ιστορικός τόπος, επί δεκαετίες.
Όλη σου η ζωή «μύριζε» Ηλεία. «Μύριζε» Χριστό και Ελλάδα!
Συγχώρεσε, σεβαστέ μας Επίσκοπε, τη θλίψη και τη συγκίνηση που αισθανόμαστε, καθώς συγκεντρωθήκαμε να σε προπέμψουμε στην αιωνιότητα.
Ξέρουμε καλά πως εσύ, ευρισκόμενος ήδη στο πλευρό του επουράνιου Πατέρα, θα μας έλεγες ότι αυτή η ζωή είναι μόνο μία διαρκής άσκηση με στόχο την αιώνια ζωή, την οποία εσύ ήδη ζεις.
Αλλά, είμαι βέβαιος ότι καταλαβαίνεις επίσης, τη δική μας αδυναμία να ελέγξουμε τα συναισθήματά μας.
Όπως πάντα καταλάβαινες όλες τις αδυναμίες μας και τις συγχωρούσες.
Ενώ παράλληλα καθοδηγούσες με σοφία τον κλήρο και τον λαό της Ηλείας, που τόσο πολύ τίμησες και τόσο πολύ σε τίμησε, στη μακρά πορεία της ποιμαντορίας σου.
Είχα και εγώ την αγαθή τύχη της ευλογίας και των συμβουλών σου.
Αισθάνομαι πως υπήρξα και εγώ ένα από τα πνευματικά σου παιδιά.
Γιατί από την πρώτη στιγμή με περιέβαλλες με πατρική στοργή και με αγάπη.
Αλλά και γιατί, οι πολύτιμες συμβουλές σου, μέσα από την ευθυκρισία, την εμπειρία, αλλά και την ακατάλυτη αγάπη σου για την προκοπή του τόπου μας, υπήρξαν φάροι πορείας για μένα.
Θέλω να γνωρίζεις, σεβαστέ μου Δέσποτα, ότι αυτοί οι φάροι πορείας θα παραμείνουν αναμμένοι για πάντα.
Δεν θα ξεχάσω ποτέ τα λόγια και τις συμβουλές σου.
Και δεν θα προδώσω ποτέ τις δεσμεύσεις μου για διαρκή και σκληρό αγώνα, προκειμένου η Ηλεία να γνωρίσει την κοινωνική και οικονομική αναγέννηση που της αξίζει.
Από σήμερα έχω έναν λόγο παραπάνω.
Και αυτός ο λόγος είναι μία μεγάλη μορφή της σύγχρονης Ελληνικής Εκκλησίας, ένας ταπεινός ρασοφόρος μέσα στον οποίο χτυπούσε μία φλογισμένη καρδιά.
Αυτός ο λόγος είσαι εσύ, μακαριστέ μας Γερμανέ.
Διήνυσες μία μεγάλη πορεία επί Γης και ο Θεός προνόησε προτού σε πάρει κοντά του, να έχεις τιμηθεί από όλους. Και σε προσκάλεσε κοντά του τώρα, προκειμένου να διανύσεις στο δικό του πλευρό την Αγία και Μεγάλη Σαρακοστή και να γιορτάσεις στον προορισμό της αιώνιας ζωής την Ανάσταση που πλησιάζει.
Αυτή η σκέψη γαληνεύει λίγο τη θλίψη και τον πόνο μας.
Αναδεικνύει όμως και το δίκαιο αντίτιμο που αποδίδεται τελικά και σε αυτή τη ζωή, αλλά και στην επόμενη, από τον Δημιουργό μας.
Δίκαιο αντίτιμο για τους Δίκαιους.
Όπως εσύ, σεβαστέ μας Ποιμενάρχη.
Που πέρασες όλη την επί Γης ζωή σου στην υπηρεσία του Θεού και του Ανθρώπου.
Που μέχρι τέλους παρέμεινες όρθιος και που με τη σοφία που σε διέκρινε, φρόντισες προτού αναχωρήσεις για το επουράνιο θυσιαστήριο να τακτοποιήσεις τα πάντα και να αφήσεις την Ιερά Μητρόπολη Ηλείας και Ωλένης σε άξια και ικανά χέρια.
Που και τώρα και πάντα, θα προσεύχεσαι και θα πρεσβεύεις υπέρ ημών, ευρισκόμενος στο πλευρό του Πλάστη μας.
Η μορφή και το έργο σου, θα παραμείνουν για πάντα ζωντανά.
Ανεξίτηλα χαραγμένα στον τόπο και στις καρδιές των ανθρώπων του.
Συνέχισε να μας συγχωρείς και να μας ευλογείς.
Το ξέρεις. Θα το έχουμε πάντοτε ανάγκη.
Αιωνία σου η μνήμη!»
