Ένας νέος περιβαλλοντικός κίνδυνος κάνει την τρύπα του όζοντος να μοιάζει παιχνιδάκι

Βασιζόμαστε ολότελα σε μπαταρίες

Της Λασκαρίνας Διακάτου

ΤΙΣ ΧΡΕΙΑΖΟΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΤΑ χειριστήρια της τηλεόρασης, για τις γεννήτριες στα εξοχικά και τα μαγαζιά μας, για το κινητό μας, για τα αυτοκίνητά μας και πάει λέγοντας. Πολλές φορές, οι μπαταρίες απευθύνονται σε ανάγκες άλλης κλίμακας, πολύ μεγαλύτερες από τις καθημερινές μας.

Για να έχουμε μπαταρίες που ικανοποιούν τις ανάγκες μας, χρειαζόμαστε υλικά όπως κοβάλτιο, νικέλιο και μαγγάνιο. Και τα υλικά αυτά, άλλα σπανιότερα, άλλα πιο συνηθισμένα, κάποιος πρέπει ν’ αναλάβει να τα βρει και να τα διαθέσει στις βιομηχανίες που τα χρειάζονται.

Επειδή τα υλικά αυτά υπάρχουν σε περιορισμένη ποσότητα, η ύπαρξή τους στα βάθη των ωκεανών θεωρείται τρομερή επιχειρηματική ευκαιρία. Οι εξορύξεις βαθέων υδάτων ή deep sea mining (DSM) είναι μια διαδικασία εξεύρεσης και εξόρυξης αυτών των υλικών.

Οι εξορύξεις γίνονται απίστευτα βαθιά, τόσο βαθιά που τα σημεία αυτά είναι ανεξερεύνητα από τους θαλάσσιους βιολόγους. Δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι συμβαίνει εκεί κάτω.

Και λοιπόν;

Και λοιπόν, το πρώτο πρόβλημα είναι ότι αυτές οι εξορύξεις θα διαλύσουν εντελώς το ανάγλυφο του βυθού και τα γύρω οικοσυστήματα. Το δεύτερο είναι ότι οι εξορύξεις γίνονται απίστευτα βαθιά, τόσο βαθιά που τα σημεία αυτά είναι ανεξερεύνητα από τους θαλάσσιους βιολόγους. Δεν γνωρίζουμε πραγματικά τι συμβαίνει εκεί κάτω. Εκτός απ’ το αναμενόμενο κακό, ένα πελώριο ζήτημα είναι το κακό για το οποίο δεν έχουμε δεδομένα βάσει των οποίων να προβλέψουμε με ακρίβεια την έκταση της οικολογικής καταστροφής.

Εντάξει, αν είναι να πάνε να σκάψουνε στ’ ανοιχτά του Ειρηνικού για να έχει ο κόσμος μπαταρίες, μήπως είναι λίγο αναγκαίο κακό;

Το πρόβλημα με το deep sea mining δεν είναι μόνο η ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή μακρινών οικοσυστημάτων. Είναι ότι λόγω άγνοιας για τις επιπτώσεις, μπορεί η επόμενη κλιματική αλλαγή, αν προλάβουμε να τη ζήσουμε, να έρθει απ’ τη θάλασσα.

Η «παγίδα» με τις βιομηχανίες αυτού του είδους είναι ότι ενώ δρουν «κάπου αλλού», έχουν συνέπειες που φτάνουν σ’ εμάς. Η διάλυση ενός σημείου του βυθού το 2024 μπορεί να επηρεάσει τη ζωή και το βιός ενός παράκτιου ψαρά το 2050.

Kάτι που συμβαίνει στη μέση του πουθενά σήμερα μπορεί να επηρεάσει τα ελληνικά θαλάσσια οικοσυστήματα είκοσι χρόνια μετά. Θαλάσσιο οικοσύστημα σημαίνει ψάρια, σημαίνει ισορροπία στο ποιος τρώει ποιον, σημαίνει ακόμη και εύρυθμη λειτουργία της οικονομίας. Το DSM είναι μια επεμβατική διαδικασία και, εν προκειμένω, είναι άγνωστο τι έκτασης συνέπειες μπορεί να υπάρξουν, τόσο περιβαλλοντικά όσο και οικονομικά.  

Έχω την εντύπωση ότι είδα πρόσφατα στα social εικόνες που δείχνουν κάτι παρόμοιο, είχαμε κάποιο νέο; 

Πριν από λίγες εβδομάδες, έγινε viral η είδηση ότι αυτές οι «φυσικές μπαταρίες» παράγουν οξυγόνο. Ήταν μια απρόσμενη ανακάλυψη, δεδομένου ότι βρίσκονται 4.000 μέτρα κάτω απ’ την επιφάνεια της θάλασσας. Πρόκειται δηλαδή για παραγωγή οξυγόνου χωρίς φωτοσύνθεση. Οι επιστήμονες αναρωτιούνται αν αυτό σημαίνει πως μπορεί να υπάρχει οξυγόνο σε άλλους πλανήτες που δεν έχουν ζωή.

Επομένως η κατάσταση, με λίγα λόγια, είναι αυτή: στα ανεξερεύνητα βάθη του ωκεανού βρέθηκαν «οζίδια» μαγγανίου που όχι μόνο έχουν ιδιότητες μπαταρίας αλλά ταυτόχρονα παράγουν και απελευθερώνουν οξυγόνο. Αυτό είναι τόσο σπουδαίο που ένας από τους ερευνητές που σχετίζονται με την ανακάλυψη, ο καθηγητής Andrew Sweetman, δήλωσε: «Το είδα πρώτη φορά το 2013 – μια γιγάντια ποσότητα οξυγόνου να παράγεται στο στρώμα του βυθού μέσα στο απόλυτο σκοτάδι. Απλώς το αγνόησα, επειδή είχα διδαχθεί ότι παίρνεις οξυγόνο μόνο με τη φωτοσύνθεση. Αργότερα, διαπίστωσα ότι για χρόνια αγνοούσα μια πιθανώς τεράστια ανακάλυψη».

Η βιομηχανία του DSM έχει βάλει στο μάτι ακριβώς αυτά τα πετρώματα, για τα οποία δεν ξέρουμε πολλά γενικά και ειδικά μόλις μάθαμε ότι σχετίζονται μέχρι και με το οξυγόνο που αναπνέουμε.

Οκ, μπορώ να κάνω κάτι ή απλώς περιμένω το βέβαιο τέλος που επίκειται;

Αρχικά, τα καλά νέα είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι προς το παρόν κατά του DSM. Τα κακά νέα είναι ότι η περιβαλλοντική καταστροφή δυστυχώς δεν γνωρίζει σύνορα και το γεγονός ότι η Ε.Ε. είναι αρνητική σήμερα δεν σημαίνει ότι θα είναι και αύριο. Για το πρακτικό της υπόθεσης, επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις και κόσμος που ενδιαφέρεται για την ποιότητα ζωής του υποστηρίζουν την ιδέα ότι πρέπει να πάψει κάθε εξόρυξη βαθέων υδάτων μέχρι να έχουμε πραγματικά δεδομένα για τις συνέπειες και να σκεφτούμε τρόπους «βιώσιμης εξόρυξης», αν κάτι τέτοιο είναι δυνατόν.  

Θα βρεις πρακτικούς τρόπους συμμετοχής αν ψάξεις δράσεις σχετικά με το «Stop Deep Sea Mining». Αυτήν τη στιγμή, μπορείς να συμβάλεις κυρίως με το να ενημερώνεσαι, να συμμετέχεις σε δράσεις συλλογής υπογραφών και να μοιράζεσαι περιεχόμενο στα social. Το πρόβλημα είναι, δυστυχώς, άγνωστο στο μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας. Δεδομένων των τελευταίων ανακαλύψεων, ωστόσο, μάλλον δεν θα είναι για πολύ. 

Διαβάστε περισσότερα στη lifo.gr