Γράφει η Ειρήνη Μεσσήνη, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια*
Η περίοδος των εορτών είναι πάντα μια συνθήκη με έντονα συναισθηματικά φορτία. Η εποχή των Χριστουγέννων μπορεί να είναι ρομαντική ή αγχωτική, συναρπαστική ή απαιτητική, μπορεί να είναι μια εποχή χαράς ή μελαγχολίας!
Οι μέρες των γιορτών στερεότυπα είναι μέρες συναισθηματικής σύνδεσης και θετικών εμπειριών. Τι γίνεται όμως όταν η πραγματικότητα απέχει πολύ από τις προσδοκίες; Τι γίνεται όταν η μοναξιά, η οικονομική πίεση ή οι ισχύουσες συνθήκες δεν ευνοούν την πραγματοποίηση των εορταστικών συνηθειών.
Και για τους τρεις αυτούς λόγους, αλλά και για πολλούς άλλους, οι φετινές γιορτές θα είναι τουλάχιστον διαφορετικές. Η κοινωνική αποστασιοποίηση, ο φόβος, ο εγκλεισμός, η οικονομική ανασφάλεια, αλλά και η έλλειψη δρόμων διαφυγής δεν ευνοούν τη βίωση θετικών εμπειριών και αυξάνουν την αίσθηση έλλειψης ελέγχου.
Όλοι θέλουμε χαρούμενα Χριστούγεννα, μπορούμε να τα ζήσουμε;
Η απάντηση είναι αρνητική. Αυτό όμως δεν είναι απαραίτητα κακό. Τα Χριστούγεννα δεν είναι για όλους η καλύτερη εποχή του χρόνου. Όμως ακόμα και αν έχουμε συνηθίσει να είναι η αγαπημένη μας εποχή, δεν είναι και το τέλος του κόσμου αν δε τη ζήσουμε όπως έχουμε συνηθίσει, όπως θέλουμε ή όπως ονειρευόμαστε. Δε χρειάζεται καν να υποκρινόμαστε πως είμαστε χαρούμενοι, εάν δε το νοιώθουμε. Ούτε επιβάλλεται να πιεστούμε, ώστε να νοιώσουμε θετικά συναισθήματα, εάν αυτά δεν εκφράζουν τον εσωτερικό μας κόσμο.
Η καταπίεση των αρνητικών συναισθημάτων είναι ίσως η χειρότερη επιλογή που διαθέτουμε. Η τάση μας για απόκρουση των αρνητικών συναισθημάτων υπακούοντας το νόμου του μπούμερανγκ, επιστρέφει τα αρνητικά φορτία και επαναφέρει τα αρνητικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις με περισσότερη ένταση. Είναι πολύ σημαντικό να μην αντιστεκόμαστε στα συναισθήματα μας. Η αποδοχή των αρνητικών μας συναισθημάτων είναι μόνη στρατηγική για την επιτυχή τους διαχείριση. Για την ακρίβεια είναι ένα μέσο αυτό-θεραπείας.
Η αξία της Αποδοχής
Η αποδοχή της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε, η αποδοχή των δυνατοτήτων και των δυσκολίων, η αποδοχή των υφιστάμενων ορίων, η αποδοχή των συναισθημάτων που προκαλούνται, ισοδυναμεί με την πιο λειτουργική διαχείριση. Αντίθετα, η αντίσταση και η αδυναμία αποδοχής, εντείνει την αρνητική βίωση της εμπειρίας. Η απεγνωσμένη προσπάθεια να νοιώσουμε καλύτερα κόντρα στις συνθήκες, προκαλεί μακροπρόθεσμα μεγαλύτερη αίσθηση δυσαρέσκειας και ματαίωσης.
Αν και είναι πολύ σημαντικό να κάνουμε ότι μπορούμε, ώστε να βελτιώνουμε τις συνθήκες γύρω μας, οι συμπεριφορές υπερπροσπάθειας οδηγούν στο αντίθετο αποτέλεσμα. Είναι πολύ κρίσιμο να αποφεύγονται συμπεριφορές όπως η καταναλωτική μανία, η αγοραστική μανία, η υπερκατανάλωση τροφών, αλκοόλ, ουσιών, η υπερβολική έκθεση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο ηλεκτρονικός τζόγος και γενικά οποιαδήποτε συμπεριφορά υπερβολής.
Είναι πολύ πιο ασφαλές να δεχτούμε πως καλούμαστε να ζήσουμε μια αρνητική συγκυρία με ρεαλισμό και τα συναισθήματα που της αντιστοιχούν, παρά να μπλοκάρουμε τους εαυτούς μας με το διπλό μήνυμα «Είναι όλα χάλια, αλλά εγώ περνάω καλά».
Χωρίς αυτό να σημαίνει παραίτηση, είναι σημαντικό να δώσουμε χώρο και χρόνο στα συναισθήματα μας να εκφραστούν. Τα δυσάρεστα συναισθήματα φέτος τις γιορτές θα είναι αναπόφευκτα. Ας τα δεχτούμε σαν ένα κομμάτι του εαυτού μας και ας μην προσπαθήσουμε να τα διώξουμε. Εξάλλου η αποδοχή δεν ακυρώνει τον πόνο, αντίθετα βοηθάει να τον ξεπεράσουμε. Από την αποδοχή ξεκινά και η αλλαγή, η οποία απαιτεί κατανόηση.
Ίσως είναι ευκαιρία οι φετινές γιορτές να γίνουν μια περίοδος κατανόησης του εαυτού μας των προτεραιοτήτων και των αξίων μας. Μια αφορμή να δώσουμε ένα νέο νόημα στο τι είναι σημαντικό και τι είναι δεδομένο. Η αιτία να βρούμε την αξία στις μικρές στιγμές στην καθημερινότητας. Μια συζήτηση, μια αγκαλιά, ένα χάδι, η μυρωδιά ενός φαγητού, η γεύση ενός καφέ, η ζεστασιά του σπιτιού μας, οι σελίδες ενός βιβλίου, ο ήχος μιας μελωδίας, όλα μπορούν να μας φέρουν σε επαφή με τις αισθήσεις μας και ένα βήμα πιο κοντά στο πιο σημαντικό πρόσωπο της ζωής μας, τον εαυτό μας.
*Η Ειρήνη Μεσσήνη είναι Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Ρήγα Φεραίου 111 / Πύργος
Αγίου Δημητρίου 44 / Αθήνα
Τηλ: 6946442653
Email: irinimessini@gmail.com
