Ειρήνη Μεσσήνη: “Η ψυχολογία των μαθητών”

Τι συναισθήματα συνοδεύουν την  έναρξη της σχολικής χρονιάς;

Συνέντευξη της Ειρήνης Μεσσήνη, Ψυχολόγου – Οικογενειακής Συστημικής Θεραπεύτριας, στην «Πρωινή»

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι πάντα μια περίοδος γεμάτη ανάμεικτα συναισθήματα για τους μαθητές και τους γονείς τους. Μετά από ένα καλοκαίρι ξεγνοιασιάς και διακοπών, η επιστροφή στα θρανία φέρνει μαζί της προκλήσεις, αλλά και την υπόσχεση για μια νέα αρχή γεμάτη ευκαιρίες για μάθηση και ανάπτυξη. Στη συνέντευξη αυτή η ψυχολόγος Ειρήνη Μεσσήνη μας μιλά για τα συναισθήματα που συνοδεύουν την έναρξη της σχολικής χρονιάς, τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν μαθητές και γονείς καθώς και τις προσδοκίες για το νέο σχολικό έτος.

Τι βιώνουν συνήθως τα παιδιά όταν ξεκινούν το σχολείο;

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς προκαλεί μια πληθώρα συναισθημάτων στα παιδιά, που μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με την ηλικία, την προσωπικότητά τους και τις εμπειρίες τους από προηγούμενες σχολικές χρονιές

Τα κυριότερα συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά όταν αρχίζει το σχολείο είναι άγχος, ανησυχία και αβεβαιότητα. Το άγχος είναι ένα από τα πιο κοινά συναισθήματα, ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά ή για όσους αλλάζουν τάξη ή σχολείο. Νέα περιβάλλοντα, δάσκαλοι και συμμαθητές μπορεί να δημιουργούν αίσθηση αβεβαιότητας και φόβου για το άγνωστο και αυτό είναι κάτι πολύ συχνό που οι γονείς οφείλουν να έχουν στο νου τους ώστε να μη πιέζουν τα παιδιά.

Επίσης είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να υποστηρίζουν και να ενισχύουν τα παιδιά που αρχίζουν μια νέα τάξη ή πάνε σε νέο σχολείο και αυτό γιατί μπορεί να αισθάνονται ανασφάλεια σχετικά με το αν θα μπορέσουν να τα καταφέρουν ακαδημαϊκά ή αν θα κάνουν νέους φίλους. Η αβεβαιότητα για το νέο περιβάλλον μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στα παιδιά ειδικά σε αυτά που έχουν και θέματα προσαρμογής.

Αυτό συνδέεται με τις κοινωνικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν κάποια παιδιά;

Είναι γεγονός πως όλο και πιο συχνά τα παιδιά έρχονται αντιμέτωπα με κοινωνικές ανησυχίες. Ανησυχούν δηλαδή για τις κοινωνικές τους σχέσεις, το αν θα βρουν φίλους, αν θα γίνουν αποδεκτά από τους συνομήλικούς τους ή αν θα αντιμετωπίσουν αποκλεισμό, επιθετικές ή απομονωτικές συμπεριφορές. Αυτές οι ανησυχίες είναι συχνές, ιδιαίτερα στους εφήβους, για τους οποίους οι κοινωνικές σχέσεις είναι πολύ σημαντικές. Τα τελευταία χρόνια όμως δείχνει να απασχολεί και τα πιο μικρά παιδιά. Η συναισθηματική κατάσταση των παιδιών και των εφήβων ειδικά κατά την έναρξη της σχολικής χρονιάς είναι συχνά περίπλοκη και μπορεί να χρειάζεται στήριξη από τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς. Μια ανοιχτή συζήτηση με σεβασμό στο παιδί και τα συναισθήματά του μπορεί να βοηθήσει στο να εκφράσει τις σκέψεις του και να αντιμετωπίσει τυχόν άγχη ή ανησυχίες.

Ισχύει ότι σε κάποια παιδιά η έναρξη του σχολείου προκαλεί νεύρα και αντιδραστικότητα;

Η αλήθεια είναι ότι η λύπη για το τέλος του καλοκαιριού προκαλεί θλίψη και νευρικότητα σε αρκετά παιδιά. Τα παιδιά που νιώθουν λύπη επειδή οι καλοκαιρινές διακοπές τελείωσαν αντιδρούν με άρνηση στην προσαρμογή. Εκεί οι γονείς χρειάζεται να είναι υπομονετικοί και υποστηρικτικοί μαζί τους. Χωρίς πίεση να βοηθούν να βρουν τη θετική πλευρά του σχολείου.

Είναι σημαντικό να υπογραμμίσουμε ότι κάποια παιδιά μπορεί να αισθάνονται νευρικά επειδή αντιμετώπισαν προκλήσεις στο σχολείο τα προηγούμενα χρόνια, όπως σχολικό εκφοβισμό ή μαθησιακές δυσκολίες ή γενικά δυσκολία στα μαθήματα. Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζεται ειδική μεταχείριση και ενδεχομένως καθοδήγηση ειδικού.

Υπάρχουν παιδιά που νιώθουν χαρά για το σχολείο;

Φυσικά και υπάρχουν παιδιά που νιώθουν χαρά και ενθουσιασμό πηγαίνοντας στο σχολείο. Πολλά παιδιά αισθάνονται ενθουσιασμό για την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ειδικά αν ανυπομονούν να δουν τους φίλους τους ή αν έχουν θετικές εμπειρίες από προηγούμενα χρόνια. Όπως επίσης η προοπτική των νέων μαθημάτων και των δραστηριοτήτων συχνά προκαλεί ενθουσιασμό. 

Τι μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να νιώθουν θετικά για το σχολείο;

Ο τρόπος που βλέπουν το σχολείο συνήθως εξαρτάται από τον τρόπο που το βλέπουν οι γονείς τους. Όταν η οικογένεια εμπνέει την ελπίδα και το κίνητρο τα παιδιά χαίρονται να πηγαίνουν σχολείο. Η οικογένεια είναι σημαντικό να δείχνει στα παιδιά ότι η έναρξη της σχολικής χρονιάς προσφέρει την ευκαιρία για μια «νέα αρχή».

Και να τους δημιουργεί την ελπίδα ότι τα παιδιά μπορούν να πετύχουν καλύτερες επιδόσεις, να συμμετέχουν σε νέες δραστηριότητες, να κάνουν νέους φίλους, να μάθουν ενδιαφέροντα πράγματα. Η έμπνευση θετικών κινήτρων μπορεί να βοηθήσει κάθε παιδί να δημιουργήσει τα δικά του κίνητρα και να εκφράσει τη δημιουργικότητά του στο σχολικό περιβάλλον.   

Η έναρξη της σχολικής χρονιάς αποτελεί πάντα ένα σημαντικό γεγονός στη ζωή μιας οικογένειας. Παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις, είναι επίσης μια περίοδος γεμάτη ευκαιρίες για προσωπική και ακαδημαϊκή ανάπτυξη. Με την κατάλληλη προετοιμασία, υποστήριξη και ενθάρρυνση, τόσο οι μαθητές όσο και οι γονείς μπορούν να ξεκινήσουν με αισιοδοξία και ενθουσιασμό τη νέα χρονιά, βλέποντας μπροστά τις νέες δυνατότητες που αυτή φέρνει.