Είκοσι χρόνια χωρίς τον Αντώνη Σαμαράκη
Του Πάνου Τριγάζη*
Αυγούστου οκτώ, πριν είκοσι χρόνια, έφυγε από τη ζωή ο μεγάλος συγγραφέας Αντώνης Σαμαράκης, πολυγραφότατος, πολυδιαβασμένος και πολυμεταφρασμένος, με δράση στα κινήματα ειρήνης και διεθνούς αλληλεγγύης. Αναγνωρισμένη αυτή η δράση του και με την απονομή του τίτλου πρεσβευτή καλής θέλησης της UNICEF. Μαζί είχαμε συνεργαστεί στα προαναφερθέντα κινήματα, ενώ το 1998 είχε στηρίξει και την ίδρυση του Συνδέσμου Μπάιρον για τον Φιλελληνισμό και τον Πολιτισμό.
Χαραγμένη βαθειά στην μνήμη μου είναι και μια εκδήλωση σε κεντρικό ξενοδοχείο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Έτους κατά του Ρατσισμού (1997), όπου είχα βρεθεί στο πάνελ ανάμεσα στον Ιάκωβο Καμπανέλλη και τον Αντώνη Σαμαράκη.‘Ένα χρόνο αργότερα, ο Αντώνης Σαμαράκης είχε στηρίξει, όπως και η Διδώ Σωτηρίου, η Έλλη Παπά, η Δάφνη Σκούρα και ο Λυκούργος Καλλέργης, την υποψηφιότητά μου για την θέση του δημάρχου Βύρωνα, προσπάθεια που είχε αποβεί άκαρπη.
Ωστόσο, θεωρώ από τις πιο σημαντικές παρεμβάσεις του Αντώνη Σαμαράκη, την ομιλία του το 1986 στους Δελφούς για την έναρξη του Διεθνούς Έτους Ειρήνης, όπως είχε οριστεί εκείνη η χρονιά από τον ΟΗΕ, του οποίου ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας είχε παραστεί και απευθύνει χαιρετισμό.
Είχαμε την ιδέα να προσκαλέσουμε στους Δελφούς τρεις κορυφαίους πνευματικούς ανθρώπους της Ελλάδας, τους Νικηφόρο Βρεττάκο, Γιάννη Ρίτσο και Αντώνη Σαμαράκη, να διαβάσει ο καθένας κείμενο της επιλογής του. Έτσι, ο Βρεττάκος διάβασε το ποίημά του «Μεγαλυνάρι», ο Ρίτσος το πασίγνωστο ποίημά του «Ειρήνη» και ο Σαμαράκης ένα πρωτότυπο κείμενο με τίτλο «Η γυναίκα με το ρολόι», το οποίο είχε εμπνευστεί από ένα ρολόι σταματημένο ώρα 08.15 το πρωί, που είχε απομείνει στο χέρι μιας γυναίκας μετά το ολοκαύτωμα της Χιροσίμα. Ιδού ένα απόσπασμα:
«Η εποχή μας, η ζωή μας ολόκληρη, είναι εμποτισμένες με Χιροσίμα. Καταυγάζονται από την εφιαλτική, θανατερή λάμψη της έκρηξης της 6ης Αυγούστου 1945. Δεν είναι κάποια χρονολογία. Άρχισε τότε, μια νέα εξ υπαρχής χρονολόγηση της πορείας της ανθρωπότητας. Τόσο σημαντική είναι η 6η Αυγούστου ώστε το από αιώνες καθιερωμένο μΧ, ίσον μετά Χριστόν, να το νιώθουμε τώρα ως μετά Χιροσίμα. Έτσι, που σήμερα να μην είμαστε στο 1986 μετά Χριστόν, αλλά έτος 41 μετά Χιροσίμα.
Χαραγμένη έντονα στην μνήμη μου και μια δήλωση Σαμαράκη για την λήξη του 20ου αιώνα. Είχε πει: «Ότι καλό συνέβη στην ανθρωπότητα, προέκυψε από ανθρώπους που έκαναν φασαρία», εννοώντας τους ανθρώπους που δεν κάθονται «στα αυγά τους» ή όπως λέγεται σήμερα,» στον καναπέ τους».
*Ο Πάνος Τριγάζης είναι συγγραφέας, δημοτικός σύμβουλος Βύρωνα
