Γεώργιος Θ. Ντοάς: Διαφωτισμός: Τότε και τώρα
Του Γεωργίου Θ. Ντοά, Δικηγόρου
Ο Διαφωτισμός οικοδομήθηκε στη Γαλλία στις αρχές του 17ου αιώνα, με τον αιθέρα της λογικής και της ηθικής, αποκαλύπτοντας έναν άλλο δίκαιο κόσμο, άμεσα παρόντα στο γίγνεσθαι.
Εξέφρασε το ιδεολογικό, κοινωνικό και πολιτικό όραμά του για μια δίκαιη κοινωνία, φωτίζοντας την πίστη των ανθρώπων στα ιδανικά της ελευθερίας, της ισότητας, της δικαιοσύνης, της αδελφότητας.
Πρόβαλε την ανθρωπιστική παιδεία, ως το καθοριστικό στοιχείο για τη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, δίνοντας ίση αξία στο εγώ και στο εμείς.
Έθεσε ως πυξίδα του πολίτη τις, κατ΄ επίγνωση, ρεαλιστικές πραγματώσεις του, σύμφωνα με το δίκαιο της αξιοπρέπειας και τον άτεγκτο κανόνα της μη βλάβης του άλλου.
Ο Διαφωτισμός υπήρξε η κυρίαρχη πνευματική δύναμη, για την κίνηση της ιστορίας προς τη θετική, δημοκρατική κατεύθυνση.
Αποκαλύφτηκε ως η ιερή βίβλος για την υπέρβαση των πραγμάτων και ένα ελπιδοφόρο παρόν και μέλλον, εκείθεν του φεουδαρχικού, σκοταδιστικού ενθάδε.
Λαμπάδιασε με υπερηφάνεια την ψυχή των Γάλλων επαναστατών, οδηγώντας τους στην πανισχυρία του αγώνα τους και στην ταπεινωτική ήττα του Λουδοβίκειου, φεουδαρχικού μεσαιωνισμού (1789).
Η χώρα μας μαστίζεται, από κάθε μορφής και τρόπου, πολυεπίπεδη, πολυοργανική, πολιτιστική, κοινωνική, θεσμική, οικονομική κρίση, έως των ορίων της παράκρουσης.
Για την έξοδό της από την αλλοτρίωση, χρειάζεται η πίστη μας για την ανάγκη της διαφυγής και η πράξη της απελευθέρωσης από τα καταδυναστευτικά δεσμά.
Για την έξοδό της από τον ερεβώδη, άρα επικίνδυνο κύκλο των καιρών, χρειάζεται η επιστροφή στην πραγματικότητα, των ιδεωδών, των αξιών και των αρχών του ανθρωπισμού.
Χρειάζεται όμως πάνω από όλα να δώσουμε, όπως έπραξαν οι Διαφωτιστές, την αυτογνωστική, αλλά και τη συλλογική απάντησή μας στο αμείλικτο ερώτημα: τι θέλουμε, φως ή σκοτάδι;
Αν θέλουμε το σκοτάδι είναι αυτονόητο ότι όλα στη χώρα και στην κοινωνία θα μένουν στα σκοτάδια τους.
Αν θέλουμε το σκοτάδι, είναι αυτονόητο ότι ελλοχεύει ο μέγας κίνδυνος να γίνουν αξημέρωτες οι νύχτες του λαού και τότε «όπου βγει».
Αν θέλουμε το φως είναι αυτονόητο ότι μπορούμε πρώτα να το αναζητήσουμε στη λογική μας και στην ψυχή μας.
Αν θέλουμε το φως μπορούμε να το βρούμε μέσα στη συνείδησή μας και να το μεταλαμπαδεύσουμε με θεωρία και λόγο, με αγώνα και πράξη στο δημόσιο – κοινωνικό χώρο.
Αν θέλουμε το φως μπορούμε να το αγγίξουμε, έως να το αγκαλιάσουμε στην πορεία για τη ριζοσπαστική αλλαγή των πραγμάτων.
Οι Διαφωτιστές της Γαλλίας δείχνουν το όραμα και τον δρόμο.
