Χρονογράφημα: Αναπολώντας
Αφιερωμένο στη Μαρί και τον Μάριο και σε όσους «μεγάλωσαν» με το Γαλλικό Ινστιτούτο του Πύργου
Ήταν στα τέλη του ΄70, στα χρόνια της «ώριμης» εφηβείας, τότε που σιγά σιγά αρχίζει να ξεφτίζει η ανέφελη παιδικότητα και ζεις με ανυπομονησία τις ώρες της αμφιλύκης, λίγο πριν βουτήξεις στους ονειρεμένους (έστω και ταραγμένους…) ωκεανούς της πραγματικής ζωής.
Ήταν τα χρόνια που πολλά πράγματα είναι ακόμα θολά και δυσκολεύεσαι να τα ξεδιαλύνεις, κυρίως «άμα σε έχουν πάρει στο λαιμό τους τα βιβλία», οι εφημερίδες και τα έντυπα που οργίαζαν με τη διασπορά της Γνώσης απολαμβάνοντας την ελευθερία της μεταπολίτευσης και, φυσικά, οι μουσικές, αυτές οι υπέροχες μουσικές και οι στίχοι που έρχονταν στα αφτιά σου από την προηγούμενη κυρίως δεκαετία, την οποία δεν έζησες και που έγιναν τόσο συναρπαστικά γεγονότα.
Εάν μάλιστα έχεις την τύχη(;) να μην βρίσκεται κανένας «αγκιτάτορας» διαρκώς πάνω από το κεφάλι σου, και να έχεις το δικαίωμα της επιλογής έστω και αν ζορίζεσαι μονάχος, με τους σπόρους της αμφισβήτησης και του αγνωστικισμού, να αντιπαλεύουν με τις αρχέγονες Αρχές και τις ρεαλιστικές υποχρεώσεις σου σαν μαθητής μέσα στο κανονιστικό, «comme il faut» εκπαιδευτικό πλαίσιο της εποχής και τους οραματισμούς για έναν κόσμο που πλάθεις προσπαθώντας να ταιριάξεις τις αντιφάσεις, τις ερμηνείες, τη διαφορετικότητα, τη σκληρή πλευρά των πραγμάτων αλλά και την αισιοδοξία, την ουτοπία, ακόμα και την υπερβολή που ξεχύνεται από τον Γαλαξία της Γνώσης, τότε (αν είσαι λίγο περισσότερο τυχερός) εμφανίζεται «Ο Μικρός Πρίγκηπας».
Εφόσον μάλιστα είσαι ακόμα πιο τυχερός, κλείνεις τα μάτια και ακούς μια γλυκιά φωνή, με έναν απαλό κελαριστό ήχο πηγής, σε μια γλώσσα γιομάτη χάρη και μπρίο, να σου απαγγέλει για ένα παιδί από ένα μακρινό αστέρι, που εκμεταλλεύτηκε τη μετανάστευση ενός κοπαδιού πουλιών και ταξίδεψε πάνω στις φτερούγες τους, αφήνοντας πίσω του το αγαπημένο του τριαντάφυλλο.
Αυτή η φωνή ήταν της νεαρής δασκάλας, της Μαρί, στο Γαλλικό Ινστιτούτο Πύργου.
Βίαια, όπως όλα τα σπουδαία, όμορφα πράγματα εμφανίζονται στη ζωή σου, ανακαλύπτεις ένα παράθυρο «διαφυγής», ένα παράθυρο από όπου ανοίγεται μια άλλη ματιά στο κόσμο. Σε ένα κόσμο όπου η Marianne οδηγεί το λαό στην Ελευθερία, ανεμίζοντας την παντιέρα της με τον οίστρο της Μήτρας που γέννησε το πάθος για “Liberte, Egalite, Fraternite”, σε ένα κόσμο Ρομαντικό, σε ένα κόσμο πολιτισμού, κομψότητας και στυλ, ζωγραφικών εικόνων, μουσικής, μόδας και γαστρονομίας, σε έναν κόσμο Ερωτικό, όπου τα πάθη είναι λυτρωτικά και όλα είναι θέμα Γεύσης και Γούστου, απαλλαγμένα από θρησκευτικές αγκυλώσεις και κοινωνικές συμβάσεις, όλα επιτρέπονται για χάρη της Ζωής και της Τέχνης, όλα αφήνονται εκκρεμή να αιωρούνται στο μετα – αναγεννησιακό Τοπίο της Madame Bovary, του Κόκκινου και του Μαύρου και της Ανταρσίας των Αγγέλων.
Με απαραίτητο αξεσουάρ τη Γλώσσα, απογειώνεται και η λίμπιντο, το νεανικό φλέρτ μπαίνει σε άλλη διάσταση και τα αγόρια κρυφακούν δειλά έξω από τις πόρτες των κοριτσιών τις μουσικές προτάσεις της Μαρί στις μαθήτριές της, κυρίως, διότι τα αγόρια είναι κομμάτι δύσκολο να δείξουν έστω και λίγη συμπόνια στον Τζό Ντασέν, τη Δαλιδά, τον Κριστόφ και στις «μη μετάνοιες» της Πιάφ.
Όμως, τι σόι μπλούζ να χορέψεις με τους Μπλακ Σάμπαθ και τον Τζίμι Χέντριξ;
Oπότε αναγκαστικά, έτσι όπως απολαμβάνεις στα κρυφά (από τις παρέες) τη γοητεία της γλώσσας που σε μαγεύει μέσα από τη φωνή της Μαρί, έτσι, στα κρυφά, χορεύεις κάτω από τους «γλυκανάλατους» στίχους του «L΄ete indien», του «Les Champs Elysees” και του «Aline», ζώντας για κάποιες μοναδικά ανεπανάληπτες στιγμές τις ονειρώξεις της νιότης σου.
Και ύστερα, ανεβαίνοντας επίπεδο, έρχεται ο Μάριος. Γνωρίζεις πλέον την «τεχνοκρατική πλευρά» της Γλώσσας. Μιας γλώσσας ιστορικής, η οποία ομιλείται από 300 εκατομμύρια ανθρώπους, ήταν για δεκάδες χρόνια η κύρια γλώσσα των διπλωματών και είναι επίσης η δεύτερη γλώσσα στις μέρες μας που χρησιμοποιείται στις διεθνείς σχέσεις, στην επικοινωνία και ως γλώσσα εργασίας από διάφορους παγκόσμιους οργανισμούς.
Ο Μάριος Ριγούτσος, ένας σοβαρός, καταρτισμένος άριστα στο αντικείμενο, στιβαρός, πολύπλευρος, παρορμιτικός και χαρισματικός δάσκαλος σε ταξιδεύει στην ιστορία της γλώσσας, στις παραλλαγές, τις τοπικές διαλέκτους, από τις αποικίες και τα μασσαλιώτικα, ως τα φλαμανδικά και τα αστεία (στην προφορά, κυρίως) γαλλικά του Κεμπέκ.
Η Μαρί σκιαγραφείται στο μυαλό σαν ένα χαρακτηριστικό παριζιάνικο μπιμπελό, μια μικρή Cosette με τον μπερέ της και το ξανθό τσουλούφι να περιπλανιέται γεμάτη όνειρα στα καφέ της Μονμάρτης και του Σαν Μισέλ ή, κάποιες στιγμές, με την κάπα της να ανεμίζει στην κρύα νύχτα πάνω στην Pont Neuf, σαν ηρωίδα ενός μυθιστορήματος του Καμύ.
Και ο Μάριος, παίρνει τη μορφή του κυρίου με τη ρεντικότα και του ημίψηλου καπέλου, που έχοντας κατά νού το πως θα γίνουν τα πράγματα σωστά και θα πάρουν μορφή τα ιδανικά, φαντάζει σαν εκείνες τις ηρωικές, συνωμοτικές φιγούρες των Ιακωβίνων.
Ο κόσμος σου πια, ξαναφωτίζεται βίαια από την πραγματικότητα. Γιατί ας μην ξεχνάμε: Η Γαλλική Επανάσταση γέννησε την Τρομοκρατία και τον απολυταρχισμό του Ναπολέοντα και η Κομμούνα του ΄30 τον Λουδοβίκο Βοναπάρτη. (Ας μην πούμε τώρα και τι «μπουμπούκια» άνθισαν εκείνο τον άδολο Μάη του ΄68…)
Vive la France!
Σημ:
Tο κείμενο γράφτηκε με αφορμή την εκδήλωση για το Γαλλικό Ινστιτούτο Πύργου, το Σάββατο 23/11.
Μέσα από προσωπική και λογικά υποκειμενική εμπειρία, τα χρόνια της Διεύθυνσης του Ινστιτούτου από τον κ. Μάριο Ριγούτσο υπήρξαν από εκείνες τις στιγμές εκπαιδευτικού μεγαλείου που δικαιούται κάθε τόπος. Για μένα υπήρξε ιδιαίτερη τιμή η πολυεπίπεδη διδασκαλία που μου προσέφερε το Ινστιτούτο, την ανθρώπινη προσέγγιση στη Γνώση και τη ζεστασιά του εκπαιδευτικού, που σπάνιζαν εκείνα τα χρόνια.
Τα σέβη μου…
Δ.Ρ
