Χωροταξικός «γρίφος» ο δήμος Αρχ. Ολυμπίας

-Με πολλά ζητήματα προς διευθέτηση η 1^η συνάντηση στις 16/10 για το ΤΠΣ

Του Παναγιώτη Φωτεινόπουλου

Με στόχο τη σύγχρονη και λειτουργική χωροταξική οργάνωση του δήμου θα γίνει η πρώτη συνάντηση για την εκπόνηση του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Αρχαίας Ολυμπίας την ερχόμενη Τετάρτη 16 Οκτωβρίου στην αίθουσα δημοτικού συμβουλίου της πόλης.

Το εγχείρημα δεν είναι εύκολο, αφού πρόκειται για έναν δήμο που προέκυψε από συνένωση διαφορετικών δήμων λόγω του «Καλλικράτη» το 2010, με συνέπεια να υπάρχουν ακόμα και σήμερα σοβαρά ζητήματα προς επίλυση.

Το 54,38% του συνολικού μόνιμου πληθυσμού του Δήμου συγκεντρώνεται στην Δ.Ε. Αρχαίας Ολυμπίας και το 13,38 % του μόνιμου πληθυσμού της Δ.Ε. Αρχαίας Ολυμπίας κατοικεί στον οικισμό Πελόπιο και όχι στην έδρα του Δήμου που είναι η Αρχαία Ολυμπία, στην οποία κατοικεί  το 11,44% του συνολικού μόνιμου πληθυσμού της ΔΕ. Ο μόνιμος  πληθυσμός του Δήμου την περίοδο  2001-2011 μειώθηκε συνολικά κατά 18,4%. Το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού απασχολείται στον τριτογενή τομέα ενώ ο δευτερογενής απασχολεί το μικρότερο μερίδιο του πληθυσμού.

Όπως εξηγούν οι μελετητές που έχουν αναλάβει το ΤΠΣ Αρχαίας Ολυμπίας, ένα από τα βασικά ζητήματα οικιστικής οργάνωσης του νέου Καλλικρατικού Δήμου προκύπτει από τη μεγάλη έκταση του νέου Δήμου αλλά και τη χωροθέτηση της έδρας του (Αρχαία Ολυμπία) στο νότιο τμήμα του δήμου σε θέση που δεν επιτρέπει την ισότιμη χωρική εξυπηρέτηση των οικισμών.

Οι περισσότεροι οικισμοί είναι είτε οριοθετημένοι είτε με όριο σε ακτίνα 800 μ από το κέντρο του οικισμού. Για τους οικισμούς Δρούβα, Κοσκινά και τις περιοχές Κάμπου και Μαμουσέικων (προ του ‘23) υπάρχει μη εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη σε εξέλιξη. Χωρίς περίγραμμα είναι ο οικισμός Διεθνούς Ολυμπιακής Ακαδημίας, ο Γύρος, ο Αγ. Γεώργιος, το Πουρνάρι, το Κάτω Στρέφι, η Αμυγδαλή, ο Αστράς, τα Καλύβια Αστρά, το Πανόπουλο, ο Αγ. Γεώργιος (ΤΚ Αντρωνίου), τα Χάνια Σπαρτούλια, το Αντρώνι, η Αγία Κυριακή, η Αγ Τριάδα, το Κακοτάρι, η Κρυόβρυση, τα Καλύβια, η Ορεινή, τα Τσίπιανα, η Κερέσοβα, ο Πόθος, ο Κουτσουρούμπας, ο Αϊ-Γιαννάκης, η Βίλλια, ο Κάμπος (ΤΚ Νεμούτας) και τα Τσαπαραίικα.

Επιπλέον, σε καμία από τις Δημοτικές Ενότητες δεν υπάρχει εγκεκριμένο ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ του ν.2508/1997. Τμήμα της ΔΕ Αρχαίας Ολυμπίας, εντάσσεται στη ΖΟΕ Ηλείας η οποία είναι εγκεκριμένη από το 1993 και περιλαμβάνει την εκτός εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών προϋφιστάμενων του 1923 παραλιακή περιοχή των Δημοτικών Ενοτήτων της ΠΕ Ηλείας σύμφωνα με το από 3-9-1993 Π.Δ. ΦΕΚ 1161/Δ/1993 και το ΦΕΚ 88/Δ/1994 με το οποίο δημοσιεύτηκαν οι χάρτες της ΖΟΕ. Εντός της ΖΟΕ καθορίζονται επιμέρους ζώνες με στοιχεία Α, Β, Γ, Δ και Ε όπου ισχύουν ειδικότερες χρήσεις γης, καθώς και όροι και περιορισμοί δόμησης.  

Οι περιοχές φυσικού κάλλους

Επίσης, στον δήμο Αρχαίας Ολυμπίας, σύμφωνα με τον ν.3937/2011 (ΦΕΚ 60/Α/31-3-2011) Αρθ. 5, ως σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος (οικοτόπων και ειδών) θεωρούνται οι περιοχές Natura, τα Καταφύγια Άγριας Ζωής (ΚΑΖ), τα Εθνικά Πάρκα, οι Εθνικοί Δρυμοί κ.λπ.

Στο Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας εντοπίζονται τα εξής σημαντικά στοιχεία φυσικού περιβάλλοντος:

• Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000. Το ∆ίκτυο Natura 2000 αποτελεί ένα Ευρωπαϊκό Οικολογικό ∆ίκτυο περιοχών, οι οποίες φιλοξενούν φυσικούς τύπους οικοτόπων και οικοτόπους ειδών που είναι σηµαντικοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αποτελείται από δύο κατηγορίες περιοχών: 
• τις «Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ)» (Special Protection Areas – SPA) για την oρνιθοπανίδα, όπως ορίζονται στην Οδηγία 79/409/EK «Για τη διατήρηση των άγριων πτηνών» (όπως κωδικοποιήθηκε από την Οδηγία 2009/147/ΕΚ). 
• τους «Τόπους Κοινοτικής Σηµασίας (ΤΚΣ)» (Sites of Community Importance – SCI) όπως ορίζονται στην Οδηγία 92/43/ΕΚ οι οποίοι κηρύσσονται ως «Ειδικές Ζώνες ∆ιατήρησης (ΕΖ∆)» (Special Areas of Conservation – SAC). Οι ΕΖ∆ υπόκεινται στις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 1, 2, 3, 4 της Οδηγίας 92/43/ΕΚ 

Στην περιοχή του Δήμου υπάρχουν οι εξής περιοχές Δικτύου Natura 2000 :

• Η Ολυμπία  (ως ΤΚΣ, ΕΖΔ) με κωδικό  GR2330004 
• Το όρος Ερύμανθος (ως ΤΚΣ) με κωδικό GR2320008 και (ως ΖΕΠ) GR2320012
• Το οροπέδιο Φολόης (ως ΤΚΣ, ΕΖΔ και ΖΕΠ) με κωδικό GR2330002
• Τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους: η Αρχαία Ολυμπία (ΦΕΚ 633/Β/08.07.1980 και ΦΕΚ 1008/Β/04.10.1980)

Το «στέμμα» της Αρχαίας Ολυμπίας

Η Αρχαία Ολυμπία αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.  Ήταν το πιο δοξασµένο ιερό της αρχαίας Ελλάδας, που ήταν αφιερωµένο στον πατέρα των θεών, τον ∆ία. Απλώνεται στους νοτιοδυτικούς πρόποδες του κατάφυτου Κρονίου λόφου, µεταξύ των ποταµών Αλφειού και Κλαδέου, που ενώνονται σε αυτή την περιοχή. Παρά την αποµονωµένη θέση της κοντά στη δυτική ακτή της Πελοποννήσου, η Ολυµπία καθιερώθηκε στο πανελλήνιο ως το σηµαντικότερο θρησκευτικό και αθλητικό κέντρο. Στην Ολυµπία γεννήθηκαν οι σπουδαιότεροι αγώνες της αρχαίας Ελλάδας, οι Ολυµπιακοί, που γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια προς τιµήν του ∆ία, ένας θεσµός µε πανελλήνια ακτινοβολία και λάµψη από την αρχαιότητα µέχρι σήµερα. Για την περιοχή υπάρχει πλήθος νομοθετημάτων του ΥΠΠΟΑ και  ενδεικτικά αναφέρονται τα κάτωθι: 

• Περί χαρακτηρισμού του Δήμου Aρχαίας Oλυμπίας ως οργανωμένου αρχαιολογικού χώρου. ΥΑ Α/Φ31/14136/1049/15-5-1975 – ΦΕΚ 585/Β/4-6-1975
• Κήρυξη της αρχαίας Ολυμπίας ως αρχαιολογικού χώρου. ΥΑ ΥΠΠΕ/Α1/Φ07/36535/1287/17-71985 – ΦΕΚ 473/Β/25-7-1985
• Κήρυξη κοίτης Aλφειού ποταμού ως αρχαιολογικού χώρου. ΥΑ ΥΠΠΟ/Α1/Φ07/61245/2286/1912-1985 – ΦΕΚ 22/Β/31-1-1986
• Καθορισμός Ζώνης απολύτου προστασίας και οριοθετήσεως ζωνών Β1 και Β2 αρχαιολογικού χώρου Αρχαίας Ολυμπίας, ΥΑ ΥΠΠΟ/ΑΡΧ/Α1/Φ7/10834/566π.ε/6-2-1992 – ΦΕΚ 128/Β/27-21992