Χάσαμε το τραίνο

Του Παναγιώτη Βέμμου

Πριν 13 χρόνια μετά από ένα δυστύχημα με θύματα στον Αχλαδόκαμπο σταμάτησε η λειτουργία του σιδηροδρόμου στην κεντρική Πελοπόννησο, και στο εξής απαξιώνεται και λεηλατείται.

Μεταφορικά η περιοχή μας έχασε και το τραίνο της ανάπτυξης, αφού βρίσκεται σε βαθειά δημογραφική, οικονομική και κοινωνική παρακμή.

Οι θαλάσσιες μεταφορές είναι οι φθηνότερες, ακολουθούν από τις επίγειες μεταφορές ο σιδηρόδρομος και σε μεγάλη απόσταση ακριβότερες οι μεταφορές με αυτοκίνητο. Γνωρίζοντας αυτή την αλήθεια οι κυβερνήσεις του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους στα τέλη του 19ου αιώνα, προχώρησαν στα μεγάλα έργα, στη διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου για να διευκολύνουν τις θαλάσσιες μεταφορές και στη δημιουργία του σιδηροδρομικού δικτύου της Πελοποννήσου. Σχεδίασαν το τραίνο στη Πελοπόννησο να διέρχεται από τις περισσότερες επαρχίες και να συνδέεται με τα λιμάνια, ώστε συνδυαστικά να υπάρχει χαμηλό κόστος μεταφοράς, παράγοντας για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της περιοχής. Βέβαια και τότε σ’ αυτό το σωστό προγραμματισμό υπήρξαν παρεμβάσεις με τοπικιστικά, κυρίως, κριτήρια από πολιτικούς παράγοντες. Μια απ’ αυτές είναι η αλλαγή της χάραξης από Μύλους έως Ελαιοχώρι. Η αρχική χάραξη περνούσε από Άστρος, Κάτω Δολιανά, αλλά ο ισχυρός πολιτικός παράγοντας Παραβάντης από τον Αχλαδόκαμπο άλλαξε τη σχεδίαση για να περάσει από το χωριό του με αποτέλεσμα μια επαρχία, η Κυνουρία, να μείνει αποκλεισμένη για περισσότερα από εβδομήντα χρόνια για να εξυπηρετηθεί ένα χωριό!

Στα 1928-30 πάρθηκε απόφαση να επεκταθεί το σιδηροδρομικό δίκτυο στη κεντρική Πελοπόννησο με συνδέσεις από Τρίπολη-Πύργο, Τρίπολη-Καλάβρυτα και Μεγαλόπολη-Σπάρτη. Η οικονομική κρίση του 1929, η χρεοκοπία της χώρας το 1932 και ο πόλεμος που ακολούθησε ματαίωσαν τα σχέδια αυτά.

Μετά τον πόλεμο και ενώ δεν είχε τελειώσει ο Εμφύλιος, οι κυβερνήσεις χορήγησαν αφειδώς άδειες και δάνεια στους «δικούς» τους ανθρώπους για λεωφορεία, φορτηγά και ταξί. Σκοπός τους ήταν να δημιουργηθεί μια κοινωνική ομάδα που θα στήριζε το μετεμφυλιακό καθεστώς. Έτσι, οι κυβερνήσεις επέλεξαν την ανάπτυξη των οδικών μεταφορών και σταδιακά εγκατέλειψαν τη διώρυγα στη τύχη της και άφησαν το σιδηροδρομικό δίκτυο να υποβαθμίζεται.

Αντίθετα στην Ευρώπη, δόθηκε προτεραιότητα στην ανάπτυξη λιμανιών και σιδηροδρομικών δικτύων. Βέβαια, και η Ευρωπαϊκή Ένωση έκανε τα «στραβά μάτια» και ενέκρινε τα μεγάλα οδικά έργα χωρίς να ληφθεί υπόψη ο εκσυγχρονισμός και η επέκταση του σιδηροδρόμου.

Έτσι, σήμερα η διώρυγα λειτουργεί μόνο τους θερινούς μήνες για εξυπηρέτηση των κότερων και γιότ, το σιδηροδρομικό δίκτυο σταμάτησε να λειτουργεί στην κεντρική Πελοπόννησο η γραμμή Πατρών-Πύργου, να υπολειτουργεί αφού εξυπηρετεί μόνο επιβατική κίνηση και ο προαστιακός έχει «κολλήσει» στο Κιάτο.

Στις συμβάσεις παραχώρησης του τραίνου στην Ιταλική εταιρεία σιδηροδρόμων που υπέγραψαν οι κυβερνήσεις μετά το 2010, εξαιρέθηκε το δίκτυο της κεντρικής Πελοποννήσου και στο προγραμματισμό του ΟΣΕ δεν υπάρχει σήμερα κανένα έργο για το δίκτυο αυτό. Οι υποσχέσεις Ν.Δ. και Σύριζα για επαναλειτουργία παραμένουν κενό γράμμα όπως και οι εξαγγελίες Τατούλη και Νίκα από την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Η κατάσταση αυτή επηρεάζει την αγροτική και βιομηχανική ανάπτυξη, αφού το κόστος μεταφοράς είναι αρνητικός παράγοντας και παραμένει μόνο ο τουρισμός που έχει γίνει φετίχ ως η «βαρειά βιομηχανία» της χώρας. Γνωρίζουν όμως την πραγματικότητα ότι δεν μπορεί όλοι και κάθε επαρχία να ζήσει από τον τουρισμό.

Η ερήμωση των ορεινών χωριών, η δημογραφική, οικονομική και κοινωνική υποβάθμιση της περιοχής, γίνεται σταδιακά δρόμος χωρίς επιστροφή. Η απόσταση που χωρίζει την επαρχία από το Κέντρο και την Ευρώπη γίνεται χάσμα. Ας κατανοήσει ο πολίτης ότι σ’ αυτή τη κατάσταση που έχει οδηγηθεί η χώρα, δεν ευθύνονται οι «λαθρομετανάστες», οι ρομά και κάθε άλλη μειονότητα, θύματα και αυτοί άδικων πολιτικών, αλλά οι πολιτικές που ακολουθήθηκαν και εξυπηρέτησαν μεγάλα ντόπια και ξένα συμφέροντα. Η λύση δεν είναι να «τιμωρήσουμε» στις εκλογές αυτούς που κυβέρνησαν στηρίζοντας φασιστικές συμμορίες και ακροδεξιές πολιτικές κινήσεις που επιδιώκουν την κατάργηση δημοκρατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων και στα «θολά νερά» να εξυπηρετήσουν τα ίδια συμφέροντα. Κυρίαρχο καθίσταται η αλλαγή πολιτικής και σε αυτό θα έπρεπε να επικεντρωθεί ο προεκλογικός διάλογος.

Η δημοκρατία δεν ταυτίζεται μόνο με τις εκλογές και τα τρία κόμματα που κυβέρνησαν τον τόπο και έβλαψαν σοβαρά τη «Συρία» όπως αλληγορικά αναφέρει ο διαχρονικός ποιητής μας Κωνσταντίνος Καβάφης. Δημοκρατία είναι πρώτα απ’ όλα η συμμετοχή του πολίτη στα κοινά στο χωριό, τη γειτονιά, την πόλη, τη χώρα. Έτσι θωρακίζεται η δημοκρατία, προωθείται η κοινωνική προκοπή, υπερασπίζεται αποτελεσματικά η Ανεξαρτησία της χώρας και η Ειρήνη στην περιοχή.