Έναν αρκετά τακτικό επισκέπτη τείνει να αποκτήσει η Ελλάδα το φθινόπωρο. Έναν επισκέπτη από την οικογένεια των μεσογειακών κυκλώνων, των ονομαζόμενων συχνά και Medicanes, από τις λέξεις Mediterranean και hurricanes. Ο «Ιανός», που έπληξε περιοχές της χώρας μας, είναι ο φετινός μουσαφίρης.

Τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται συχνότερα Medicanes στην περιοχή της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου, κυρίως μεταξύ Ιονίου και Λιβυκού Πελάγους, ενώ τις προηγούμενες δεκαετίες εκδηλώνονταν κυρίως στη Δυτική και Κεντροδυτική Μεσόγειο.
Τι είναι όμως ο μεσογειακός κυκλώνας; Είναι ένα βαρομετρικό χαμηλό με τροπικά χαρακτηριστικά, όπως αποτυπώνεται και στις δορυφορικές απεικονίσεις. Σχηματίζεται με τον αρχικό στροβιλισμό αέριων μαζών διαφορετικής πυκνότητας πάνω στα θερμά νερά της Μεσογείου, γι’ αυτό είναι πιο συνηθισμένη η δημιουργία του τον Σεπτέμβριο, όταν τα επιφανειακά ύδατα της Μεσογείου είναι πιο ζεστά.

«Πρόκειται για σπάνια φαινόμενα, που εκδηλώνονται στη Μεσόγειο 1-2 φορές το χρόνο. Αναπτύσσουν τροπικά χαρακτηριστικά, όπως για παράδειγμα πολύ θερμό πυρήνα και μέγιστες εντάσεις ανέμου πολύ κοντά στο κέντρο, αντίθετα από ό,τι συμβαίνει σε άλλα μέτωπα κακοκαιρίας. Οι μεσογειακοί κυκλώνες αντλούν την ενέργειά τους από τους υδρατμούς από την επιφάνεια της θάλασσας και μέσω των καταιγίδων. Αντίθετα από τα άλλα συστήματα κακοκαιρίας, αναπτύσσονται από τα κάτω προς τα πάνω. Γι’ αυτό όταν κινούνται πάνω από τη στεριά εξασθενούν.

Σε κάθε περίπτωση, καθώς οι υψηλές θερμοκρασίες της επιφάνειας της θάλασσας συμβάλλουν στον σχηματισμό των τροπικών κυκλώνων και υπάρχει ήδη σαφής τάση ανόδου των θερμοκρασιών στη Μεσόγειο, διαμορφώνεται ένας παράγων για πιο συχνή εμφάνισή τους. Μάλιστα, σχετικές μελέτες για το δεύτερο μισό του 21ου αιώνα κάνουν λόγο για μικρή αύξηση στον αριθμό των κυκλώνων (5%), με σημαντική όμως αύξηση (15%) στο ύψος βροχής που προκαλούν.