ΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΑ: Ξύνοντας τον πάτο του βαρελιού

Όλες οι λέξεις, όπως και οι φράσεις, έχουν τη δική τους ιστορία. Τη δική τους καταγωγή. Η φράση «ξύνω τον πάτο του βαρελιού» έλκει την καταγωγή της από την Αμερική και χρονολογείται από τα 1800, όταν οι άνθρωποι αποθήκευαν κρέατα και ευπαθή τρόφιμα σε βαρέλια γεμάτα με αλατισμένο νερό.Ωστόσο, η μεταφορική χρήση της φράσης ξεκίνησε στη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης του 1929 και περιέγραφε την ένδεια και την απόγνωση εκατομμυρίων ανθρώπων, οι οποίοι βίωναν τα μακροχρόνια αποτελέσματα της οικονομικής καταστροφής. Τότε λοιπόν ήταν αναγκασμένοι να ξύνουν τον πάτο του βαρελιού για να βρουν και το τελευταίο κατακάθι για να φάνε.

Πρόσφατα, ο κ. πρωθυπουργός χρησιμοποίησε την ίδια έκφραση, αναφερόμενος στην πρόθεση της κυβέρνησης να επιλύσει το αγροτικό πρόβλημα της χώρας. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, το οικονομικό επιτελείο έχει αναλάβει να ξύσει τον πάτο του βαρελιού προκειμένου να βρεθούν πόροι που μπορούν να κατευθυνθούν προς την στήριξη του αγροτικού κόσμου με στόχο, όπως τον καθόρισε ο κ. Μητσοτάκης στην καθιερωμένη ανασκόπηση του κυβερνητικού έργου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, «να μειώσουμε τους παράγοντες κόστους της αγροτικής και κτηνοτροφικής παραγωγής». Τα ίδια όμως είχε πει και λίγους μήνες νωρίτερα,μόλις τον περασμένο Οκτώβριο, όταν είχε δεσμευτεί ξανά ότι θα έξυνε τον πάτο του βαρελιού προκειμένου να στηρίξει με νέα μέτρα τους πολίτες που δεν τα βγάζουν πέρα.

Το οξύμωρον της υπόθεσης είναι προφανές αλλά όχι μονοδιάστατο και γεννά μία σειρά από συνακόλουθα παράδοξα. Πρώτα από όλα, περίπου από το 2009, όταν και ξεκίνησε η κρίση, η Ελλάδα ξύνει τον πάτο του βαρελιού. Εδώ και 15 ολόκληρα χρόνια ξύνει τον πάτο του βαρελιού προκειμένου να αντιμετωπίσει τις έκτακτες συνθήκες που αντιμετωπίζουν τα νοικοκυριά. Από τη μία όμως «ξύνουμε τον πάτο του βαρελιού», και από την άλλη τα επιτεύγματα της ελληνικής οικονομίας έχουν προκαλέσει τα ευμενή σχόλια της διεθνούς οικονομικής κοινότητας.

Σύμφωνα με το κυβερνητικό αφήγημα και τα ποικίλα εγκωμιαστικά αφιερώματα που έχουν γραφτεί τους τελευταίους μήνες, «η Ελλάδα είναι η κορυφαία οικονομία στον κόσμο», «το μεγάλο comeback στις διεθνείς αγορές», «από κακός μαθητής, χώρα πρότυπο μεταρρυθμίσεων και σταθερότητας», «η κυβέρνηση που έχει τη συνταγή κατά του λαϊκισμού» κλπ. Κοντολογίς, τα διεθνή μέσα αλλά και τα περίφημα reports των επενδυτικών οίκων και των οίκων αξιολόγησης, κάνουν λόγο για το ελληνικό θαύμα. Παρόλα αυτά, κάθε φορά που εντείνεται μία κοινωνική ανάγκη, εμείς μονίμως είμαστε υποχρεωμένοι να ξύνουμε τον πάτο του βαρελιού. Η οικονομία πετάει, αλλά η κοινωνία στενάζει. Μικρό παράδειγμα, μόνο κατά τον μήνα Ιανουάριο, τα φορολογικά έσοδα του κράτους σημείωσαν επίδοση ρεκόρ 5,6 δις ευρώ, ήτοι 8,9% υψηλότερο έναντι του στόχου.

Αυτές είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, με τη διαφορά ότι δεν ξύνει η κυβέρνηση και καμία κυβέρνηση τον πάτο του βαρελιού, αλλά η κοινωνία. Και να πεις ότι παίρνει κάτι πίσω από όλη αυτήν την υπερπροσπάθεια; Μόνο λόγια και αόριστες υποσχέσεις. Κάπου όμως το βαρέλι έχει τρυπήσει. Δεν έχει κάτι άλλο να δώσει. Δε βγάζει πλέον λίπος ο πάτος, ούτε καν ροκανίδι. Είναι κενό. Αυτό έχει μείνει από τη συνεχή εκμετάλλευση. Δεν υπάρχει πλέον κάτι για να ξύσεις ακόμα κι αν ο πάτος ήταν διπλός…