ΑΙΡΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΑ: Έφτασε ο καιρός να επαληθευτούμε
Ο μόνος δρόμος που μας απομένει τώρα είναι ο κίνδυνος […].
Στροφή λοιπόν όλο δεξιά και πρόσω καταπάνω στον κίνδυνο. Δεν γίνεται αλλιώς. Ή θα συνθηκολογήσεις και θα μείνεις από τους εδώθε ή θα περάσεις πέρα. Προσοχή. Κανένας να μην λιγοψυχήσει. Τα χέρια στο τιμόνι. Κιόλας ένα μήνυμα διήγηνου οξυγόνου φτάνει ως εμάς. Προσοχή. Θάρρος. Έφτασε ο καιρός να επαληθευτούμε. Τα χέρια στο τιμόνι. Πρόσω. Πρόσω ηρέμα προς το μη θολούμενον, το έτρεπτον, το γυμνόν, το φαίνον, το αυτώ καταληπτόν, το αναλλοίωτον.
Οδυσσέας Ελύτης, Πρόσω ηρέμα
Το είχε πει ο Μίκης σε μία συνέντευξη-αφιέρωμα στη μουσική του, στην ιστορική εκπομπή «Καλλιτεχνικό Καφενείο» της ΕΡΤ, την οποία παρουσίαζαν ο Πλέσσας, ο Τσιβιλίκας και ο Φέρρης. Είχε πει τότε ότι κατά βάθος ο Έλληνας δεν επιθυμεί τη σύγκρουση. Για την ακρίβεια, θα κάνει σχεδόν τα πάντα έτσι ώστε να την αποφύγει. Και η «είδηση» σε αυτήν τη νηφάλια αποτίμηση ενός ανθρώπου ο οποίος έζησε τους Έλληνες και την Ελλάδα όσο λίγοι, δεν είναι τόσο η αποδόμηση ενός στοιχειώδους μέρους του εθνικού αφηγήματος –όπως και κάθε εθνικού αφηγήματος– αλλά η βαθιά κατανόηση του ανθρώπινου ψυχισμού. Αν ο άνθρωπος επιθυμούσε τη σύγκρουση, τον πόλεμο, δε θα είχε συγκροτήσει ούτε κοινωνίες, ούτε κοινωνικά συμβόλαια για να έχει τη δυνατότητα να ζει και να συνυπάρχει ειρηνικά.
Αλλά ομολογουμένως αυτή η συνθήκη έχει τα όριά της. Όπως επισημαίνει χαρακτηριστικά ο Μίκης, αν στο τέλος εισβάλλεις μέσα στο σπίτι του Έλληνα και ανέβεις επάνω στο τραπέζι του, τότε πια θα αναγκαστεί να σταματήσει να ελίσσεται, να πηγαίνει δεξιά-αριστερά και θα αναλάβει επιτέλους τις ευθύνες του. Ίσως ακόμη ακόμη να επιδείξει και ηρωισμό, θα πρόσθετα, καλύπτοντας με απροσδόκητη επιτυχία όλη την απόσταση, τη μεγάλη απόσταση, από τη δουλοφροσύνη στην ελευθεροφροσύνη. Και τούτη είναι η μεγάλη αντίφαση η οποία συγκροτεί σε όλα τα μήκη και πλάτη της την εθνική μας ταυτότητα. Το γεγονός ότι είμαστε ικανοί για το καλύτερο αλλά και για το χειρότερο. Η ίδια η σύντομη αλλά περιεκτική νεοελληνική ιστορία μας, αποδεικνύει πόσο εύκολα και κατά συνέπεια πόσο συχνά περνάμε από ναδίρ στο ζενίθ και τούμπαλιν.
Ίσως σήμερα να βρισκόμαστε σε ένα τέτοιο ναδίρ. Ίσως έχουμε κουραστεί όλες και όλοι να δημιουργούμε δικαιολογίες, να δίνουμε άλλοθι, να αναζητούμε εναλλακτικές εξηγήσεις, μόνο και μόνο για να αποφύγουμε να αποδεχθούμε το αυτονόητο. Μόνο και μόνο για να μην επισημοποιήσουμε την αντίθεσή μας, την οργή μας, τη στενοχώρια για το δίκιο μας, για όσα συμβαίνουν γύρω μας, για όσα συμβαίνουν σε εμάς και στους δικούς μας. Κάποτε λέγαμε ότι δεν έχει πάτο το βαρέλι και να που ο πάτος αυτός αποκαλύφθηκε ξαφνικά από κάτω μας με έναν τρομακτικό κρότο, γιατί το σκοτάδι είναι πυκνό και μπορεί να μην τον βλέπουμε αλλά σίγουρα τον ακούμε.
Έχουμε πιάσει πάτο, σε όλα τα επίπεδα, αλλά το μόνο καλό σε μία τέτοια κατάσταση είναι ότι υπάρχει μόνο ένας δρόμος και αυτός οδηγεί προς τα επάνω. Το κρίσιμο διακύβευμα λοιπόν, το οποίο πλέον έχει διαμορφωθεί για τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία είναι το πότε. Το πόσο γρήγορα θα το πάρουμε απόφαση και θα πούμε τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη. Πόσο αποφασισμένοι, πόσο έτοιμοι και πόσο ώριμοι έχουμε γίνει ως πολίτες, οι οποίοι αρνούνται πλέον να συνθηκολογούν με τη διαρκή υποβάθμιση της ζωής τους. Η νέα χρονιά είναι μία καλή ευκαιρία και για μία νέα αρχή. Τέρμα η βρώμα και η δυσωδία, τα θολά νερά της σήψης. Έφτασε ο καιρός. Έφτασε ο καιρός να επαληθευτούμε.
