ΑΙΡΕΤΙΚΑ & ΕΠΙΚΑΙΡΑ: «Shrinkflation» ή κλέβοντας το καλάθι της νοικοκυράς

 «Δε με νοιάζει, εγώ 20 ευρώ θα βάζω στο βενζινάδικο» έλεγε το παλιό ανέκδοτο γι’ αυτόν που αδιαφορούσε για τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, αφού ίδιας αξίας βενζίνη θα βάζει πάντα στο αυτοκίνητό του.

Η ποσότητα που του έβαζε ο βενζινάς βέβαια διέφερε, όπως και η συχνότητα των επισκέψεών του στο πρατήριο, αλλά αυτά ήταν ψιλά γράμματα. Η αίσθηση του καταναλωτή ήταν ότι όλα πάνε καλά, ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει.

Οι εταιρείες συσκευασμένων προϊόντων εκμεταλλεύονται με μεγάλη επιτυχία την ψευδαίσθηση της κανονικότητας που δίνει στον καταναλωτή η διαπίστωση ότι τα χρήματα που βγάζει από το πορτοφόλι δεν αυξάνονται. Έτσι, αντί να αυξήσουν τις τιμές μειώνουν την ποσότητα του προϊόντος που περιέχει η συσκευασία. Το καλάθι του σούπερ μάρκετ που φτάνει στο ταμείο είναι γεμάτο όπως στο παρελθόν, αλλά με «έξυπνες» συσκευασίες. Με καμπυλότητες, με κοιλότητες και με «κενά αέρος», που τα κάνουν να μοιάζουν γεμάτα και τέλος πάντων κανονικά.

Υποχρεούται βέβαια η εταιρεία τροφίμων, απορρυπαντικών ή άλλων προϊόντων να αναγράφει στη συσκευασία ότι αυτή περιέχει 450 γραμμάρια ζάχαρης, φέρ’ ειπείν, ή 125 γραμμάρια καφέ. Αν ο καταναλωτής αντιληφθεί ότι οι παλαιότερες συσκευασίες της ίδιας εταιρείας περιείχαν 500 γραμμάρια ζάχαρης και 150 καφέ και πωλούνταν στην ίδια τιμή, μπράβο του. Συνειδητοποιεί ότι αγόρασε με τα ίδια χρήματα 10% λιγότερη ζάχαρη και 16,6% λιγότερο καφέ και έχει ένα καλό λόγο για να βρίζει την εταιρική κερδοσκοπία.

Οι καταναλωτές όμως συνήθως δε διαβάζουν τα ψιλά γράμματα. Τα διαβάζει για λογαριασμό τους ο καθηγητής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικών Κεντέν Ντεμέ,  ο οποίος υπολόγισε ότι με τον πληθωρισμό ένα καλάθι του νοικοκυριού που κόστιζε 100 ευρώ το 2004, κοστίζει σήμερα 143 ευρώ (μιλά βέβαια για τη χώρα του). Αλλά αν ληφθεί υπόψη η συρρίκνωση του μεγέθους των τυποποιημένων προϊόντων, το κόστος είναι ακόμα μεγαλύτερο για τους καταναλωτές.

Το φαινόμενο που καθιερώθηκε να περιγράφεται με τον αγγλικό όρο «Shriflation» από το shrink (συρρικνώνω) και το δεύτερο συνθετικό του inflation (πληθωρισμός) «έχει επισημανθεί ευρέως τους τελευταίους μήνες ως υπεύθυνο για την υποβάθμιση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών»

Κατόπιν όλων αυτών, «η μόνη συμβουλή για τον καταναλωτή παραμένει να κοιτάζει την τιμή ανά κιλό τού κάθε προϊόντος και αυτή να προσπαθεί να συγκρατεί, ώστε να μην χάνεται στον κυκεώνα των επιχειρηματικών τεχνασμάτων», συνοψίζει ο καθηγητής Κεντέν Ντεμέ. Ευτυχώς η τιμή ανά κιλό αναγράφεται σε όλες τις συσκευασίες τυποποιημένων ή συσκευασμένων προϊόντων, έστω και με μικρότερους χαρακτήρες.