“Σε πορεία αλλαγών η δημόσια εκπαίδευση”

Άρθρο του Δημήτρη Μπαξεβανάκη

Σε τροχιά θετικών αλλαγών βρίσκεται η δημόσια εκπαίδευση. Αυτή τη φορά όμως οι αλλαγές δεν ακολουθούν την πεπατημένη. Δεν αρχίζουν από το Λύκειο και τις εξετάσεις εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θα καταλήξουν βεβαίως εκεί αλλά ξεκινούν, όπως επιτάσσει η κοινή λογική, από την προσχολική αγωγή και την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Οι ώριμες αυτές ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις αναδεικνύουν έντονα τις ταξικές διαφορές της Αριστεράς από την ακραία νεοφιλελεύθερη Δεξιά του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η ΝΔ και τα διαπλεκόμενα ΜΜΕ επιλέγουν συστηματικά την προσωποποίηση αυτών των πολιτικών διαφορών και τη στοχοποίηση προσώπων. Στο χώρο της Παιδείας στοχοποιούν τον Φίλη, αλλά δεν είναι μόνο αυτός. Συστηματικά, οργανωμένα και ενορχηστρωμένα στοχοποιούνται κατά καιρούς και άλλοι υπουργοί. Πρόκειται για έλλειψη ήθους αλλά και για ένδεια επιχειρημάτων.

Ειδικά στην εκπαίδευση, τους ενοχλεί πολύ ότι φέτος η σχολική χρονιά ξεκίνησε καλύτερα από κάθε προηγούμενη. Χωρίς η κατάσταση να είναι ιδανική, έχουν ήδη προσληφθεί 14.000 αναπληρωτές εκπαιδευτικοί, περισσότεροι από κάθε άλλοι χρονιά και το σύνολο των σχολείων λειτουργεί ικανοποιητικά. Επιπλέον, για πρώτη φορά ο έλεγχος των προσλήψεων ανατέθηκε στο ΑΣΕΠ, όπως επιτάσσει το Σύνταγμα, το οποίο συνειδητά παρέκαμπταν οι προηγούμενες κυβερνήσεις.

Ας δούμε τι αλλάζει στη δημόσια εκπαίδευση.

Νηπιαγωγείο

Καταργήθηκαν οι δύο τύποι νηπιαγωγείων, τα κλασικά και τα ολοήμερα. Σε όλα τα νηπιαγωγεία, σε όλη τη χώρα, μπορεί να λειτουργεί το ολοήμερο πρόγραμμα, εφόσον υπάρχουν ενδιαφερόμενες οικογένειες. Παρά τη μείωση των νηπίων λόγω της υπογεννητικότητας, όχι μόνο δεν έκλεισε κανένα νηπιαγωγείο, όπως προφήτευαν πολλοί «καλοθελητές», αλλά αντίθετα καταβλήθηκε κάθε προσπάθεια ώστε να εγγραφούν και περισσότερα προνήπια. Επιπλέον, νομοθετήθηκε η δυνατότητα να λειτουργούν νηπιαγωγεία στις δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας μας ακόμα και με 5 νήπια, αντί των 7 που ίσχυε ως τώρα. Όλοι αυτοί που φωνασκούσαν για τα «εκατοντάδες νηπιαγωγεία που κλείνουν», πού να βρίσκονται άραγε κρυμμένοι;

Δημοτικό σχολείο

Από φέτος όλα τα Δημοτικά Σχολεία σε όλη τη χώρα λειτουργούν με ενιαίο πρόγραμμα, παρέχοντας ίδιες δυνατότητες σε όλα τα παιδιά. Με το προηγούμενο καθεστώς υπήρχαν τρία διαφορετικά είδη σχολείων: τα λεγόμενα ΕΑΕΠ, τα κλασικά ολοήμερα και τα υπόλοιπα. Το νέο Ενιαίο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο διατηρεί τα θετικά στοιχεία του ΕΑΕΠ, που όμως ίσχυαν μόνο για 1337 σχολεία. Επεκτείνει τα νέα διδακτικά αντικείμενα στους μαθητές όλων των σχολείων από 4θέσια και πάνω, δηλαδή και στα υπόλοιπα 2218 σχολεία. Το υποχρεωτικό πρόγραμμα λήγει για όλες τις τάξεις στις 13:15 και καταργείται  η αντιπαιδαγωγική, για παιδιά αυτής της ηλικίας, 7η ώρα. Από τις 13:15 έως τις 16:00 λειτουργεί το προαιρετικό ολοήμερο πρόγραμμα για όλα τα παιδιά είτε εργάζονται οι γονείς είτε είναι άνεργοι. Το ολοήμερο πρόγραμμα μπορεί να λειτουργεί, εφόσον υπάρχουν ενδιαφερόμενοι γονείς, σε όλα τα σχολεία και όχι μόνο σε ορισμένα, όπως γινόταν μέχρι σήμερα. Η πραγματικότητα είναι η καλύτερη απάντηση σε όλους αυτούς που διακήρυσσαν επί μήνες ότι δήθεν «καταργούνται τα ολοήμερα σχολεία».

Γυμνάσιο

Στο Γυμνάσιο ο διδακτικός χρόνος αυξάνεται μέχρι τις 31 Μαΐου και χωρίζεται σε τετράμηνα αντί για τρίμηνα. Τα ωριαία διαγωνίσματα θα διενεργούνται πλέον με μεγαλύτερη άνεση. Οι εκπαιδευτικοί θα έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους, ιδίως στο 1ο τετράμηνο, ώστε να σχηματίσουν καλύτερη γνώμη σχετικά με την επίδοση των μαθητών. Επίσης, στο 2ο τετράμηνο οι εκπαιδευτικοί μπορούν να επιλέξουν, αντί για διαγώνισμα, την ανάθεση μιας εργασίας στους μαθητές.

Μετατοπίζεται το βάρος από τις εξετάσεις στη διδακτική διαδικασία. Τα μαθήματα στα οποία οι μαθητές θα εξετάζονται γραπτά τον Ιούνιο περιορίζονται  σε 4. Με αυτό τον τρόπο είναι εφικτή η παράταση της διδασκαλίας έως 31 Μαΐου.

Η ενισχυτική διδασκαλία επεκτείνεται και μετά τη λήξη των μαθημάτων. Στο σχολείο θα γίνονται τον Ιούνιο εντατικά μαθήματα σε όσους μαθητές δεν προαχθούν σε κάποιο μάθημα, οι οποίοι στη συνέχεια θα εξετάζονται στα τέλη Ιουνίου. Στόχος είναι το σχολείο να υποστηρίζει τους μαθητές και να μην τους υποχρεώνει να καταφύγουν σε βοήθεια επί πληρωμή ή -αν δεν έχουν τέτοια δυνατότητα- να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους για να εξεταστούν τον Σεπτέμβριο.

ΕΠΑΛ

Από φέτος το Επαγγελματικό Λύκειο αποκτά νέα δομή, σύμφωνα με τις προτάσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας. Το νέο ΕΠΑΛ έχει: Α τάξη με ενιαίο πρόγραμμα, Β τάξη με διαχωρισμό σε τομείς και Γ τάξη με διαχωρισμό των τομέων σε ειδικότητες. Με το σύστημα αυτό αποφεύγεται η πρόωρη ειδίκευση και οι επιλογές των μαθητών γίνονται σε πιο ώριμη ηλικία. Στους αποφοίτους χορηγείται απολυτήριο Λυκείου, ισότιμο του Γενικού Λυκείου και πτυχίο ειδικότητας επιπέδου 4.

Διευρύνεται η δυνατότητα της πρόσβασης των αποφοίτων σε ΤΕΙ, ΑΣΠΑΙΤΕ, Στρατιωτικές σχολές, σχολές Αστυνομίας, Πυροσβεστικής, Εμπορικού Ναυτικού μέσω των ειδικών πανελλαδικών εξετάσεων, με ειδικό ποσοστό θέσεων. Τους δίνεται επίσης για πρώτη φορά η δυνατότητα να εισάγονται, με τις ίδιες εξετάσεις, στα Πανεπιστήμια με επιπλέον ποσοστό θέσεων 1%. Επίσης, δίνεται και στους αποφοίτους των ΕΠΑΛ η δυνατότητα επαναληπτικών πανελλαδικών εξετάσεων, όπως ισχύει και για τους αποφοίτους των Γενικών Λυκείων.

Ξεκινά σταδιακά από φέτος το προαιρετικό Μεταλυκειακό Έτος – Τάξη Μαθητείας, με το οποίο δίνεται η δυνατότητα να ενταχθούν οι απόφοιτοι στην εργασία, υπό την εποπτεία του σχολείου, με πλήρη εργασιακά δικαιώματα, ασφάλιση και αποδοχές στο 75% του κατώτατου μισθού. Παράλληλα θα διεξάγεται και εργαστηριακή εκπαίδευση στο σχολείο. Μετά από εξετάσεις πιστοποίησης θα αποκτούν πτυχίο επιπέδου 5.

Υπενθυμίζουμε τέλος, την επαναλειτουργία των τομέων και ειδικοτήτων που είχαν καταργηθεί βίαια το 2013, όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε σε διαθεσιμότητα 2500 εκπαιδευτικούς της ΤΕΕ, προς μεγάλη χαρά των ιδιωτικών ΙΕΚ.

Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση

Η έναρξη του σχολικού έτους βρήκε την Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση σε καλύτερη θέση από κάθε άλλη χρονιά. Έχουν εξασφαλιστεί πιστώσεις για περισσότερους από 9.000 αναπληρωτές εκπαιδευτικούς και ήδη ο αγιασμός στα Ειδικά Σχολεία έγινε ταυτόχρονα με όλα τα υπόλοιπα σχολεία, γεγονός που δεν ήταν συνηθισμένο τα προηγούμενα χρόνια.

Νέες δομές προστέθηκαν στις υπάρχουσες. Μετά από 8 χρόνια αδιαφορίας και απραξίας, ιδρύθηκαν 531 νέα Τμήματα Ένταξης (61 σε Νηπιαγωγεία, 344 σε Δημοτικά και 126 σε Γυμνάσια), 23 νέα σχολεία Ειδικής Αγωγής (3 Ειδικά Νηπιαγωγεία, 6 Ειδικά Δημοτικά Σχολεία, 5 ΕΕΕΕΚ, 9 Ειδικά Επαγγελματικά Γυμνάσια) και 12 νέες Λυκειακές Τάξεις σε Επαγγελματικά Γυμνάσια.

Τέλος, προετοιμάζεται από το επόμενο σχολικό έτος, η μετάβαση στο Ενιαίο Ειδικό Επαγγελματικό Γυμνάσιο-Λύκειο. Η φοίτηση θα διαρκεί 4 χρόνια στο Γυμνάσιο και 4 χρόνια στο Λύκειο. Με το νέο σύστημα μπαίνει τέλος στο άναρχο νομοθετικό πλαίσιο, με το οποίο λειτουργούσαν ως τώρα αυτές οι δομές. Επίσης τερματίζεται η άσκοπη πρόωρη εξειδίκευση των μαθητών με αναπηρία ή ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Θυμόμαστε όλοι τις καλοκαιρινές ιαχές όλης της αντιπολίτευσης αλλά και συνδικαλιστικών παρατάξεων, για δήθεν συρρίκνωση και υποβάθμιση της ειδικής αγωγής, για κλείσιμο σχολείων, για απολύσεις και άλλα ευτράπελα. Όχι μόνο δεν έκλεισε κανένα σχολείο, όπως προφήτευαν οι Κασσάνδρες, αλλά αντίθετα ιδρύθηκαν εκατοντάδες νέες δομές. Όσοι, για αντιπολιτευτικούς και μόνο λόγους, επιχείρησαν μέσα στο καλοκαίρι να αναστατώσουν τα παιδιά και τις οικογένειές τους, το μόνο που καταφέρνουν είναι να εκτίθενται.

 Αντί για επίλογο

Όλοι γνωρίζουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η χώρα μας και τις συνθήκες, οικονομικές και εργασιακές, υπό τις οποίες εργάζονται οι εκπαιδευτικοί και των δύο βαθμίδων. Και είναι επίσης γνωστό ότι, οι περισσότεροι εξ αυτών, εργάζονται με φιλότιμο και ευσυνειδησία και στηρίζουν τη δημόσια εκπαίδευση, και μάλιστα χωρίς να υπάρχει από την πολιτεία, πολλές φορές και από την κοινωνία, η ανάλογη αναγνώριση της προσφοράς τους. Χωρίς αυτή την ευσυνειδησία η δημόσια εκπαίδευση θα είχε καταρρεύσει εδώ και πολλά χρόνια.

Δημήτρης Μπαξεβανάκης

βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ – εκπαιδευτικός