Θέματα φορολογίας που μας κέντρισαν το ενδιαφέρον: Ασφαλιστικές Εισφορές ΕΦΚΑ

του Αλεξίου Νταουλάρη
(Αντ/δρος Δ.Σ. Stirixis, μέλος Δ.Σ. Ένωσης Λογιστών Φοροτεχνικών Ν. Ηλείας)

«Μπλοκάκια»

Σε 27,1% (17,88% ο εργοδότης και 9,22% ο ασφαλισμένος) φαίνεται να διαμορφώνεται το συνολικό ποσοστό ασφαλιστικών εισφορών για όσους τιμολογούν με μπλοκάκι μέχρι δύο «εργοδότες». Το παραπάνω ποσοστό μπορεί να φτάσει το 38,1% συνολικά (21,38% ο εργοδότης και 16,72% ο ασφαλισμένος) μόνο για όσους υπάγονται υποχρεωτικά, λόγω ιδιότητας, στην ασφάλιση των συγκεκριμένων κλάδων (δικηγόροι, μηχανικοί κ.λπ.).

Αμοιβές ΔΣ

Στο 26,95% καταλήγουν οι εισφορές επί των διανεμόμενων μερισμάτων, που θα οφείλουν τα μέλη Δ.Σ. οι οποίοι είναι και μέτοχοι άνω του 3%. Η άποψη αυτή επιβεβαιώνεται μετά από την τελευταία εγκύκλιο του ΕΦΚΑ με την οποία κωδικοποιούνται οι πηγές προέλευσης των εισοδημάτων που θα αποτελούν τη βάση υπολογισμού των εισφορών. Μεταξύ των πηγών αυτών, η εγκύκλιος ρητά αναφέρει τα «μερίσματα ΑΕ».

Στο 34,10% (21,38% ο εργοδότης και 12,72% το μέλος) θα ανέρχονται αντίθετα, οι εισφορές για αμοιβές μελών Δ.Σ., που είτε αποτελούν έξοδο για την εταιρεία είτε προέρχονται από τα κέρδη, καθώς αντιμετωπίζονται ασφαλιστικά ως εισόδημα από «μισθωτή απασχόληση».

Ελεύθεροι Επαγγελματίες

Στο 26,95% διαμορφώνονται οι ασφαλιστικές εισφορές για τους ελεύθερους επαγγελματίες που διαθέτουν πέραν των δύο πελατών. Το ποσοστό αυξάνεται σε 37,95% όπου οφείλεται επικουρική και εφάπαξ.

Το καθαρό φορολογητέο αποτέλεσμα του πιο πρόσφατου εκκαθαρισμένου φορολογικού έτους θα λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών στην κατηγορία των ελευθέρων επαγγελματιών, εφόσον δεν είναι εφικτή η έγκαιρη χρήση των εισοδημάτων του αμέσως προηγούμενου έτους. Συνεπώς, καθίσταται πλέον σαφές ότι για τον υπολογισμό των εισφορών του 2017 θα ληφθούν υπόψη τα εισοδήματα του 2015 και σταδιακά θα υπάρξει νέα εκκαθάριση με βάση τα εισοδήματα του 2016.

Μισθωτοί

Στο 41,06% (25,06% ο εργοδότης και 16% ο εργαζόμενος) παραμένουν οι ασφαλιστικές εισφορές των μισθωτών.

Ασφαλιστέο εισόδημα επί πολλαπλής επαγγελματικής δραστηριότητας

Διευκρινίστηκε ο τρόπος υπολογισμού του μηνιαίου ασφαλιστέου εισοδήματος επί πολλαπλής επαγγελματικής δραστηριότητας για την οποία υπήρχε με το προηγούμενο ασφαλιστικό καθεστώς δυνατότητα ασφάλισης σε έναν ασφαλιστικό φορέα (πχ. έμπορος που είναι παράλληλα μέλος ΔΣ ανώνυμης εταιρείας με ποσοστό συμμετοχής άνω του 3%). Από 1.1.2017, οι μηνιαίες ασφαλιστέες αποδοχές θα προκύπτουν από την άθροιση των καθαρών εισοδημάτων από τις περισσότερες επαγγελματικές δραστηριότητες μέχρι του ποσού των €5.860 μηνιαίως, άνω του οποίου δεν μπορούν να υπολογίζονται εισφορές («πλαφόν»). Συνεπώς, το ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών θα εφαρμόζεται στο άθροισμα των εισοδημάτων και όχι αυτοτελώς ανά κατηγορία επαγγελματικής δραστηριότητας.

Φορολογική Αντιμετώπιση Μείωσης Κεφαλαίου

Η επιστροφή εταιρικού κεφαλαίου λόγω μείωσης αυτού δεν αποτελεί εισόδημα. Ως προς το εάν τα ποσά από την επιστροφή μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη τεκμηρίου, αυτό δεν είναι δυνατόν εφόσον η συμμετοχή έχει αποκτηθεί έως τις 31.12.2013. Εάν η συμμετοχή έχει αποκτηθεί μετά την 1.1.2014, το ποσό της αποτελεί μεν τεκμήριο («δαπάνη απόκτησης περιουσιακού στοιχείου»), αλλά κατ’ ανάλογο τρόπο, το ποσό που επιστρέφεται από αυτούσια μείωση κεφαλαίου χαρακτηρίζεται ως προερχόμενο από διάθεση περιουσιακού στοιχείου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη τυχόν νέας επένδυσης. Σημειώνεται περαιτέρω ότι στα συγκεκριμένα επιστρεφόμενα ποσά δεν επιβάλλεται εισφορά αλληλεγγύης καθώς δεν αποτελούν εισόδημα (ΠΟΛ 1003/2017).

Εκπιπτόμενες Επιχειρηματικές Δαπάνες

Εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα επιχειρήσεων δαπάνες, οι οποίες καταβάλλονται σε φορολογικό κάτοικο κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, ακόμα κι αν αυτό έχει χαρακτηριστεί ως κράτος με προνομιακό φορολογικό καθεστώς (π.χ. Κύπρος ή Βουλγαρία), εφόσον υφίσταται ανταλλαγή πληροφοριών με το κράτος αυτό. Έτσι τεκμαίρεται καταρχήν ότι οι συγκεκριμένες δαπάνες αφορούν πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές, εκτός εάν αυτό αμφισβητηθεί από τον έλεγχο. Στην περίπτωση αυτή θα πραγματοποιηθεί ανταλλαγή πληροφοριών με τις αλλοδαπές φορολογικές αρχές (ΠΟΛ 1197/2016).

Πραγματικές και συνήθεις συναλλαγές ενδεικτικά θεωρούνται αυτές που: α) τεκμηριώνονται από εμπορική συμφωνία ή σύμβαση έργου, β) εξοφλούνται μέσω τραπεζικού λογαριασμού, γ) περιλαμβάνουν πραγματική μεταφορά αγαθών ή πραγματική παροχή υπηρεσιών (π.χ. παραδοτέα έγγραφα) και δ) πραγματοποιούνται με αλλοδαπή εταιρεία που φέρει ουσιαστική επιχειρηματική δραστηριότητα και υπόσταση στην χώρα εγκατάστασης.

Έκδοση Εικονικών Φορολογικών Στοιχείων και Ευθύνη

Ευθύνη για την έκδοση εικονικών φορολογικών στοιχείων από εικονική εταιρεία υφίσταται τόσο για τα πρόσωπα που φαίνεται ότι ασκούν εικονικά την επιχείρηση, όσο και για τους πραγματικούς υπόχρεους. Η ευθύνη αυτή υφίσταται για τα πρόσωπα αυτά παράλληλα και ανεξάρτητα, χωρίς όμως να θεωρούνται συνυπόχρεοι και χωρίς να ευθύνονται αλληλεγγύως. Επομένως, για τον χαρακτηρισμό μιας οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης σε μια τέτοια περίπτωση, απαιτείται να διερευνηθεί η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων και των πραγματικών υπόχρεων, και δεν αρκεί να εξαντλείται η έρευνα στην εταιρεία και τους διαχειριστές της (ΠΟΛ 1008/2017, ΓνΝΣΚ 275/2016).

Δεν επιβάλλονται οι φορολογικές επιβαρύνσεις και κυρώσεις για την έκδοση εικονικών φορολογικών στοιχείων από εικονική επιχείρηση στα πρόσωπα που φέρονται να ασκούν την επιχείρηση, εφόσον αποδείξουν ενώπιον των δικαστηρίων ή των φορολογικών αρχών ότι ήταν εντελώς αμέτοχοι στις επίμαχες συναλλαγές (ΣτΕ 2303/2014, ΓνΝΣΚ 525/2012).

Ποινική δίωξη για την έκδοση εικονικών φορολογικών στοιχείων από εικονική επιχείρηση ασκείται αποκλειστικά κατά του πραγματικού υπόχρεου, ο οποίος ελέγχει πραγματικά την εικονική επιχείρηση και όχι κατά του εκδότη αυτών.

Επιτρέπεται αναδρομικά η επιβολή ηπιότερων κυρώσεων βάσει νέων νόμων σε υποθέσεις που εκκρεμούν, για τις οποίες ισχύουν παλαιότερες και αυστηρότερες διατάξεις (ΣτΕ 2402/2016).