Η Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Πύργου Ηλείας, στο πλαίσιο των πνευματικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων της, εγκαινιάζει σειρά επανεκδόσεων παλιών βιβλίων και περιοδικών που εκδόθηκαν στην Ηλεία ή αφορούν στο ιστορικό και πολιτιστικό της παρελθόν. Και ως πρώτο δημοσίευμα άξιο διάσωσης και προβολής κρίθηκε το περιοδικό «Βωμός», το οποίο εκδόθηκε στον Πύργο το 1947 από τον λογοτέχνη Τάκη Δόξα.
Ο Πύργος παρουσίασε αξιοσημείωτη πνευματική κίνηση κυρίως στον Μεσοπόλεμο και τότε τέθηκαν οι βάσεις για την ανάδειξη -στην Κατοχή και μετέπειτα- μορφών που λάμπρυναν την πόλη τους και κατέκτησαν επάξια σημαντική θέση στα Νεοελληνικά Γράμματα (Τάκης Σινόπουλος, Παύλος Μάτεσις, Ηλίας Παπαδημητρακόπουλος και Γιώργης Παυλόπουλος).
Ο Τάκης Δόξας (ψευδώνυμο του Παναγιώτη Λαμπρινόπουλου) είχε κάνει έντονη την παρουσία του στα Γράμματα ήδη από την τέταρτη δεκαετία του περασμένου αιώνα με εκδόσεις περιοδικών και βιβλίων, καθώς και με κείμενά του στον τοπικό αλλά και στον επαρχιακό Τύπο της Πελοποννήσου και άλλων περιοχών. Επτανησιακής καταγωγής, γεννήθηκε στον Πύργο το 1913 και έζησε σ’ αυτόν όλη τη ζωή του (+1976). Σπούδασε στη Σχολή Συνεταιριστών στην Αθήνα και υπηρέτησε στο πρωτοδικείο του Πύργου. Το 1954 διορίστηκε διευθυντής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της ίδιας πόλης, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό του. Το 1957 τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο Πελοποννησιακής Πεζογραφίας από την Ακαδημία Αθηνών. Έγραψε 25 βιβλία (ποίηση, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια και μελέτες). Αξιοσημείωτη προσφορά στον τόπο του ήταν η «Ηλειακή Γραμματολογία» (1963) και «Το Χρονικό του Πύργου» (1965).
Προπολεμικά εξέδιδε τη «Φωνή των Νέων», περιοδικό που πρόβαλε τις πνευματικές προσπάθειες των νέων συμπολιτών του. Στην Κατοχή (1943-1944) ηγήθηκε της εκδοτικής προσπάθειας του περιοδικού Οδυσσέας, μέσα από τις σελίδες του οποίου εκφράστηκαν και κάποιοι νέοι της πόλης που αργότερα διακρίθηκαν ως μεγάλοι ποιητές (π.χ. ο Τάκης Σινόπουλος).
Το περιοδικό “Βωμός”
Το 1947 ο Τάκης Δόξας έκανε ένα σημαντικό γι’ αυτόν και την πόλη του Πύργου εγχείρημα: την έκδοση μηνιαίου περιοδικού με τον τίτλο «Βωμός». Ο ίδιος αρκέστηκε στην ιδιότητα του διευθυντή και ανέθεσε τα καθήκοντα γραμματέα της σύνταξης στον συμπολίτη του Νίκο Παπαδημητρίου, του οποίου, ως φαίνεται, αναγνώριζε τις ικανότητες και την επίδοση στα Γράμματα.
Ο Νίκος Παπαδημητρίου (γένν. 1927) ήταν μόλις είκοσι ετών, όταν ανέλαβε τη γραμματεία της σύνταξης του Βωμού. Είχε ξεκινήσει ως δημοσιογράφος στην εβδομαδιαία εφημερίδα Αυγή του Πύργου, της οποίας τη φιλολογική σελίδα επιμελούνταν ο Τάκης Δόξας. Στον «Βωμό» δημοσίευσε διάφορα λογοτεχνικά κείμενα, καθώς και την πρωτότυπη κι αποκαλυπτική μελέτη του για τον εκτελεσθέντα από τους Γερμανούς το 1943 ποιητή Φώτο Πασχαλινό (Θεόδωρο Ζώρα).
Το περιοδικό δεν μακροημέρευσε. Εκδόθηκαν μόνο 6 τεύχη, από τον Ιούλιο ως τον Δεκέμβριο του 1947, με σύνολο σελίδων 171. Παρά τις φιλοδοξίες τού εκδότη, η εποχή δεν ευνόησε το εγχείρημά του. Ο εμφύλιος πόλεμος μαίνονταν και οι αντάρτες έκαναν επιχειρήσεις σε αστικά κέντρα του νομού, ακόμη και στις παρυφές της πόλης του Πύργου.
Ήταν δύσκολη η οικονομική συγκυρία, ίσως εβάρυνε και το γεγονός ότι κάποιοι συνεργάτες ήσαν πολιτικώς ύποπτοι για το επίσημο κράτος. Πάντως, ο Δόξας κατάφερε να αξιοποιήσει το υπάρχον πνευματικό δυναμικό τού Πύργου, της Ηλείας (Τάκης Δημόπουλος, Ν. Θ. Καχτίτσης, Μένης Καλαντζόπουλος, Θεόδ. Βαρουξής, Διον. Κωνσταντινίδης, Ντίνος Ψυχογιός, Αύγ. Καπογιάννης) και, γενικότερα, της Πελοποννήσου.
Σε κάθε τεύχος πλεονάζει η λογοτεχνία, με έργα πρωτότυπα και μεταφράσεις, αλλά δεν παραλείπονται οι ιστορικές και λαογραφικές μελέτες. Επιφανείς λογοτέχνες, όπως ο Άγγ. Σικελιανός, ο Στέφ. Δάφνης, ο Π. Χάρης και ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, συνεργάζονται με κείμενά τους.
Η Βιβλιοθήκη Πύργου με την ανατύπωση του περιοδικού θα το σώσει από τυχόν φθορές ή απώλειες και θα το καταστήσει προσιτό στους ερευνητές, τους μελετητές και τους Ηλείους που καλλιεργούν τα Γράμματα και εκτιμούν τις μορφές που μόχθησαν για ν’ αναδείξουν την πνευματική φυσιογνωμία του τόπου τους.
Έχει, επίσης, κι έναν πρόσθετο λόγο για να προβεί σε αυτή την έκδοση. Ο Τάκης Δόξας υπήρξε διευθυντής της για πολλά χρόνια και μόχθησε για να την καταστήσει πραγματική πνευματική κυψέλη. Και, κυρίως, έκανε πολλούς νέους ανθρώπους ν’ αγαπήσουν τα Γράμματα.
Η Βιβλιοθήκη έχει προγραμματίσει να συνεχίσει το εκδοτικό της έργο με την ανατύπωση και άλλων βιβλίων και περιοδικών ηλειακού περιεχομένου, όπως ο «Βωμός», αν βέβαια και οι συμπολίτες μας αγκαλιάσουν την προσπάθειά της και την ενισχύσουν, προκειμένου να κοσμήσουν τη βιβλιοθήκη τους με σοβαρά έργα πατριδογνωσίας και μελέτης της Ηλείας μας.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στην Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Πύργου τηλ. επικοινωνίας 26210 30510.
