Δήμητρα Σοφού: «Στο χορό καταθέτεις ψυχή»
Συνέντευξη στην Ηρώ Ρήγα
Ο χορός κρύβει μέσα του εικόνες γεμάτες χρώμα και ήχο. Ο χορευτής πρέπει να βρει τον τρόπο να τις ερμηνεύσει με το κορμί του, έτσι ώστε το κοινό κάθε φορά να γίνεται αποδέκτης αυτού του αλλόκοτου και μαγικού συγχρόνως συνδυασμού και ταυτόχρονα να είναι και ο ίδιος μέρος αναπόσπαστο αυτής της μυσταγωγίας. Κάποιες φορές η τέχνη απαιτεί από τους ανθρώπους, όχι μόνο σωματική καταπόνηση, αλλά και αγώνα στη διάρκεια όλης τους της ζωής με τον ίδιο τους τον εαυτό, προκειμένου να καταφέρουν το απτό ζητούμενο, που είναι η επιβράβευση, και το αόρατο, που είναι μια ψυχή ικανοποιημένη και αιώνια ερωτευμένη με την τέχνη της. Η Δήμητρα Σοφού από πολύ μικρή ασχολήθηκε με το χορό και εξακολουθεί ως σήμερα να ερωτοτροπεί μαζί του…
Από ποια ηλικία ασχολείσαι με το χορό; Τι είναι αυτό που σε «τράβηξε» αρχικά στην τέχνη αυτή και τι σημαίνει για σένα σήμερα;
Από πολύ μικρή ασχολήθηκα με τον αθλητισμό, την κολύμβηση, τον στίβο και αργότερα το μπάσκετ. Ήμουν επτά χρονών όταν ξεκίνησα χορό στην σχολή της Νατάσας Αγγελακοπούλου στον Πύργο, αλλά σταμάτησα στην Β’ Γυμνασίου λόγω σχολικών υποχρεώσεων. Όλο αυτό το διάστημα καθόμουν προσκολλημένη μπροστά από την ΕΡΤ2 παρακολουθώντας παραστάσεις χορού, χορεύοντας στο σαλόνι του σπιτιού μου, καταγράφοντας σε άδεια τετράδια χορογραφίες που η ίδια δημιουργούσα.
Η γνωριμία μου με τον χορό ήταν καταλυτική στη ζωή μου και γι αυτό αποφάσισα από πολύ νωρίς ότι, αφού ολοκληρώσω τις σχολικές μου υποχρεώσεις, θα γίνω χορεύτρια. Έτσι κι έγινε. Ερωτεύτηκα την τέχνη αυτή μέσα από τους δασκάλους μου.
Συγκριτικά με τον αθλητισμό, ο χορός μου μίλησε στο συναίσθημα – το υποσυνείδητο. Μου μίλησε σε άλλη διάσταση.
Πόσο επηρεάζει το περιβάλλον την πορεία που θα ακολουθήσει κάποιος στη ζωή του; Σε σένα πώς λειτούργησε η στάση των δικών σου ανθρώπων;
Το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώνει κάποιος και οι προσλαμβάνουσες που έχει είναι το Α και το Ω στην εξέλιξή του. Παρόλα αυτά απαιτείται πνευματική διεργασία προκειμένου να ανακαλύψεις την κλίση σου και πολλή προσωπική εργασία, ώστε να πετύχουμε αυτό για το οποίο είμαστε φτιαγμένοι. Έκαστος εφ ω ετάχθη.
Προσωπικά είχα όλη τη στήριξη των δικών μου ανθρώπων, παρόλο που υπήρχε επιφυλακτικότητα όσον αφορά την επαγγελματική μου αποκατάσταση.
Θέλεις να μας πεις μερικά λόγια για τις σπουδές σου;
Είμαι απόφοιτος της Ανωτέρας Σχολής Χορού της κ. Μωραγέμου Βούλας που λειτουργεί με την επωνυμία «ΡΑΛΛΟΥ ΜΑΝΟΥ». Διδάχτηκα μαθήματα κλασικής κιθάρας από τον Γιάννη Κακολύρη και αργότερα συνέχισα στη σχολή ‘Φίλιππος Νάκας’. Παρακολούθησα μαθήματα ακροβατικών εδάφους και εναέρια (trapeze) με τον Camilo Bentancor.
Έχω παρακολουθήσει σεμινάρια σύγχρονου χορού, αυτοσχεδιασμού και χορογραφίας με τους: Jeremy Nelson (Βιέννη), David Zabrano (Βιέννη), Marion Ballester (Βιέννη), Yvonne Meir και Trude Cone (Βερολίνο), Ερμή Μαλκότση, Τζέννη Αργυρίου, Χάρη Μανταφούνη, τον Julyen Hamilton καθώς και το σεμινάριο object manipulation – jonglage με την ομάδα eekuipoiz κ.α.
Παρακολουθούσα επίσης τμήματα: υποκριτικής, ορθοφωνίας, αυτοσχεδιασμού και θεατρικού παιχνιδιού στο «Θέατρο Των Αλλαγών». Αργότερα συνέχισα μαθήματα και σεμινάρια Ορθοφωνίας και θεωρία της μουσικής με τον Γιώργο Πατεράκη.
Από πού αντλείς έμπνευση; Ποιες είναι οι επιρροές σου;
Ο όρος ‘παρατήρηση’, γίνεται στάση ζωής όταν ασχολείσαι με την τέχνη. Και τέχνη, δεν θα ονομάσω αυτές που ήδη γνωρίζουμε όλοι. Μία λέξη, μία κίνηση, μία μουσική μπορούν να αποτελέσουν την απαρχή μιας έρευνας ενός ολόκληρου έργου ή την κεντρική του ιδέα. Συνήθως δημιουργώ εικόνες στο μυαλό μου από ό,τι με εμπνέει, και αργότερα τις μετουσιώνω κινησιολογικά ώστε να πάρουν σάρκα και οστά.
Τις προάλλες ζωγράφιζα με τα πόδια μου τη βρεγμένη άμμο. Μπορώ να σας πω ότι κι αυτό λέγεται χορός.
Έχεις λάβει μέρος σε αρκετές παραστάσεις. Μπορείς να μας αναφέρεις κάποιες ενδεικτικές;
Έλαβα μέρος σε χορευτική παράσταση, στο πλαίσιο της διοργάνωσης του Παγκοσμίου Συνεδρίου Ψυχολογίας, που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, υπό την επιμέλεια της κα. Μαρίας Τσουβαλά.
Συμμετείχα σε χορευτικό αυτοσχεδιασμό στο πλαίσιο παρουσίασης της Ελληνικής εκπροσώπησης, στο 20ο Παγκόσμιο Συνέδριο για την έρευνα του Χορού που έγινε στο Σ.Ε.Φ. υπό την αιγίδα της UNESCO. Την επιμέλεια είχε αναλάβει η κα. Άννα Λάζου. Το κομμάτι ήταν βασισμένο στο Ηπειρώτικο Μυθιστόρημα «ΤΑ ΑΓΡΙΟΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΑ», του Μητς Μήτση.
Ανέλαβα ως χορογράφος το μιούζικαλ «Η Αλίκη στη χώρα του ποτέ», σε σκηνοθεσία Όθωνα Λαμπρόπουλου.
Ακολούθησε η παράσταση αυτοσχεδιασμού 7+1 με την Τζένη Αργυρίου, στο Διεθνές Φεστιβάλ Καλαμάτας.
Έπονται οι παραστάσεις σύγχρονου χορού: «Άρσις/Θέσις», «Παράτοπο», «Inter se.. onus», «Forgotten rooms», «(Soli)tude et si …», «Don΄t let me down», συνεργασία με την ομάδα «META-MORPHOSIS».
Αρκετά ενδιαφέρουσα ήταν η συμμετοχή στο Performance με την Ολλανδέζα Ami Dicky, σε συνεργασία με το Peter Projects.
Έλαβα μέρος στην τραγωδία του Αισχύλου «ΠΕΡΣΕΣ», σε σκηνοθεσία Λουκά Θάνου.
Ομαδική έκθεση INSTALLATION «I DO» και «Πατρόν».
Έχω συμμετάσχει στην ταινία «THE REPUBLIC», σε σκηνοθεσία Δημήτρη Τζέτζα.
Επίσης: φωτογράφηση με τον Δημήτρη Καρβουντζή στο “Πάρκο Των Ψυχών” στην Πάρνηθα, του γλύπτη Σπύρου Ντασιώτη και έκθεση φωτογραφίας “Χορευτική Μνήμη” του Δημήτρη Καρβουντζή – Στέλιου Μπακλαβά, στο Δημαρχιακό Μέγαρο Περιστερίου.
Πώς αισθάνεσαι πάνω στη σκηνή;
Όταν εκθέτεις ένα έργο, παύει να είναι δικό σου. Αυτό που μένει, είναι η συνδιαλλαγή με το κοινό διότι γίνεται κοινωνός της γνώσης και των συναισθημάτων σου. Το μόνο που δεν μπορείς να μοιραστείς είναι οι παλμοί της καρδιάς.
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας νέος χορευτής στα χρόνια της κρίσης και ποιες εναλλακτικές έχει;
Ας το πάρουμε από την αρχή… Πλανώνται πλάνην οικτράν, όσοι νομίζουν ότι είναι εύκολο να είσαι χορευτής. Όπως αναφέρεται και στην επίσημη ιστοσελίδα του Σωματείου Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού (ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ):
«Ένας χορευτής για να ξεκινήσει τις επαγγελματικές σπουδές του, συνήθως μετά από πολύχρονες σπουδές σε ερασιτεχνικές σχολές, δίνει εξετάσεις στην μοναδική κρατική σχολή που έχουμε, την ΚΣΟΤ, ή δίνει εξετάσεις σε επιτροπή του υπουργείου που θα του επιτρέψει μετά να φοιτήσει σε κάποια από τις αναγνωρισμένες από το υπουργείο πολιτισμού επαγγελματικές σχολές χορού. Μετά από τρία χρόνια σπουδών ( μεγάλη συζήτηση μπορεί και θα έπρεπε να γίνει για το επίπεδο των σπουδών αυτών) και εξετάσεις ανά εξάμηνο μπορεί να πάρει κανείς το πτυχίο τού καθηγητή/καθηγήτριας χορού, το οποίο το μόνο που του παρέχει είναι τη δυνατότητα να διδάξει χορό και να δημιουργήσει ίσως, ακόμα μία ερασιτεχνική σχολή, ενώ μισθολογικά εξισώνεται με κάτοχο πτυχίου δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτός ο τίτλος σπουδών, αιωρούμενος ανάμεσα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το πανεπιστήμιο, χωρίς κανένα ουσιαστικό κύρος, δεν επιτρέπει σε όποιον το επιθυμεί να συνεχίσει σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Σαν αποτέλεσμα θεωρητικά πεδία σπουδής και έρευνας, όπως φιλοσοφία, κοινωνιολογία του χορού, είναι σχεδόν ανύπαρκτα στην χώρα μας.
Το Σωματείου Εργαζομένων στο Χώρο του Χορού (ΣΕ.ΧΩ.ΧΟ) που δημιουργήθηκε το 2008 (αρκετά πρόσφατα) διεκδικεί όλα αυτά τα χρόνια:
– την ισοτίμηση των πτυχίων επαγγελματικών σχολών χορού με πτυχία της πανεπιστημιακής βαθμίδας
– την ίδρυση Πανεπιστήμιου χορού
– την δημιουργία στέγης χορού
– την εισαγωγή μαθημάτων χορού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση
– επιχορηγήσεις για τη δημιουργία καλλιτεχνικού, ερευνητικού και εκπαιδευτικού έργου
– ένταξη στα εποχιακά επαγγέλµατα
– κοινωνική – επαρκή ασφάλιση που να καλύπτει τις ανάγκες του κλάδου µας και συνταξιοδότηση».
Ζούμε ήδη σε μία εναλλακτική εποχή. Όμως, δεν είμαι σίγουρη αν αυτό είναι απαραίτητα καλό. Εμείς οι καλλιτέχνες ανέκαθεν ήμασταν «διαβατάρικα πουλιά». Είναι άσχημο να νιώθεις ότι δεν σε κρατάει η ίδια σου η χώρα και σίγουρα «εναλλακτική λύση» δεν είναι η μετανάστευση∙ είναι όμως αναπόφευκτη;
Ποιος είναι ο ρόλος της τέχνης και ειδικότερα του χορού στην σημερινή πραγματικότητα;
Αν και σαφής η ερώτηση, έχει μάλλον διττό χαρακτήρα. Η τέχνη γενικότερα με την ελευθερία που την διέπει, την δημιουργικότητα και την εκφραστικότητά της θέτει κανόνες αισθητικούς, τους οποίους όλοι εμείς οι καλλιτέχνες καλούμαστε και είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε για το βέλτιστο ικανό αποτέλεσμα.
Η τέχνη είναι στάση ζωής.
Μπορώ να πω με σιγουριά πως καλλιεργεί τη συναισθηματική μας ευφυία.
Ο χορός ειδικότερα έχει άλλη βαρύτητα. Ίσως η μούσα Τερψιχόρη τον έχει ευλογήσει και γι αυτό αντέχει και στο πέρασμα των χρόνων, διότι συνδυάζει πνευματικότητα και πλαστικότητα.
Το άλλο σκέλος της ερώτησης θα μπορούσε να αφορά την στρατευμένη τέχνη, διότι σήμερα είναι πιο εμφανείς ιδίως σε χορευτικές παραστάσεις που γίνονται προς τέρψιν του κοινού πολιτικών ή άλλου είδους εκδηλώσεων.
Μέσα από την τέχνη μαθαίνεις να αγαπάς τον εαυτό σου, είναι μέσον ψυχικής εκτόνωσης (ο χορός σίγουρα και σωματικής).
Η Τέχνη σε εξευγενίζει, σε κάνει καλύτερο άνθρωπο.
H επιτυχία έχει να κάνει με το ταλέντο ή και με κάτι άλλο; Τι ακριβώς κάνει κάποιον μεγάλο χορευτή;
Οπωσδήποτε αυτονόητη είναι η σκληρή δουλειά ως προς την κατάκτηση της τεχνικής και της βελτίωσης της ποιότητας της κίνησης, οι σωστές συνεργασίες, η ψυχή που καταθέτεις, αλλά πάνω από όλα θέλει τύχη!
Ποια τα μελλοντικά σχέδιά σου;
Αυτή τη στιγμή διανύω το 2ο έτος σπουδών μου στο Σχέδιο Μόδας στο Δημόσιο ΙΕΚ Πειραιά, όπου ένας καινούργιος κόσμος μου ανοίγεται. Φυσικά εξακολουθώ να είμαι ενεργή στο χώρο του χορού. Ο χορός είναι «μικρόβιο». Είναι πολλά αυτά για τα οποία διψάω να μάθω ακόμα.
