Ωδή στον Παναγιώτη Κονδύλη
[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”30282″ img_size=”full”][vc_column_text]Στα ίδια μέρη…
«Μια από τις κρίσιμες ανακαλύψεις στην πνευματική μου ζωή, την οποία έκαμα –ευτυχώς όχι πολύ αργά– όταν ακόμα αισθανόμουν και ο ίδιος στρατευμένος, είναι ότι ο απέναντί σου, εκείνον που εσύ θεωρείς αντίπαλο ή εχθρό σου, εκείνος που ίσως είναι διώκτης σου, μπορεί να έχει εξίσου καθαρή συνείδηση και εξίσου αγνά κίνητρα όσο και εσύ, να διαπνέεται από την ίδια ακλόνητη πεποίθηση για το δίκαιό του…».
Αυτή η θεωρητικά τόσο απλή διαπίστωση είναι ένα ελάχιστο μόνο δείγμα της διεισδυτικής ματιάς του Παναγιώτη Κονδύλη. Με αφορμή το 2ο Χορωδιακό Φεστιβάλ Αρχαίας Ολυμπίας, το οποίο αφιέρωσε τις εκδηλώσεις του σε έναν από σημαντικότερους και εν πολλοίς παρεξηγημένους διανοητές, θυμόμαστε σήμερα γιατί ο Κονδύλης ήταν και παραμένει μία αξιολογότατη φωνή στη σύγχρονη σκέψη.
Έφυγε αναπάντεχα, στις 11 Ιουλίου 1998, από ιατρικό λάθος. Ωστόσο, αντίθετα με τη συνήθη πρακτική, που θέλει το έργο των διανοητών να ανοίγει σαν βεντάλια και τις ιδέες τους να διαδίδονται πολύ πιο γρήγορα μετά τον θάνατο τους, ο Παναγιώτης Κονδύλης παρέμεινε στην σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού. Και να πεις ότι δεν είχε πετύχει αρκετά;
Στη σχετικά σύντομη και σίγουρα ανολοκλήρωτη –όταν πέθανε ήταν μόλις 55 χρόνων– πορεία του, είχε προλάβει να δώσει πληθώρα βιβλίων και συγγραμμάτων ενώ, όπως είναι γνωστό, τιμήθηκε με το μετάλλιο Γκαίτε το 1991 και με το Βραβείο Χούμπολτ (Humboldt). Κυρίως όμως μπορούμε, σε ένα γενικό επίπεδο αποτίμησης της παρουσίας του, να ισχυριστούμε ότι η σημασία του έργου του συνοψίζεται σε δύο πυλώνες:
Ο πρώτος συνίσταται πολύ απλά στην ικανότητά του να βλέπει πολύ πιο μπροστά από την εποχή του και αυτό όχι μόνο με όρους αφηρημένων ιδεών –ζητούμενο εξίσου επιτακτικό για οποιονδήποτε στοχαστή– αλλά και με όρους επεξεργασίας των πρακτικών ζητημάτων. Ποιος μπορεί στ’ αλήθεια να ισχυριστεί ότι ο Κονδύλης δεν έπεσε μέσα στις αναλύσεις του για τα ελληνοτουρκικά ή στις εκτιμήσεις του για την παρακμή του αστικού πολιτισμού; Λίγοι τον καταλάβαιναν τότε, σήμερα ευτυχώς είναι αρκετά περισσότεροι.
Ο δεύτερος αφορά στην τρόπον τινά ακριβοδίκαιη και ασυμβίβαστη οπτική του που είναι και ιδιαίτερα χρήσιμη για την θεώρηση των ελληνικών πραγμάτων. Κάποιοι επιμένουν ακόμη να τον χαρακτηρίζουν πότε «αριστερό» και πότε «δεξιό», συχνά προτάσσοντας το «περισσότερο» μπροστά από την εκάστοτε ιδεολογική ταυτότητα.
Στην πραγματικότητα όμως δεν ήταν τίποτα εκ των δύο, διότι αυτό το οποίο, κατ’ ομολογίαν του, προσπάθησε να κάνει, είναι να υποβάλλει «τα πράγματα σε μιαν ευρύτερη και υπέρτερη προοπτική», πάνω από κόμματα, σκοπιμότητες και ιδεολογικές αγκυλώσεις. Όπως κάθε γνήσιος φιλόσοφος, ο Κονδύλης αναζήτησε συστηματικά και με πάσα ειλικρίνεια την αλήθεια και είναι μεγάλο κρίμα που δεν πρόλαβε να καθαρίσει για εμάς ακόμη περισσότερο τον φακό μέσα από τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το ελληνικό και μη, γίγνεσθαι.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
