Παύλος Χαϊκάλης: “Πάντα μέσα μας ο στόχος πρέπει να ‘ναι ψηλά”
Συνέντευξη στην Παναγιώτα Ιωάννου
Σ’ ένα διάλλειμα από τις πρόβες του για το έργο του Μπέρναρντ Σω «ΩΡΑΙΑ ΜΟΥ ΚΥΡΙΑ», πρεμιέρα του οποίου θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβρη στο θέατρο ΠΑΝΘΕΟΝ στη οδό Πειραιώς, ο μοναδικός Παύλος Χαϊκάλης μίλησε στην ΠΡΩΙΝΗ και μας επιβεβαίωσε για μια φορά ακόμα πως εκτός από σπουδαίος ηθοποιός είναι και καταπληκτικός άνθρωπος.
Πως αλλάζουν τον άνθρωπο και την καθημερινότητά του και ίσως και κατά προέκταση τις επιλογές του, οι ρόλοι που καλείται κάθε φορά να ερμηνεύσει;
-Αναμφίβολα το θέατρο είναι ένα μεγάλο σχολείο. Όχι μόνο για το κοινό αλλά και για τους ηθοποιούς που το ερμηνεύουν. Κυρίαρχο στοιχείo είναι η κατανόηση της θέσης του άλλου μέσα από την ερμηνεία ενός ρόλου και η επίλυση θεμάτων που απασχολούν τον ήρωα. Που αύριο στη ζωή μπορεί να σαι εσύ. Έτσι η εξέλιξη σου ορίζεται απλά, ήρεμα, και με γνώση ζωής που αντλείς μέσα από τους ήρωες που ζεις ή μελετάς. Από εκεί και μετά είναι θέμα κατανόησης δικής σου τι δρόμο θέλεις ν ακολουθούσεις.
Το σανίδι πόσο καταλυτικό είναι στην αναγνώριση των φόβων σας; κατά πόσο και ποιους έχετε αποδεχτεί;
-Σίγουρα το σανίδι σου αποβάλλει φόβους και ανησυχίες μια και σε εκθέτει κατ’ ευθείαν στα μάτια του κοινού. Το οποίο αποζητά από σένα να δει την αλήθεια σου. Άρα δεν μπορεί να αποδεχτεί ένα άτομο φοβισμένο, ανήσυχο, άρρωστο, υποταγμένο και προ πάντων ψεύτικο. Έτσι καλείσαι να παρουσιαστείς γεμάτος δύναμη για να το παρασύρεις στο όραμά σου.
Από τη φύση μου δεν φοβάμαι γενικότερα οπότε δεν είχα ιδιαίτερο πρόβλημα. Έχω άλλη θεώρηση για τη ζωή και μη φοβούμενος ούτε τον θάνατο δεν είχα πρόβλημα στο να εκτεθώ στο σανίδι.
Υπάρχουν άνθρωποι από τον καλλιτεχνικό χώρο που έχετε κρατήσει σαν φίλους και κρατούν δυνατούς ρόλους στην ζωή σας;
-Θα σου έλεγα ότι δεν προτιμώ φίλους από το θέατρο. Ίσως η ψυχοσύνθεση μας να είναι διαφορετική. Μ’ αρέσουν οι άνθρωποι εκτός του χώρου. Εκεί μοιράζεσαι καλύτερα πράγματα και αισθάνεσαι ότι αντιλαμβάνεσαι καλύτερα τη ζωή. Υπάρχουν πολλοί ηθοποιοί που είναι κλεισμένοι σ’ ένα δικό τους κόσμο και δεν μπορώ να τον παρακολουθήσω.
Πιστεύετε πως το θέατρο και γενικότερα ο πολιτισμός στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται από την πολιτεία με λάθος τρόπο;
-Πολιτισμός στην Ελλάδα είναι κάτι που νομίζουμε ότι έχουμε αλλά δεν έχουμε. Ουδέποτε η πολιτεία ενδιαφέρθηκε γι’ αυτόν ούτε θα ενδιαφερθεί. Είναι μεγάλη και βαριά η κληρονομιά και δεν έχει ούτε το σθένος, ούτε τις πλάτες για να την σηκώσει. Μπορεί ίσως και να φοβάται ένα πολιτισμικά άψογο πολίτη γιατί ίσως αυτός θα θελήσει να την ελέγξει. Γιατί θα γνωρίζει. Και αυτό δεν το θέλει η πολιτεία μας με τίποτα. Σήμερα ο Πολιτισμός είναι το εφαλτήριο για να περάσεις σε οικονομική συναλλαγή με ότι αυτό συνεπάγεται. Πολιτισμός είναι το σύνολο των υλικών και ηθικών αξιών που διέπουν τη ζωή της κοινωνίας ενός κράτους. Καθώς και με την αρχαία έννοια το παράγωγο της Πόλεως. Της πολίτικης κάθε πόλεως. Βλέπετε να ισχύει κάτι τέτοιο σήμερα?
Ξεκινήσατε να ασχολείστε με την πολιτική το 1993, σήμερα 26 χρόνια μετά τι έχετε δει να αλλάζει εντυπωσιακά τόσο προς το καλύτερο όσο και προς το χειρότερο;
-Στη πολιτική ξεκίνησα το 1993 με την τότε Πολιτική Άνοιξη του Αντώνη Σαμαρά και ασχολήθηκα πάλι το 2012 με τους ΑΝΕΛ όπου αξιώθηκα να βγω βουλευτής και κατόπιν να γίνω Υφ. Κοινωνικής Ασφάλισης. Και τα δυο κόμματα ευαγγελίζονταν την συνοχή της κοινωνίας σ’ ένα ακομμάτιστο περιβάλλον χωρίς ιδεολογικές απόψεις παρά μόνο το συμφέρον της κοινωνίας απ΄ όπου και αν προέρχεται. Το πρώτο δεν το κατάφερε, το δεύτερο το παλεύει. Ασχολήθηκα με την πολιτική γιατί ήθελα να κάνω τους πολιτικούς καλλιτέχνες. Ήθελα να τους προσδώσω αυτό το όραμα που διακατέχει κάθε καλλιτέχνη. Χωρίς χρώματα, χωρίς συμφέρον, χωρίς ιδιοτέλεια. Και όπως χαίρεται το κοινό μετά από κάθε καλή παράσταση, έτσι ήθελα να χαίρεται η κοινωνία μετά από κάθε πολιτική πράξη. Ουτοπία θα μου πεις. Ναι. Αλλά πάντα μέσα μας ο στόχος πρέπει να’ ναι ψηλά. Το βέλος μπορεί να μην τον πετύχει. Αλλά θα έχει σημαδεύσει τουλάχιστον ψηλά. Και ποτέ δεν ξέρεις. Σήμερα πάντως κοινωνία και πολιτεία δεν δείχνουν καμιά ωριμότητα. Και πολύ φοβάμαι ότι ο κύκλος της άγονης πολίτικης δημιουργίας θα εξακολουθεί να υφίσταται.
Τι πιστεύετε πως είναι αυτό που κάνει τους ανθρώπους να απογοητεύονται και να πιστεύουν πως δεν υπάρχει ομορφιά στο μέλλον;
Αυτό συμβαίνει γιατί εστιάζονται στη ψεύτικη ομορφιά της ζωής. Χτίζουν ένα κόσμο μέσα σ’ ένα Οικονομικό θεώρημα και όχι σ’ έναν αξιακό. Δημιουργούν ανάγκες από τις επιθυμίες τους και αυτές οι ανάγκες χωρίς να το καταλάβουν γίνονται δέσμευση. Και δέσμευση ίσον εξάρτηση. Γεννάμε παιδιά για να τα μεγαλώσουμε γύρω από τα δικά μας απωθημένα, τα παραλαμβάνει το σχολειό με άλλες διαστρεβλώσεις, και χωρίς να ακλουθούν το δρόμο τους τα παιδιά γίνονται έρμαιο και βορά στις απαιτήσεις μιας λάθος κοινωνίας που έκτισαν οι προηγούμενοι. Για να πάμε μπροστά πρέπει να κοιτάξουμε πίσω. Να βρούμε το αρχέτυπο που έχουμε στα χεριά μας και λέγεται πολιτισμός και αρχαία ελληνική γραμματεία και να σχεδιάσουμε ένα μέλλον με αξιακά κριτήρια και όχι οικονομικά.
Ποιοι είναι οι δεσμοί σας με την Ηλεία;
Γεννήθηκα στο Κατάκολο της Ηλείας. Στο Επίνειο του Πύργου που λέγαμε κάποτε -σήμερα αποτελεί άγνωστη λέξη. Κάποιοι την Ηλεία την ονομάζουν “Άγιοι τόποι”,προσπαθώντας να της δώσουν μια άλλη έννοια. Μόνο που για μένα είναι όντως ένας τόπος ευλογημένος, εύφορος και πανέμορφος. Απλά εγκαταλελειμμένος από την πολιτεία και από τους ίδιους της τους ανθρώπους μπορώ να πω. Κάνεις δεν αντιδρά σ’ αυτή τη μπόχα του δράματος που ζει σήμερα η Ηλεία. Και όχι μόνο ο Πύργος. Ολυμπία οδός επίσης που δεν φτάνει μέχρι την Αρχ. Ολυμπία είναι κοροϊδία. Και κανείς δεν μιλά. Ούτε αντέδρασε όταν σχεδιάστηκε. Ας αφήσουμε το Κατάκολο σαν λιμάνι. Και τα έργα όπως έγιναν, όταν έγιναν. Η Ηλεία είναι μεγάλη συζήτηση. Μακάρι να την ξεκινήσουμε κάποτε.
Απ’ όλους σας τους ρόλους, πείτε μας μια φράση που είπατε και την έχετε κρατήσει ακόμα.
– Είναι μια φράση του Τενεσσί Ουίλλιαμς από το “Καλοκαίρι και καταχνιά”. “Από τη ζωή σου ζήταγε τα πάντα. Δέξου όμως και το τίποτα”.
