Γιατί ο Ερντογάν πάει σε πρόωρες εκλογές

[vc_row][vc_column][vc_single_image image=”55109″ img_size=”full”][vc_column_text]Σε πρόωρες εκλογές έκτακτης ανάγκης προχωρά ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αντιλαμβανόμενος τις πιέσεις σε διπλωματικό, πολιτικό και οικονομικό επίπεδο, τις οποίες και επικαλέστηκε. Ο πρόεδρος της Τουρκίας ανακοίνωσε άμεση προσφυγή στις κάλπες στις 24 Ιουνίου και ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στη Μέση Ανατολή στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου εξηγεί στο tvxs τους λόγους αλλά και τι μπορούμε να αναμένουμε από αυτές.

Γιατί κατά τη γνώμη σας ο Ερντογάν ανακοίνωσε πρόωρες εκλογές;

Νομίζω ότι τον συμφέρουν οι πρόωρες εκλογές. Όσο προχωράει το θέμα της Συρίας μπορεί να βρεθεί μπροστά σε μη προβλέψιμες εξελίξεις, είτε μπροστά σε μια σύγκρουση μεταξύ των βασικών παικτών, είτε γιατί θα υπάρχουν όλο και μεγαλύτερες πιέσεις για παραπέρα στρατιωτικές δράσεις και εκτός Αφρίν που είναι δύσκολο να τις επιχειρήσει αυτήν τη στιγμή, στο εσωτερικό επίσης δείχνει να φοβάται ότι θα τον προλάβουν κάποιες δυσμενείς εξελίξεις στην οικονομία που θα αρχίσουν να έχουν αντίκτυπο σε μεγάλα στρώματα των μεγαλουπόλεων. Επίσης δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή ισχυρή αντιπολίτευση και άρα μπορεί να αντεπεξέλθει. Διάφοροι λόγοι λοιπόν που φανερώνουν πως αν κάνει εκλογές τώρα το παιχνίδι θα είναι υπέρ του και δεν θα έχει υψηλά ρίσκα. Τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό μέτωπο ε΄ναι καλύτερο γι αυτόν να γίνουν οι εκλογές όσο το δυνατόν νωρίτερα, παρά να περιμένει να υπάρξει μια περαιτέρω κρίση στη Συρία  και μια μεγαλύτερη επιδείνωση των οικονομικών στο εσωτερικό της χώρας.

Ο ίδιος επικαλέστηκε πολιτικές και οικονομικές πιέσεις, ενώ αναφέρθηκε και στις εξίσου πιεστικές εξελίξεις στη Συρία. Τι βάραινε άραγε στη ζυγαριά της απόφασης και με ποιο σκοπό;

Οι πολιτικές πιέσεις αφορούν πιθανότερα τις πιέσεις που δέχεται από το κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης υπό τον Ντεβλέτ Μπαχτσελί που θεωρεί σύμμαχό του, αλλά νομίζω ότι αυτές θα μπορούσε να τις χειριστεί. Οι οικονομικές και οι γεωπολιτικές είναι κατά την εκτίμησή μου ισχυρότερες. Ουσιαστικά το μεγάλο κατρακύλισμα της τουρκικής λίρας, ο υψηλός πληθωρισμός αλλά και ο μειωμένος όπως προβλέπεται τουρισμός, όλα αυτά γρήγορα θα φτάσουν στην καθημερινότητα του κόσμου, οι δείκτες θα αγγίξουν κάποια στιγμή την τσέπη της πλειοψηφίας, όλα αυτά είναι λ΄γοι που τον έκαναν να αποφασίσει πρόωρες εκλογές. Και βέβαια η γεωπολιτική πλευρά και συγκυρία, γιατί δεν ξέρει πόσο θα διαρκέσει αυτή η κατάσταση μη κλιμάκωσης. Από τη μία λοιπόν έχουμε την οικονομία όσο αφορά το εσωτερικό ακροατήριό του, όπως ξέρουμε σε όλες τις χώρες του κόσμου στις εκλογές η οικονομική κατάσταση είναι αυτή που μετράει και από την άλλη έχουμε το εξωτερικό, όπου και ο ίδιος φοβάται ότι μπορεί να υπάρξουν απρόσμενες εξελίξεις στο Συριακό γι αυτό θα ήθελε να τελειώνει με τα ζητήματα των εκλογών.

Δεδομένης αυτής της εξέλιξης, πιστεύεται πως οι εντάσεις στο Αιγαίο και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις γενικότερα, με αιχμή τους δυο Έλληνες στρατιωτικούς θα αποκλιμακωθούν, θα ενταθούν ή θα παγώσουν;

Οι εντάσεις με την Ελλάδα δεν επηρεάζουν την τουρκική κοινή γνώμη. Ποτέ η πολιτική έντασης της Τουρκίας προς την Ελλάδα δεν έφερε εκλογικά οφέλη. Δεν αφορά το μέσο Τούρκο γιατί απλούστατα ο μέσος Τούρκος δεν βλέπει την Ελλάδα ως απειλή. Μπορεί κάποιοι να ικανοποιούνται που η κυβέρνησή τους διεκδικεί με σθένος το Αιγαίο, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που τον στέλνει στην κάλπη για να ψηφίσει ή όχι κάποιο κόμμα. Το έχουμε δει και στο παρελθόν. Αντίθετα η κουρδική κρίση αφορά τον μέσο Τούρκο και αυτόν που ζει στην Κωνσταντινούπολη και αυτόν που ζει στη νοτιοανατολική Τουρκία. Όπως τον αφορά και το προσφυγικό που επίσης συνδέεται με τις γεωπολιτικές εξελίξεις και το Συριακό. Αυτά τα δυο έχουν να κάνουν με την καθημερινότητα του Τούρκου πολίτη. Έτσι λοιπόν δεν νομίζω ότι θα αποκλιμακωθούν οι ελληνοτουρκικές εντάσεις, ούτε θα κλιμακωθούν παραπάνω. Θα μείνουν στο ίδιο επίπεδο έντασης. Εξάλλου έχουμε και το θέμα των δυο Ελλήνων στρατιωτικών όπως αναφέρατε που είναι ένα γεγονός διαφορετικό από τα συνοριακά ζητήματα. Το θέμα αυτό δεν μπορεί να περιμένει. Η κλιμάκωση για τα συνοριακά μπορεί να περιμένει, ρίχνοντας τους τόνους, όμως το νέο κεφάλαιο των Ελλήνων στρατιωτικών δεν μπορεί να περιμένει, δεν θα το αφήσει η ελληνική κυβέρνηση, η ελληνική κοινή γνώμη, η αντιπολίτευση, κ.λπ, αυτό λοιπόν ενδεχομένως θα συνεχίσει τις εντάσεις. Μην ξεχνάμε πως πάντα η τουρκική ηγεσία παίρνει κάτι για να δώσει κάτι. Δεν ιδρώνει το αυτί της από αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή παραινέσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, αν δεν πάρει κάτι. Μόνο αν ο Ερντογάν πάρει κάτι το οποίο μπορεί να παρουσιάσει στην τουρκική κοινή γνώμη θα προχωρήσουν τα πράγματα. Παράλληλα βέβαια κανείς δεν θέλει σε προεκλογική περίοδο μια ημιπολεμική κατάσταση.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ο Ερντογάν δεν καταφέρνει να συγκεντρώσει το απαιτούμενο 50+1% για να επανεκλεγεί ως Πρόεδρος στον πρώτο γύρο. Κινδυνεύει να βρεθεί η Τουρκία σε μια πολιτική κρίση ή αβεβαιότητα;

Όχι. Δεν πιστεύω ότι θα χάσει ο Ερντογάν. Θα ψηφίσουν δέντρα, θα ψηφίσουνε βουνά, ποτάμια, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ο Ερντογάν δεν θα χάσει τις εκλογές και την εξουσία. Υπό συνεχιζόμενο καθεστώς έκτακτης ανάγκης, το οποίο δεν φαίνεται ότι θα άρει για τις εκλογές, με τον αυταρχισμό, την τρομοκράτηση και τον φόβο που έχει επιβάλει δεν θα αλλάξει κάτι, ανεξάρτητα από τη θέληση του τουρκικού λαού. Σε μια τουρκική κοινωνία που όποιος στραβοκοιτάξει τον Ερντογάν πάει φυλακή δεν νομίζω ότι υπάρχουν περιθώρια ελεύθερων εκλογών που θα εκφράσουν τη βούληση του λαού.

Ο ίδιος επικαλέστηκε μεταξύ άλλων την αδυναμία να εφαρμόσει έως τις εθνικές εκλογές το νέο προεδρικό σύστημα που προέκυψε μετά το δημοψήφισμα. Μετά την ενδεχόμενη νίκη του θα πρέπει να αναμένουμε μια ακόμη πιο σκληρή επιθετική πολιτική;

Όχι δεν νομίζω πως θα αλλάξει ο Ερντογάν, όπως δεν άλλαξε και μετά το δημοψήφισμα. Συνεχίζει και θα συνεχίσει την ίδια πολιτική. Με παραλλαγές αλλά επί της ουσίας η ίδια. Και σε σχέση με τη Συρία και σε σχέση με την Ελλάδα.

Άρα δεν αναμένονται εκπλήξεις ή αλλαγές σε κανένα επίπεδο. Ακούγεται μοιραίο και αδιέξοδο. Δηλαδή δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα στην Τουρκία αν δεν υπάρξει ξεσηκωμός του τουρκικού λαού;

Είναι μια εύλογη παρατήρηση. Υπάρχει ένα ζήτημα όμως. Αυτή τη στιγμή το κόμμα του Ερντογάν είναι η σημαντικότερη πολιτική δύναμη στην Τουρκία. Αυτό σημαίνει ότι ένας ξεσηκωμός δεν είναι ούτε εύκολος αλλά ούτε έχει παλλαϊκό έρεισμα. Μπορεί ένας ξεσηκωμός να εκφράζει αστικά στρώματα των μεγαλουπόλεων αλλά δεν υπάρχει κοινή βάση στην μεγάλη εργατική τάξη της Τουρκίας, ούτε στους αγρότες της υπαίθρου. Και δεν υπάρχει και πολιτικό υποκείμενο για να εκφράσει μια μαζική ανατροπή. Ο Ερντογάν μέσα στον αυταρχισμό του ήταν πάρα πολύ έξυπνος. Το γεγονός ότι διέλυσε το φιλοκουρδικό κόμμα ήταν καθοριστικό.

Τι ρόλο θα παίξει το φιλοκουρδικό κόμμα;

Δεν νομίζω ότι θα του αφήσει κανένα περιθώριο να εκφραστεί. Μάλιστα θα πάρει και μέρος των συντηρητικών που ψήφισαν πριν το HDP. Υπό την πίεση του αυταρχισμού και της χαμένης ψήφου, το συντηρητικό θρησκευόμενο κομμάτι της κουρδικής κοινωνίας ενδεχομένως αναγκαστεί να ψηφίσει Ερντογάν. Ένας οικογενειάρχης, Κούρδος εργαζόμενος που ζει στην Κωνσταντινούπολη, για παράδειγμα, που ψήφιζε φιλοκουρδικό κόμμα, το οποίο δέχθηκε σκληρό διωγμό και ο ίδιος δεν επιθυμεί να γίνει θύμα των διώξεων, τι θα πάει να ψηφίσει, δεδομένου ότι αν απέχει θα τον «τσιμπήσουν» οι Αρχές; Υπάρχει μια παθητική στήριξη λοιπόν που θα εκφραστεί και ο Ερντογάν οριακά θα εκλεγεί. Ο κόσμος φοβάται. Και αν ο Ερντογάν αισθανθεί κίνδυνο θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα. Δεν αποκλείω ακόμη και κυνήγι της ακροδεξιάς που δεν θα πάει μαζί του. Όποιος δεν θα είναι μαζί του και μπορεί να του πάρει ψήφους θα διωχθεί. Έτσι μπορεί να μην ασχοληθεί καν με τους Κεμαλικούς και να κυνηγήσει τους Γκρίζους Λύκους. Ο Ερντογάν πάντως θα είναι με όποιον τρόπο νικητής.

Πηγή: Tvxs[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]