Αποκαλυπτική εισήγηση στη Σχολή Δικαστών περί δόλου και ηθικού κινδύνου
Έντονη δυσαρέσκεια από τον πρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Αμαλιάδας, Θαν. Θεοδόση
Ηχηρό «καμπανάκι» χτυπά ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αμαλιάδας κ. Θανάσης Θεοδόσης, με αφορμή την έντονη φημολογία σχετικά με απόψεις που διατυπώθηκαν πρόσφατα στη Σχολή Δικαστών στη Θεσσαλονίκη αναφορικά με την απόρριψη αιτήσεων δανειοληπτών, που επέλεξαν τον Ν. 3869/2010 (Νόμος Κατσέλη), με το πρόσχημα της θεωρίας του λεγόμενου «ηθικού κινδύνου», ότι δηλαδή οι δανειολήπτες έλαβαν τα δάνεια με «δόλο», γνωρίζοντας ότι δε θα μπορούσαν να αποπληρώσουν τα χρηματικά ποσά που λάμβαναν και ως εκ τούτου δε θα έπρεπε να τύχουν δικαστικής προστασίας!
Όπως αναφέρθηκε στην ιστοσελίδα dikastiko.gr, οι επιμορφώμενοι δικαστές «κατευθύνθηκαν» σε γραμμή απόρριψης των ήδη κατατεθειμένων αιτήσεων, επικαλούμενοι τον παραπάνω έωλο ισχυρισμό. Το σκεπτικό αυτό στηρίζεται στην προϋπόθεση που θέτει ο νόμος του 2010 περί μη δόλιας περιέλευσης του οφειλέτη σε αδυναμία πληρωμής, αποκλείοντας από τη ρύθμιση τους οφειλέτες εκείνους οι οποίοι από το Νομοθέτη κρίνονται ανάξιοι της προστασίας του.
Ο δόλος και ο «ηθικός κίνδυνος»
«Σημαντικό είναι να τονισθεί πως το Δικαστήριο πρέπει να απέχει από τη λογική της εύνοιας προς τον “αδύναμο” οφειλέτη και της “τιμώρησης” των πιστωτικών ιδρυμάτων, για την επιθετική πολιτική τους και την αλόγιστη χορήγηση δανείων και πιστώσεων· επιχειρηματικός κίνδυνος που φαίνεται να ανέλαβαν τα πιστωτικά ιδρύματα έχει ήδη μετακυλισθεί στο Ελληνικό Δημόσιο, ήτοι στο σύνολο των φορολογουμένων πολιτών» αναφέρεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα και συνεχίζει ως εξής:
«Δεν πρέπει επίσης να διαλάθει της προσοχής του δικαστηρίου ότι η οριοθέτηση του δόλου, ως στοιχείου αποκλεισμού της δυνατότητας απαλλαγής του οφειλέτη, δεν δικαιολογείται μόνο από συστηματικά επιχειρήματα. Αντίθετα, η ορθή οριοθέτηση του δόλου στις υποθέσεις του Ν. 3869/2010 θα συντελέσει στην αποτροπή, ή μάλλον στην άμβλυνση, του λεγόμενου «ηθικού κινδύνου» (moral hazard). Ως τέτοιος ορίζονται οι καταστάσεις στις οποίες ένα οικονομικό υποκείμενο αναλαμβάνει υπέρμετρους κινδύνους, διότι δεν έχει το κίνητρο να συνεκτιμήσει στην απόφασή του τις ενδεχομένως δυσμενείς συνέπειες των πράξεών του. Στην περίπτωση του δανεισμού, τέτοιος ηθικός κίνδυνος συντρέχει όταν ο οφειλέτης παρακινείται να αναλάβει υπέρμετρες υποχρεώσεις, υπολογίζοντας ότι, εφόσον δεν μπορέσει να τις εξυπηρετήσει, θα μπορεί να απαλλαγεί αζημίως από αυτές. Ο αποκλεισμός των δολίως περιελθόντων σε αδυναμία πληρωμής οφειλετών οδηγεί ακριβώς σε περιορισμό της δυνατότητας “αζήμιας απαλλαγής” και αποδίδει σημασία στην υπευθυνότητα κατά την ανάληψη της υποχρέωσης».