Ως κοινωνία, είμαστε συνηθισμένοι στην ιδέα ότι τροφοδοτούμε το σώμα μας και ότι το φαγητό που καταναλώνουμε διαμορφώνει το βάρος μας. Όμως πολλές φορές ξεχνάμε ότι η ίδια διατροφή τρέφει επίσης τον εγκέφαλό μας και ότι τα τρόφιμα που προσφέρουμε σε αυτόν διαμορφώνουν τις σκέψεις και τις πράξεις μας.

Μέρα με τη μέρα, τα τρόφιμα που καταναλώνουμε μετατρέπονται σε θρεπτικά συστατικά, περνούν στην κυκλοφορία του αίματος και από εκεί μεταφέρονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Εκεί αναπληρώνουν τα χαμένα αποθέματα ενέργειας, ενεργοποιούν τις κυτταρικές αντιδράσεις και γίνονται ένα με τον εγκέφαλό μας.

Ο εγκέφαλος είναι το πιο ενεργοβόρο όργανο στο σώμα και καταναλώνει περισσότερο από το 20% της συνολικής ενέργειας του ανθρώπου. Ταυτόχρονα, τα κύτταρά του είναι αναντικατάστατα. Σε αντίθεση με το υπόλοιπο σώμα, όπου τα κύτταρα αντικαθίστανται συνεχώς, η συντριπτική πλειοψηφία των εγκεφαλικών κυττάρων μένει μαζί μας για όλη μας τη ζωή, πράγμα που σημαίνει ότι αυτά χρειάζονται επιπλέον φροντίδα και τροφή.

Τι πρέπει λοιπόν να καταναλώνουμε για να φροντίζουμε ώστε ο εγκέφαλός μας να λειτουργεί όσο καλύτερα γίνεται;

Λιπαρά οξέα 

Πρόκειται για ένα είδος λιπών που ονομάζονται πολυακόρεστα λιπαρά οξέα μακράς αλυσίδας, όπως τα γνωστά σε όλους ωμέγα-3. Τα λιπαρά ψάρια, όπως ο σολομός, το σκουμπρί, οι αντσούγιες και οι σαρδέλες, είναι η καλύτερη φυσική πηγή του μοναδικού λίπους που χρειάζεται ο εγκέφαλος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Όταν δεν είναι εφικτή η κατανάλωση ψαριού, ο λιναρόσπορος και οι σπόροι chia αποτελούν καλές εναλλακτικές λύσεις.

Γλυκόζη

Η γλυκόζη είναι ένα είδος υδατάνθρακα και η μόνη πηγή ενέργειας για τον εγκέφαλο. Τα τρόφιμα που είναι φυσικά πλούσια σε γλυκόζη και τα οποία περιέχουν ταυτόχρονα αρκετές ίνες για να σταθεροποιήσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας είναι τα παντζάρια, τα ακτινίδια, τα δημητριακά ολικής αλέσεως, οι γλυκοπατάτες, τα κρεμμύδια και τα φρέσκα κρεμμυδάκια. Το ακατέργαστο μέλι, το σιρόπι σφενδάμου και η ζάχαρη καρύδας αποτελούν επίσης καλές πηγές.

Βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία

Αναφερόμαστε σε όλα τα είδη βιταμινών και μετάλλων, ειδικά εκείνα με αντιοξειδωτικές ιδιότητες όπως η βιταμίνη Α, η βιταμίνη C, η βιταμίνη Ε και το σελήνιο – αλλά και ο σίδηρος και ο ψευδάργυρος. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι η καλύτερη φυσική πηγή αυτών: καλές επιλογές είναι τα μούρα, τα πορτοκάλια, τα γκρέιπφρουτ και τα μήλα, τα οποία είναι γλυκά αλλά έχουν χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Τα φυλλώδη λαχανικά ή άλλα πράσινα λαχανικά όπως το μπρόκολο, το λάχανο, το σπανάκι και η λαχανίδα (kale), καθώς και τα κρεμμύδια, τα καρότα, οι ντομάτες ή η κολοκύθα είναι επίσης γεμάτα με βιταμίνες, μέταλλα, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά που καταπολεμούν ασθένειες και εξασφαλίζουν ένα υγιές νευρικό σύστημα.

Έξτρα παρθένο ελαιόλαδο

Το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο είναι απαραίτητο για τον εγκέφαλο καθώς είναι γεμάτο με αντιγηραντικά θρεπτικά συστατικά, όπως ωμέγα 3 και βιταμίνη Ε. Η βιταμίνη Ε είναι ιδιαίτερα σημαντική για την προστασία του ανθρώπινου οργανισμού από την ασθένεια της άνοιας. Ο κίνδυνος άνοιας μειώνεται περαιτέρω με τη λήψη βιταμίνης Ε σε συνδυασμό με τη βιταμίνη C. Και οι δύο αυτές βιταμίνες προστατεύουν τα εγκεφαλικά κύτταρα από τις επιβλαβείς επιδράσεις των τοξινών και των ελεύθερων ριζών, ενώ η βιταμίνη Ε έχει το πρόσθετο πλεονέκτημα της αύξησης της παροχής οξυγόνου στον εγκέφαλο.

Τι να αποφύγετε 

Τα φαγητά που πρέπει να αποφεύγονται είναι τα προερχόμενα από αλυσίδες fast food, τα τηγανιτά, οι λιπαρές τροφές όπως το κόκκινο κρέας, το χοιρινό και τα γαλακτοκομικά. Το βασικότερο που πρέπει να αποφεύγεται ωστόσο είναι οι επεξεργασμένες τροφές με τρανς λιπαρά και ζάχαρη, όπως τα μπισκότα, τα πατατάκια, τα έτοιμα γεύματα και τα κατεψυγμένα εδέσματα και σνακς. Εξίσου βλαβερά κρίνονται όλα τα προϊόντα μαργαρίνης, τα συσκευασμένα τυριά και τα προϊόντα με κρεμώδη υφή. Όσο περισσότερα από αυτά τα επεξεργασμένα τρόφιμα καταναλώνετε σε τακτική βάση, τόσο υψηλότερος είναι ο κίνδυνος της γνωσιακής παρακμής του εγκεφάλου και της πρόκλησης άνοιας.

Τα γονίδια δεν είναι υπεύθυνα για τα πάντα

Εκτός από τις σκέψεις, τη διάθεση και τη μνήμη, η διατροφή διαδραματίζει σαφή και καθοριστικό ρόλο στη γήρανση του εγκεφάλου και τον κίνδυνο ανάπτυξης Αλτσχάιμερ, της πιο κοινής μορφής άνοιας, η οποία πλήττει 46 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως (και αναμένεται να επηρεάσει 130 εκατομμύρια μέχρι το έτος 2050). Όμως λιγότερο από το 1% του πληθυσμού που πλήττεται αναπτύσσει την ασθένεια λόγω γενετικής μετάλλαξης. Αυτές οι μεταλλάξεις είναι πολύ σπάνιες και ο τρόπος ζωής, άρα και διατροφής, είναι που μπορεί να πυροδοτήσει την εμφάνιση της νόσου. Έτσι, μια σωστή διατροφή μπορεί να είναι καθοριστική για την ποιότητα της υγείας ενός ατόμου ακόμη και σε σχέση με τέτοιου είδους ασθένειες.