Έχει περάσει στην ιστορία ως μαύρη σελιδα της πολλαπλά αμαρτωλής μοναρχίας στην Ελλάδα το διάγγελμα για την Πρωτοχρονιά 1966 του αγόμενου και φερόμενου από την Φρειδερίκη και την Δεξιά νεαρού τότε βασιλιά Κωνσταντίνου. Διάγγελμα μίσους και εθνικού διχασμού, δια του οποίου είπε μεταξύ άλλων: «Ο κομμουνισμός αποτελεί μίασμα γεννηθέν έξω της Ελλάδος, εμπνεόμενον και κινούμενον έξωθεν. Η ηθική του είναι το ψεύδος και η προδοσία…. Μολύνει και καθιστά ανύποπτον εχθρόν της Πατρίδος πάντα ερχόμενον εις επαφήν με αυτόν, άτομον ή ομάδα, πάντα καλόν έλληνα μη βλέποντα τον κίνδυνον».
Επρόκειτο για άκρως διχαστικό και αντεθνικό στην ουσία του παραλήρημα, το οποίο είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, όχι μόνο από την τότε Αριστερά, αλλά και άλλα δημοκρατικά κόμματα, καθώς και κορυφαίους έλληνες διανοητές, με αρνητικό σχολιασμό και διεθνώς. Σχεδόν αμέσως είχε εμπνεύσει πολλές γελιογραφίες, καθώς και δρώμενα σε θεατρικές σκηνές.
Αναμενόμενη βέβαια η οργή του «ανωτάτου άρχοντος» διότι σε όλη την διάρκεια του 1965 είχε υποστεί δριμύτατες επιθέσεις από την ΕΔΑ, καθώς και την Ένωση Κέντρου που η ΕΡΕ και η Αυλή κατηγορούσαν για «συνοδοιπόρο των κομμουνιστών». Θυμίζω ότι τον Ιούλιο του 1965 ο πρωθυπουργός του 53% Γεώργιος Παπανδρέου είχε ανατραπεί με παλατιανό πραξικόπημα, συνεργούς την ΕΡΕ και τους αποστάτες της Ένωσης Κέντρου.
Τα περίφημα «Ιουλιανά» του 1965 περιείχαν και πρωτοφανείς ενωτικές λαϊκές κινητοποιήσεις, στις οποίες ετίθετο ζήτημα και κατάργησης της μοναρχίας. «Δεν σε θέλει ο λαός, πάρ΄ την μάνα σου κι εμπρός», ήταν ένα από τα κεντρικά συνθήματα των διαδηλωτών.
Το «ο βασιλεύς βασιλεύει και ο λαός κυβερνά» επίσης ήταν κυρίαρχο σύνθημα, δεδομένου ότι η Ένωση Κέντρου δεν έθετε πολιτειακό ζήτημα, όπως η Αριστερά, θέτοντας ως άμεσο στόχο την αποκατάσταση της δημοκρατικής νομιμότητας, μέσω άμεσων αδιάβλητων εκλογών. Αίτημα που υιοθετήθηκε περίπου ένα χρόνο μετά, αλλά τις εκλογές πρόλαβε η χούντα των συνταγματαρχών που επέβαλε στρατιωτικοφασιστική δικτατορία στις 21 Απριλίου 1967, με πρόσχημα ταυτόσημο σε περιεχόμενο του βασιλικού διαγγέλματος της Πρωτοχρονιάς 1966.
Τελικά, επειδή «ο λαός δεν ξεχνά», μεταδικτατορικά αποφάσισε με ποσοστό 70% την κατάργηση της μοναρχίας, με δημοψήφισμα στις 8.12.1974. Σημειώνω ότι το ιστορικό εκείνο δημοψήφισμα προκηρύχθηκε και διενεργήθηκε με κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή για να τονίσω την ειρωνεία της ιστορίας, ότι η σημερινή ΝΔ στεγάζει κορυφαίους βασιλοχουντικούς. Ελπίζω οι εκδηλώσεις για τα 200 χρόνια της Επανάστασης του 1821 να μην συμπεριλάβουν και «εθνικά κατορθώματα» της ξενόφερτης μοναρχίας.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
