Μία από τις φράσεις που δεν μπόρεσα ποτέ να ξεχάσω και στριφογυρίζουν πάντα στο κεφάλι μου, είναι αυτή του μέγα Πλάτωνα, ότι ακόμη και τα τείχη της πόλης εκπαιδεύουν τον πολίτη. Πόσο συχνά αναρωτιόμαστε άλλωστε για τα πράγματα εκκινώντας… από την αρχή τους, από θεμέλια και τείχη, από την απλή ετυμολογία των λέξεων, που σε όλες τις γλώσσες (και πόσο μάλλον στην ελληνική) φανερώνει υπερβολικά πολλά για το νόημά τους όσο και για την ουσία των ζητημάτων που μας απασχολούν; Πόσο συχνά συνειδητοποιούμε ότι «πολιτεία», «πολίτης» και «πολιτική» αποτελούν έννοιες της ίδιας ομοουσίου κι αδιαιρέτου τριάδος;

«Όλα είναι πολιτική. Ακόμα και ο τρόπος που μιλάς στον αδερφό σου είναι πολιτική». Στα χρόνια της ανέμελης νιότης, μου ήταν δύσκολο να το κατανοήσω. Πίστευα -αφελώς -ότι η πολιτική είναι κάτι πολύ υψηλό και άπιαστο. Κάτι που κατοικεί μονάχα στον απατηλό κόσμο των ιδεών. Αδυνατούσα να κατανοήσω πως όλες οι εκφάνσεις του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου μας αναφέρονται μεν σε μία ή περισσότερες ιδέες, πλην όμως οι ίδιες αυτές εκφάνσεις είναι πολύ άμεσες και πολύ πραγματικές. Ο τρόπος που μιλάς στον αδερφό, στη μάνα, στη γυναίκα, στο παιδί, στον συνάδελφο, στον εργοδότη, στον υπάλληλο, στον φίλο, στον δάσκαλο, στον οδηγό, στον ζητιάνο.

Το ίδιο ακριβώς ισχύει, σε ένα άλλο επίπεδο, και για την θεσμισμένη πολιτική. Είναι ο τρόπος που πολιτεύεσαι. Ο τρόπος που τοποθετείσαι απέναντι στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και φυσικά ο τρόπος που μιλάς για τους πολιτικούς σου αντιπάλους. Εν συνόλω, είναι το μενταλιτέ, η αντίληψη η οποία έχεις για τα πράγματα η οποία θα καθορίσει τον λόγο, άρα και την σχέση σου με τους άλλους. Κυριότερα, θα καθορίσει το μεγαλείο ή αντίστοιχα την κατάντια των τειχών εντός των οποίων ζεις και πράττεις.

Σήμερα μπορεί να μην χτίζουμε πια τείχη (με μόνη εξαίρεση δυστυχώς αν πρόκειται να «αμυνθούμε» στους εξαθλιωμένους), αλλά αν προσπαθήσει αρκετά κανείς, μπορεί να τα διακρίνει και μάλιστα με κάθε λεπτομέρεια. Και στην μικρή μας πόλη υπάρχουν τείχη. Και στο νομό. Και στη χώρα. Πάνω τους αποτυπώνεται το ήθος του καθένα από εμάς, έτσι όπως απορρέει από την καθημερινή του πρακτική. Κάποιοι τα ψηλώνουν και κάποιοι τα κονταίνουν. Κάποιοι φορούν το προσωπείο της ορθότητας όταν αγορεύουν στο δήμο και κάποιοι είναι πεπεισμένοι ότι το πρόσωπο ενός πραγματικού πολίτη οφείλει να είναι το ίδιο όπου κι αν βρίσκεται, ό,τι κι αν κάνει, σε όποιον κι αν απευθύνεται. Γιατί πιστεύουν βαθιά πως τελικά όλα είναι πολιτική.

Αφιερωμένο εξαιρετικά στον φίλο μου Μάκη Μπαλαούρα