Γράφει ο Θεόδωρος Κόλλιας διαχειριστής του yannitsochori.blogspot.com
Τα γεωγραφικά όρια του δήμου Ζαχάρω είναι δυτικά η θάλασσα, ο Κυπαρισσιακός Κόλπος, ανατολικά η οροσειρά της Βουνούκας, βόρεια το βουνό Λαπίθας και νότια ο ποταμός τηςΝέδας. Η Βουνούκα ή Μίνθη και κυρίως οι δυτικές παρυφές της προς τη θάλασσα χωρίζουν το δήμο σε δυο λεκανοπέδια, το βόρειο της Ζαχάρως και το νότιο της Ζούρτσας [Φιγαλίας], κάθε μια τα χωριά της.
Ένα χωριό προς το δρόμο για τη Φιγαλία, σε υψόμετρο 258 μέτρα, είναι το Λέπρεο (Στροβίτσι] με ιστορία από τα Ομηρικά χρόνια.
Σε αυτό το ηρωικό και ιστορικό χωριό στις 7 Ιουλίου 1944 έλαβε χώρα ένα μικρόΟλοκαύτωμα, όπου οι Γερμανοί φασίστες-ναζί κατέκαψαν το χωριό και φόνευσαν , ξεκοιλιάζοντας με τις λόγχες 9 ανθρώπους, το ένα κοριτσάκι18 μηνών με τη μάνα του.
Επειδή αυτό το φρικιαστικό συμβάν είναι κάπως άγνωστο στο ευρύ κοινό μια και δεν αναφέρεται στα ιστορικά βιβλία εκείνης της εποχής, το καταγράφουμε για την τιμή και την δόξα,στηριζόμενοι στις μαρτυρίες Στροβιτσάνων γερόντων και του αντάρτη Γιώργου Ντούφα, ο οποίος δεν συμμετείχε στην επιχείρηση αλλά το συμβάν το αναφέρει στα απομνημονεύματά του ως πατριώτης, Λινιστιάνος που ήταν.
Γενικό πλαίσιο του Πολέμου στα μέσα του 1944
Ο πόλεμος σε όλα τα μέτωπα έχει πλέον κριθεί. Οι στρατιωτικές δυνάμεις αρχίζουν να προελαύνουν και ήδη έχουν κάνει την απόβαση στη Νορμανδία με τις γερμανικές δυνάμεις να προσπαθούν να συγκροτήσουν την άμυνα τους. Στην Ελλάδα έχουν άμεσο μέλημα την τακτική υποχώρηση και την επάνοδο στη Γερμανία. Η Πελοπόννησος ήταν η περιοχή με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη των ταγμάτων ασφαλείας και των κουκουλοφόρων προδοτών. Οι μονάδες των Γερμανών στη περιοχή της Πελοποννήσου αλλά και σε όλη τη χώρα, επιδίδονται σε φρικιαστικές θηριωδίες, σφαγές άμαχων κατοίκων ακόμη και παιδιών και αιχμαλώτων, φωτιές και ολοκαυτώματα ολόκληρων χωριών. Δίστομο, Καλάβρυτα, Βιάννος, Κομμένο και λοιπά είναι τόποι μαρτυρίων, εθνικής μνήμης και παλιγγενεσίας. Μαζί και το πολυθρύλητο μαρτυρικό Λέπρεο στην αποφράδα 7-Ιουλίου 1944. Επειδή τέτοια αποτρόπαια, φονικά συμβάντα σε αμάχους έγιναν και σε άλλες χώρες τεκμαίρεται ότι υπήρχε μια ευρεία στρατηγική αντιμετώπισης της υποστήριξης των αντάρτικων στρατευμάτων με αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό.
Ιστορικό για το Στροβίτσι
Στις 5 Ιουλίου 1944 λοιπόν μια διμοιρία Γερμανών κατευθύνεται από τηνέδρα τους, που ήταν επάνω από το Θολό, κάπου στη θέση των Αγίων Θεοδώρων προς την Ζούρτσα. Στη γέφυρα της Κορακοφωλιάς, λίγο παραπάνω από το Λέπρεο, πέφτουν σε ενέδρα των ανταρτών, όπου άλλοι λένε ότι σκοτώθηκε ένας Γερμανός και άλλοι ότι τραυματίσθηκε ένας αξιωματικός. Η επιχείρηση των ανταρτών δεν πέτυχε, όχι μόνο σαν ενέδρα κατά των Γερμανράδων αλλά κινδύνεψαν κιόλας να περικυκλωθούν. Τελικά σώθηκαν από ένα μυδραλιοβόλο με ένα Ρώσο, όπως λένε, που έβαλλε από το διπλανό βουναλάκι, τη Φουρκισμένη. Οι δε Γερμανοί,άλλοι λένε, γυρίζοντας πίσω κατέκαψαν το Λέπραιο και άλλοι ότι μέσω της παρακείμενης ποταμιάς του Θολοπόταμουγύρισαν στην έδρα τους και τη άλλη μέρα προέβηκαν στη συφορά.
Υπάρχει δε μια μαρτυρία ότι ήσαν 5-6 Γερμαναράδες που είχαν επισκεφτεί μια …φιλότιμη κυρά στη Ζούρτα, αλλά νομίζω δεν στέκει.
Πρέπει να τονίσουμε ότι πριν ένα εικοσαήμερο περίπου, οι Γερμανοί είχαν ξανακάψει το χωριό, όχι όμως όλα τα σπίτια αλλά μερικά κατ΄επιλογή. Φυσικά μετά από υποδείξεις ταγματασφαλιτών.
Αξίζει να παραθέσουμε και το σχετικό απόσπασμα από τα απομνημονεύματά του αντάρτη που παραπάνω αναφέρουμε.
Γράφει λοιπόν:
<<….Στο χωριό Ζάχα που φτάσαμε όπου και η Ε.Τ.Α επιμελητεία του αντάρτη μας έδωκε κάτι να φάμε, θυμάμαι χιλοπίτες της κατοχής με λίγο ψωμί μπομπότα. Εκεί μάθαμε ότι καμιά εξηνταριά γερμανοί από τη μεριά της Φυγαλίας είχανε ανέβη μέχρι του (Ζούρτσα) Ν.Φυγαλία τώρα, και μάλιστα ένας καπετάνιος με μια ομάδα αντάρτες ο δάσκαλος Νίκανδρος θέλησε να χτυπήση τους Γερμανούς στη θέση Κορακοφωλιά κοντά στο γεφύρι μεταξύ Ζούρτσας – Στροβίτσι (Λέπραιον) και μάλιστα εκεί στου Ζάχα όπως και στην Ανδρίτσαινα που πήγαμε μετά μάθαμε ότι οι Γερμανοί πάθαν ζημιά. Δυστηχώς όμως η ενέργεια του Νίκανδρου αποδείχτηκε μια μεγάλη αποτυχία από έληψη οργάνωσης της επιχείρησις από μέρους του Νίκανδρου που ενώ η τοποθεσία ήσαν άριστη γι’ αυτή τη δουλιά και έπρεπε αν η ενέδρα είχε οργανωθή από στρατηγικής καλά να μην επιζήση κανένας Γερμανός, ενώ παρά λίγο να γίνη το αντίθετο γιατί ο Νίκανδρος χτύπησε τους Γερμανούς πριν μπουν όλοι στο χώρο της ενέδρας αφ’ ενός και αφετέρου ούτε και τα μέσα πυρός όπως το οπλοπολυβόλο είχαν ταχτοποιηθή στην κατάλληλη θέση, αλλά ούτε και μέτρα για τυχόν υπερφαλάγγιση της ομάδας από τυχόν οπισθοφυλακή των Γερμανών πράγμα που έγινε και παρά λίγο η ομάδα να εξοντωθεί ολόκληρη από τους Γερμανούς γιατί η τελευταίοι της φάλαγγας των γερμανώνεκινήθησαν προς κύκλωση της ομάδας, η οποία σώθηκε χάρις στη μορφολογία του εδάφους. Οι Γερμανοί νομίζω με απώλειες 2 νεκρούς ή και κανέναν δεν θυμάμαι καλά προχώρησαν και για αντίποινα έκαψαν το χωριό Στροβίτσι (Λέπραιο) και μάλιστα ένα γέρο άρρωστο τον έκαψαν ζωντανό μέσα στο σπίτι του. Ίσως το ίδιο να γινότανε κι αν πετύχαινε η ενέδρα, αλλά τότε χαλάλι, θα είχαν εξωντωθή 60 Γερμανοί. Και ύστερα ο Νίκανδρος θα έπρεπε να κάνει και εκτίμηση δυνάμεων μεταξύ δικών του και Γερμανών, και εν ανάγκη να μην κάνει καμιά ενέργεια αν καταλάβαινε ότι το τμήμα του δεν ήτανε σε θέση να κτυπήση τους Γερμανούς. Καλύτερη μια υποχώρηση παρά ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Τέλος πάντων αυτό είναι μια σταγώνα στον ωκεανό μέσα στον τιτάνιο αγώνα του ΕΑΜ –ΕΛΑΣ. Το αναφέρω γιατί συνέπεσεπάνου στο δρομολόγιο που ακολουθούσα για να κατέβω στο χωριό Γιαννιτσοχώρι σαν αδιούχος…>>
Τα μετέπειτα χρόνια, της τρομοκρατίας και της ωμής καταδίωξης των αριστερών με το φόβο και τον τρόμο να παραφυλάει φυσικά και δεν έγινε καμία εκδήλωση προς τιμή και δόξα για εκείνη την αποφράδα 7 Ιουλίου Ι944, ούτε ένα τρισάγιο για τα εφτά μοιραία, τραγικά θύματα. Κάτι τέτοιο όμως δεν έγινε ούτε και τα επόμενα χρόνια, μάλιστα ούτε και μετά όταν είχαμε αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης. Ο λόγος προφανής και γνωστός: Όλα τα χρόνια, ακόμα και σήμερατο χωριό δεξιοκρατούται [κοινότητα και κάτι σύλλογοι δήθεν πολιτιστικοί της προόδου] και ποσοστό της Χ.Α μεγάλο, οπότε όλα δικαιολογούνται και…δεν επιτρέπονται.
Παρά ταύτα με την πρωτοβουλία του yannitsochori.blogspot.com [1]επιτέλους το 2017 έγινε μια αρκετά λαμπρή εκδήλωση, κόντρα σε όλους τους τοπικούς αρνητικούς, μαύρουςκύκλους και τις τρικλοποδιές που επιχείρησαν.
Αλλά εμείς εκεί!Βαθειά Ψυχή!!!
Εκτελέσαμε το ιερό μας καθήκον καταθέτοντας στέφανο Μνήμης-Τιμής & Δόξας και μνημονεύοντας την αποφράδα ημέρα.
Τέλος ζητωκραυγάσαμε του αθάνατους μάρτυρες:
ΔΑΛΑΪΝΑΣ ΠΑΝΟΣ, ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣΒΑΣΙΛ. ΚΑΤΣΙΚΑ ΓΕΩΡΓΙΑ, ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΘΥΜΗΣ, ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΙΩ ΚΑΙ ΠΟΛΥΧΡΟΝΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΩΡΑ (1,5 ετών)
Αμήν
*[Ο πίνακας είναι του Ζουρτσάνου Χρήστου Δέδε από εκείνο τον χρόνο]
