Ο στόχος εισπράξεων των 50 δισ. ευρώ αποδείχθηκε πως ήταν ένα αυθαίρετο ποσό και αποσκοπούσε περισσότερο στην άσκηση πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση για να επισπεύσει την ιδιωτικοποίηση κρίσιμων δημόσιων εταιρειών και υποδομών, παρά στην ελάφρυνση του δημόσιου χρέους.

Την 1η Ιουλίου 2021 συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια λειτουργίας τού πλέον μνημονιακού από τους θεσμούς που δημιουργήθηκαν μετά την πτώχευση της χώρας το 2010 και την υπογραφή των μνημονίων. Δεν είναι επέτειος για να γιορτάζουμε, μπορούμε όμως να συνεισφέρουμε στον απολογισμό, τον παραγόμενο προβληματισμό και άρα στην πολιτική αυτογνωσία. Τι άμεσες εισπράξεις μάς έταξαν με τη δημιουργία του Ταμείου;

Ποια ήταν τα οφέλη για τη χώρα; Πόσο μας κοστίζουν σε δημόσιο χρήμα οι «ειδικοί» του ΤΑΙΠΕΔ; Τα ασημικά της χώρας πωλήθηκαν ως τέτοια ή ως μπακίρια; Τι θα γίνει με τα απούλητα ακόμη τιμαλφή; Και γιατί, αντί να καταργηθεί, η κυβέρνηση Μητσοτάκη τού εκχωρεί επιπλέον αρμοδιότητες που σχετίζονται με τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης; Αξίζει άραγε σήμερα –αν άξιζε ποτέ– να υπάρχει ακόμη το Ταμείο που κύριο όπλο στη φαρέτρα του από την πρώτη κιόλας μέρα ύπαρξής του έχει την αδιαφάνεια;

Το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ) συστάθηκε την 1.7.2011 με τον ν. 3986/2011, με μετοχικό κεφάλαιο τριάντα εκατομμύρια ευρώ και μοναδικό μέτοχο το υπουργείο Οικονομικών (βάσει του άρθρου 188 του ν. 4389/2016, το σύνολο των μετοχών του ΤΑΙΠΕΔ μεταβιβάστηκε αυτοδικαίως και χωρίς αντάλλαγμα στην εταιρεία «Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.»). Η αρχική διάρκεια ορίστηκε μέχρι την 30.6.2017, η οποία έχει παραταθεί, σήμερα, μέχρι την 1.7.2022.

Για να «τιμήσει» τη δεκαετή «προσφορά» του ΤΑΙΠΕΔ στο ξένο, κυρίως, ιδιωτικό κεφάλαιο, η κυβέρνηση διεύρυνε τις αρμοδιότητές του: με την ψήφιση του ν. 4799/2021 προβλέφθηκε η δυνατότητα ανάθεσης στο ΤΑΙΠΕΔ της ωρίμανσης συμβάσεων που εντάσσονται στο Αναπτυξιακό Πρόγραμμα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας και, με τον πρόσφατο νόμο 4804/2021, διευρύνθηκε ο σκοπός του προκειμένου να συμπεριλάβει την παροχή των υπηρεσιών ωρίμανσης για την επιτάχυνση των έργων που θα ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πίσω από όλες αυτές τις ξύλινες λέξεις εδράζεται η επιλογή της κυβέρνησης Μητσοτάκη, που δικαιώνει την κριτική των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ότι οι πόροι του Ταμείου θα εξυπηρετήσουν, κυρίως αν όχι αποκλειστικά, τα συμφέροντα των μεγάλων ελληνικών και ξένων εταιρειών.

Η δημιουργία του ΤΑΙΠΕΔ επιβλήθηκε στην Ελλάδα –με τις αποφασιστικές λεπτομέρειες– το 2011. Η μη ρητή, μέχρι τότε, επιβολή στη χώρα της υποχρεωτικής ιδιωτικοποίησης της δημόσιας περιουσίας είχε εξοργίσει τους εκπροσώπους της εσωτερικής τρόικας που πίεζαν προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικό το άρθρο του Μιχ. Μασουράκη, υπεύθυνου έκδοσης του Οικονομικού Δελτίου της Alpha Bank (Σεπτ. 2010) και σήμερα εκπροσώπου της Ελλάδας στο ΔΝΤ, στο οποίο «οδύρεται» διότι «το πακέτο ενίσχυσης δεν περιέχει τίποτα σχετικά με ιδιωτικοποιήσεις ή διαχείριση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας».

Διαβάζοντας κάποιος το άρθρο θα έβγαζε το συμπέρασμα ότι οι ιδιωτικοποιήσεις ήταν άγνωστες μέχρι τότε στην Ελλάδα. Αλλωστε κάπως έπρεπε να αυτοεπιβεβαιωθεί η γνωστή θεωρία περί «τελευταίας σοβιετικής Δημοκρατίας στην Ευρώπη», εμπνευστής της οποίας είναι ο Ι. Στουρνάρας. Κι όμως, μόλις τα δύο προηγούμενα χρόνια (2008 και 2009) η Ελλάδα είχε καταταγεί 4η και 5η αντίστοιχα μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. ως προς τα έσοδα από άμεσες και έμμεσες ιδιωτικοποιήσεις (2008: 3.093,53 εκατ. ευρώ – 2009: 1.313,78 εκατ. ευρώ).

Τα βασικά χαρακτηριστικά του Ταμείου

Τον Μάρτιο του 2011, η Ελλάδα δεσμεύτηκε σε ένα σχέδιο ιδιωτικοποιήσεων με στόχο την είσπραξη 50 δισεκατομμυρίων ευρώ κατά την πενταετία 2012-2016 για τη μείωση του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ κατά περίπου 17 ποσοστιαίες μονάδες. Το ΙΟΒΕ («Η Ελληνική Οικονομία» τεύχος 2/12) στήριξε αυτή την πρόβλεψη εκτιμώντας ότι στην περίοδο 2012-2020 θα εισπραχθούν περίπου 45 δισ., ειδικότερα δε στην περίοδο 2012-15 19 δισ. ευρώ.

Οπως θα αποδειχθεί στην πράξη, το ποσό των 50 δισ. (ή των 45 του ΙΟΒΕ) ήταν τελείως αυθαίρετο και αποσκοπούσε περισσότερο στην άσκηση πίεσης προς την ελληνική κυβέρνηση να επισπεύσει την ιδιωτικοποίηση κρίσιμων δημόσιων εταιρειών και υποδομών παρά στην ελάφρυνση του δημόσιου χρέους. Για την υλοποίηση του ανωτέρω στόχου έπρεπε να δημιουργηθεί ένα ιδιωτικό ταμείο στο οποίο θα μεταβιβάζονταν τα δικαιώματα που συνδέονται με συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία.

Πηγή: efsyn.gr