Τον Ιούλιο και τον Αύγουστο του 1974 συνετελέσθη στην Κύπρο μία Τραγωδία που μέχρι και σήμερα διατηρεί έντονες τις πληγές της σε όλον τον Ελληνισμό και στο Νησί. Πρόκειται για την εισβολή των Τούρκων (με την στρατιωτική Επιχείρηση «Αττίλας» Ι και ΙΙ) στις 20 Ιουλίου 1974 και κυρίως τον Αύγουστο, που οδήγησε στην Κατοχή μεγάλου τμήματος του Νησιού ως σήμερα. Ανάμεσα στους στρατευσίμους που έπεσαν ηρωικά ή φέρονται ως αγνοούμενοι στην Κύπρο ήσαν και οι Ελλαδίτες που υπηρετούσαν στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου (ΕΛ. ΔΥ. Κ.). Μεταξύ αυτών και δεκάδες Ηλείοι που η μοίρα τους έταξε να είναι εκεί, όταν οι Ασιάτες βάρβαροι εισέβαλαν σε ελληνικό έδαφος. Οι πιο πολλοί επέστρεψαν βέβαια στην Ηλεία, άλλοι αρτιμελείς και άλλοι τραυματίες σωματικά και ψυχικά, προσφέροντας ένα τμήμα του εαυτού τους στην κοινή εθνική προσπάθεια, ωστόσο υπάρχουν και 15 Ηλείου πεσόντες ή ακόμα αγνοούμενοι που είναι οι εξής:.
Τα ονόματα των Ηλείων πεσόντων και αγνοουμένων
1. Δεκανεύς Θανόπουλος Δημήτριος του Ιωάννου εκ Πουρναρίου.
2. Δεκανεύς Λούρμπας Δημήτριος του Δημητρίου εκ Γαστούνης.
3. Δεκανεύς Ξένος Θεόδωρος του Γεωργίου εκ Λανθίου.
4. Στρατιώτης Νικητόπουλος Λάμπρος του Ηλία εξ Ανδριτσαίνης.
5. Στρατιώτης Αναστασόπουλος Ανδρέας του Μιχαήλ εκ Χαβαρίου.
6. Στρατιώτης Βελώνας Δημήτριος του Επαμεινώνδα εκ Νέας Μανωλάδος.
7. Στρατιώτης Καραγκούνης Χαράλαμπος του Πέτρου εκ Φλόκα Αρχ. Ολυμπίας.
8. Στρατιώτης Κουλιαντώνης Ηλίας του Διονυσίου εκ Βαρθολομιού.
9. Στρατιώτης Κωνσταντακόπουλος Ιωάννης του Νικολάου εκ Νησίου Βουπρασίας .
10. Στρατιώτης Μανιάτης Σπυρίδων του Βασιλείου εκ Ζαχάρως.
11. Στρατιώτης Παπαδόπουλος Ιωάννης του Χαριλάου εκ Λανθίου.
12. Στρατιώτης Παφιώλης Κωνσταντίνος του Χρήστου εκ Γρανιτσαιίκων Πύργου.
13. Στρατιώτης Σταματόπουλος Κωνσταντίνος του Νικολάου εκ Γαστούνης.
14. Στρατιώτης Πολυζώης Ιωάννης εκ Ξυλοκέρας.
15. Στρατιώτης Γαλάνης Αναστάσιος του Σπύρου εκ Καλλιθέας.
Πολλοί από αυτούς έχουν τιμηθεί στην ιδιαίτερη πατρίδα τους με την ονομασία οδών ή την κατασκευή προτομών ή αναμνηστικών στηλών. Σπουδαίο ρόλο στην ανάδειξη της θυσίας αυτών έχουν παίξει οι οικογένειες των Ηρώων, οι τοπικές Δημοτικές αρχές, οι εκπρόσωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και ο Σύνδεσμος Πολεμιστών και Τραυματιών Κύπρου 1974 Νομού Ηλείας, με την πλούσια δράση του. Η θυσία αυτών των παλικαριών (που υπηρετούσαν την στρατιωτική τους θητεία στην Κύπρο την περίοδο εκείνη) αποδεικνύει για μια ακόμη φορά την μεγάλη προσφορά της Ηλείας στους Αγώνες του Έθνους. Παράλληλα αναδεικνύει με κραυγαλέο τρόπο την αδιαφορία της ελλαδικής εξουσίας (που στα μεταπολιτευτικά χρόνια στηρίχτηκε στην θυσία των παλικαριών αυτών, καθώς η Μεταπολίτευση «επένδυσε» κυνικά και αισχρά στην Τραγωδία της Κύπρου), καθώς πέρασαν πολλά χρόνια για να τιμηθεί η μνήμη τους και να αναγνωριστεί η θυσία τους.
Γεώργιος Διον. Κουρκούτας
Καθηγητής φιλόλογος
