Γράφει η Πουλχερία Γεωργιοπούλου

Η παράσταση «Ήχοι αρχαίοι – Μουσικές του σήμερα» του συνόλου Χρυσέα Φόρμιγξ, παρουσιάστηκε με επιτυχία το απόγευμα της Τρίτης 4 Αυγούστου 2020 στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού μουσείου της Ολυμπίας, στο πλαίσιο της συμμετοχής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής στο πρόγραμμα «Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός» του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού με τη συνεργασία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας.

Το σύνολο Χρυσέα Φόρμιγξ, αποτελείται από τους Νίκο Ξανθούλη (αρχαία λύρα – αφήγηση), Ζήσιμο Σουλκούκη (βιολί), Μιχάλη Πορφύρη (βιολοντσέλο) ενώ η Θεοδώρα Μπάκα η καταξιωμένη Μεσόφωνος της ΕΛΣ ασθένησε και δεν μπόρεσε να παραβρεθεί, την αντικατέστησε στο τραγούδι και την αφήγηση ο χαρισματικός και πολύ επικοινωνιακός Νίκος Ξανθούλης.

Ο Δρ. Νίκος Ξανθούλης είναι συνθέτης, Επιστημονικός Συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών, Καλλιτεχνικός Σύμβουλος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, Αντεπιστέλλον Μέλος του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αμερικής και καθηγητής σύνθεσης και ανωτέρων θεωρητικών στο Ωδείο Αθηνών.

Ήχοι αρχαίοι – Μουσικές του σήμερα

Η μουσική και το τραγούδι προκαλούν αγαλλίαση και ευφροσύνη στην ανθρώπινη ψυχή. «Η έμπνευση από την αρχαία ελληνική μουσική μας έχει καθορίσει», είπε ο Νίκος Ξανθούλης, «από το λίπος της τρώμε!».

Η αρχαία Ελληνική λύρα, παρά το ότι χάθηκε για πάνω από 1600 χρόνια, διαπέρασε ως ιδέα τόσο την Ευρωπαϊκή μουσική δημιουργία όσο και την μουσική τέχνη της εγγύς Ανατολής.

Στην παράσταση Ήχοι αρχαίοι – Μουσικές του σήμερα του συνόλου Χρυσέα Φόρμιγξ, η αρχαία λύρα αναβιώνει μέσα από τους μαγικούς ήχους των χορδών της και συνομιλεί αφενός με δύο κλασικά όργανα, ένα βιολί και ένα τσέλο, και αφετέρου με τον ελληνικό λόγο, επιμένοντας να αναζητά την αρμονία του σύμπαντος σε μουσικές αρχαίες και νεότερες.

Οι τρεις εξαιρετικοί μουσικοί ερμήνευσαν Μπαχ, τον Α΄Πυθιόνικο του Πινδάρου, από τον Ορέστη του Ευριπίδη (Μίκη Θεοδωράκη της αρχαιότητας τον χαρακτήρισε ο Νίκος Ξανθούλης!) ένα μικρό κομμάτι από την τραγωδία που βρέθηκε σε πάπυρο στις αρχές του 19ου αι., τον Α΄Δελφικό Παιάνα του Αθήναιου ( που ακούστηκε στις μεγάλες δελφικές γιορτές του 128 π.Χ), βρέθηκε χαραγμένος στο Θησαυρό των Αθηναίων και τώρα εκτίθεται στο Μουσείο των Δελφών.

Ο Δρ. Νίκος Ξανθούλης, μας είπε, πως έχει μελετήσει στο Κέντρο Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών 24.000 τραγούδια και διαπίστωσε πως έχουν την ίδια δομή με τα αρχαία ελληνικά τραγούδια.

Έτσι στο πρόγραμμα του συνόλου ταίριαξε εξαιρετικά το παραδοσιακό «Θαλασσάκι» και το ασυγκράτητο τερέτισμα των τζιτζικιών της Ολυμπίας με τους δυο ύμνους του Μεσομήδη, του λυρικού ποιητή και μουσικού από την Κρήτη, που έζησε τον 2ο αιώνα μ.Χ. και ευνοήθηκε από τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αδριανό, προς τη Μούσα Καλλιόπη και τη Νέμεση.

Ακούστηκε στην αρχαία ελληνική και στην αγγλική γλώσσα το «χιτάκι», όπως το χαρακτήρισε ο Νίκος Ξανθούλης, της αρχαίας ελληνικής μουσικής «ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ» από τον Επιτάφιο του Σεικίλου, το «Άσε με να κλάψω» από την περίφημη μπαρόκ όπερα «Η βασίλισσα των ξωτικών» του σπουδαίου συνθέτη του αγγλικού μπαρόκ Χένρυ Πέρσελ και η ποιοτική παράσταση ολοκληρώθηκε καταχειροκροτούμενη με το “δέδυκε μεν ἀ σελάννα” και το «Κέλομαι σε Γογγύλα» της Σαπφούς στο αρχαίο κείμενο και στη μετάφραση του Οδυσσέα Ελύτη σε μελοποίηση του Μάνου Χατζιδάκι και του Νίκου Ξανθούλη.