To ιστορικό υπόβαθρο, η γεωγραφία και η σημασία της αναγνώρισης από το Ισραήλ
Στην επικαιρότητα ήρθε σήμερα (26/12) ένα de facto κράτος της Αφρικής με το όνομα Σομαλιλάνδη καθώς ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ανακοίνωσε την επίσημη αναγνώριση του «ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους» της Σομαλιλάνδης.
Ποια είναι, όμως, η Σομαλιλάνδη;
Η Σομαλιλάνδη (Somaliland) είναι μια περιοχή στο Βορειοδυτικό τμήμα της Σομαλίας, στη Χερσόνησο του Κέρατος της Αφρικής, η οποία έχει ανακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία της από το 1991. Παρά το γεγονός ότι λειτουργεί στην πράξη ως ανεξάρτητο κράτος με δική του κυβέρνηση, νόμισμα, στρατό και θεσμούς, δεν αναγνωρίζεται επίσημα από τη διεθνή κοινότητα ως κυρίαρχο κράτος.
Ιστορικό υπόβαθρο
Η περιοχή της σημερινής Σομαλιλάνδης υπήρξε από τα τέλη του 19ου αιώνα βρετανικό προτεκτοράτο με την ονομασία British Somaliland.
Στις 26 Ιουνίου 1960 απέκτησε ανεξαρτησία από τη Βρετανία και λίγο αργότερα ενώθηκε με το Ιταλικό Σομαλιλάνδη για να δημιουργήσουν τη Σομαλική Δημοκρατία.
Μετά από δεκαετίες πολιτικής αστάθειας και εμφύλιας σύγκρουσης στη Σομαλία, και ιδιαίτερα μετά την κατάρρευση της κεντρικής κυβέρνησης το 1991, η Σομαλιλάνδη ανακήρυξε την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της, δημιούργησε δικούς της θεσμούς και ακολούθησε πορεία ξεχωριστή από τη Σομαλία.
Έκτοτε λειτουργεί ως de facto ανεξάρτητο κράτος.
Η Σομαλιλάνδη διαθέτει:
- Σύνταγμα (εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το 2001)
- εκλεγμένο Πρόεδρο και Κοινοβούλιο
- δικαστικό σύστημα
- δικές της δυνάμεις ασφαλείας
- δικό της νόμισμα (Somaliland shilling)
Η Σομαλιλάνδη έχει πληθυσμό λίγο πάνω από 6,2 εκατομμύρια. Το αποσχισθέν κράτος διαθέτει δημοκρατικό σύστημα με ειρηνικές μεταβιβάσεις εξουσίας, αν και η μη κερδοσκοπική οργάνωση Freedom House, με έδρα την Ουάσιγκτον, έχει επισημάνει «διάβρωση των πολιτικών δικαιωμάτων και του δημόσιου χώρου» τα τελευταία χρόνια, με δημοσιογράφους και αντιπολιτευόμενες προσωπικότητες να αντιμετωπίζουν καταστολή από τις αρχές.
Επίσης:
- δεν είναι μέλος του ΟΗΕ
- δεν αναγνωρίζεται επισήμως από την Αφρικανική Ένωση
- η Σομαλία θεωρεί τη Σομαλιλάνδη μέρος της επικράτειάς της
Η Σομαλιλάνδη βρέχεται βόρεια από τον Κόλπο του Άντεν και συνορεύει με Τζιμπουτί στα βορειοδυτικά, με Αιθιοπία στα δυτικά και νότια και με τη Σομαλία στα ανατολικά.
Η πρωτεύουσα είναι η Χαργκέισα (Hargeisa), ενώ ο πληθυσμός είναι κατά πλειοψηφία Σομαλικής εθνοτικής καταγωγής και μουσουλμανικός.
Η οικονομία της Σομαλιλάνδης βασίζεται κυρίως στην κτηνοτροφία και τις εξαγωγές ζώων, στα εμβάσματα της διασποράς και στο λιμάνι του Μπερμπέρα (Berbera), σημαντικό εμπορικό κόμβο στον Κόλπο του Άντεν.
Η έλλειψη διεθνούς αναγνώρισης περιορίζει την πρόσβαση σε διεθνή χρηματοδότηση, επενδύσεις και σε θεσμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα ή το ΔΝΤ. Γι’ αυτό, η ανεργία παραμένει υψηλή, ιδιαίτερα στους νέους.
Τι λένε αναλυτές για την κίνηση του Ισραήλ να το αναγνωρίσει
Η κίνηση του Ισραήλ καταδικάστηκε από την Αίγυπτο και την Τουρκία, οι οποίες σε κοινή δήλωση ανέφεραν: «Αυτή η πρωτοβουλία του Ισραήλ, που ευθυγραμμίζεται με την επεκτατική του πολιτική και τις προσπάθειές του να κάνει τα πάντα για να αποτρέψει την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους, συνιστά απροκάλυπτη παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Σομαλίας».
Ο Σαάρ δήλωσε ότι η αναγνώριση ήρθε μετά από έναν χρόνο συνομιλιών μεταξύ των δύο χωρών και ότι έδωσε εντολή στο ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών να «θεσμοθετήσει άμεσα τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών».
Όπως γράφει ο Guardian, Ισραηλινοί αναλυτές έχουν αναφέρει ότι η αναγνώριση του αποσχισθέντος κράτους θα μπορούσε να εξυπηρετεί τα στρατηγικά συμφέροντα του Ισραήλ, δεδομένης της εγγύτητας της Σομαλιλάνδης με την Υεμένη, όπου το Ισραήλ έχει διεξαγάγει εκτεταμένες αεροπορικές επιδρομές εναντίον των ανταρτών Χούθι τα τελευταία δύο χρόνια.
Μια έκθεση του Νοεμβρίου από το Ινστιτούτο Εθνικών Σπουδών Ασφαλείας, ένα ισραηλινό think tank, ανέφερε: «Η επικράτεια της Σομαλιλάνδης θα μπορούσε να λειτουργήσει ως προωθημένη βάση για πολλαπλές αποστολές: συλλογή πληροφοριών σχετικά με τους Χούθι και τις προσπάθειές τους για εξοπλισμό· υλικοτεχνική υποστήριξη προς τη νόμιμη κυβέρνηση της Υεμένης στον πόλεμο εναντίον τους· και ως πλατφόρμα για άμεσες επιχειρήσεις εναντίον των Χούθι».
Οι αρχές της Σομαλιλάνδης φιλοξενούν ήδη μια στρατιωτική βάση που λειτουργεί από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα στο Μπερμπέρα, όπου υπάρχει στρατιωτικό λιμάνι και διάδρομος προσγείωσης για μαχητικά αεροσκάφη και μεταφορικά αεροπλάνα. Αναλυτές έχουν υποστηρίξει ότι η βάση αποτελεί βασικό τμήμα της αντικαμπάνιας των Εμιράτων κατά των Χούθι στην Υεμένη.
Ο πρόεδρος της Σομαλιλάνδης αποκάλυψε τον Μάιο ότι αμερικανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι, συμπεριλαμβανομένου του ανώτατου αξιωματικού στην περιοχή του Κέρατος της Αφρικής, είχαν επισκεφθεί τη Σομαλιλάνδη και ότι αναμενόταν σύντομα νέα αμερικανική αποστολή. «Είναι θέμα χρόνου. Όχι αν, αλλά πότε και ποιος θα ηγηθεί της αναγνώρισης της Σομαλιλάνδης», δήλωσε ο Αμπντουλάχι στον Guardian.
