Κυπαρισσιακός κόλπος: Ένας παράδεισος ωοτοκίας για το προστατευόμενο είδος

Οι λουόμενοι βρίσκουν φωλιές και τις οριοθετούν οικειοθελώς

Γράφει ο Χρήστος Βορλόκας

Ο Κυπαρισσιακός κόλπος έχει πλέον αναδειχθεί στον σημαντικότερο βιότοπο για τις χελώνες καρέτα – καρέτα στην Ελλάδα, με τον αριθμό των φωλιών που εντοπίζονται στην μεγάλη ακτογραμμή του να σημειώνει συνεχή αύξηση. Πρόκειται για μια ενθαρρυντική εξέλιξη, καθώς το προστατευόμενο αυτό είδος βρίσκει καταφύγιο στις αμμώδεις ακτές της περιοχής, μακριά από τον συνωστισμό, προκειμένου να γεννήσει τα αυγά του.

Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί: πέρυσι καταγράφηκαν πάνω από 6.700 φωλιές στον Κυπαρισσιακό κόλπο, ένας εξαιρετικά σημαντικός αριθμός που υπογραμμίζει την αξία της περιοχής για την επιβίωση του είδους. Η αύξηση αυτή αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών των οργανώσεων προστασίας και των τοπικών αρχών, οι οποίες συνεργάζονται στενά για να διασφαλίσουν την ηρεμία και την ασφάλεια των χελωνών κατά την περίοδο της ωοτοκίας.

Εμφανής η αύξηση της ωοτοκίας

Όπως τονίζει η κα Γεωργία Καραμπέρου, Δασολόγος και προϊσταμένη στη Μονάδα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Υγροτόπων Κοτυχίου Στροφυλιάς και Προστατευόμενων Περιοχών Δυτικής Πελοποννήσου του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), κατά το διάστημα από τον Ιούνιο μέχρι και χθες, στην περιοχή του Εθνικού Πάρκου από Καλογριά μέχρι αλυκές Λεχαινών, έχουν εντοπιστεί 103 φωλιές χελωνών κατ’ εκτίμηση περισσότερες από πέρυσι, ενώ η καταγραφή συνεχίζεται μέχρι τέλους Σεπτεμβρίου. Αυτός ο αριθμός είναι ενδεικτικός για την αυξητική τάση της ωοτοκίας και εκτιμάται ότι, μέχρι το τέλος της καταγραφής, διαδικασία που έχει ανατεθεί από την Μονάδα Διαχείρισης σε εξωτερικό συνεργάτη και χρηματοδότηση από τον ΟΦΥΠΕΚΑ, η αυξητική αυτή τάση θα είναι πιο αντιπροσωπευτική.

Ωστόσο η πιο πολυπληθής εστία για το προστατευόμενο είδος είναι η περιοχή από το νότιο τμήμα της Ηλείας μέχρι και το Καλό Νερό Τριφυλίας, στην περιοχή του Κυπαρισσιακού Κόλπου. Σ’ αυτό το τμήμα καταγράφηκαν πέρυσι οι 6.700 φωλιές καρέτα – καρέτα, κα περίπου 1000 φωλιές στο τμήμα από Νέδα μέχρι Θολό. Όμως μέχρι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τη φετινή περίοδο, αν και οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο επίσης για αυξητική τάση.

Η «πρωτιά» του Κυπαρισσιακού κόλπου

Η συντονίστρια θεσμικών θεμάτων του Συλλόγου για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας «ΑΡΧΕΛΩΝ», Παναγιώτα Θεοδώρου, μιλώντας στην «Πρωινή» τονίζει μεταξύ άλλων ότι από το 2013 ο Κυπαρισσιακός είναι τεκμηριωμένα ο κύριος βιότοπος της καρέτα – καρέτα, καθώς μέχρι τότε τα «πρωτεία» κατείχε η Ζάκυνθος. Πάντως, όπως υποστηρίζει η κα Θεοδώρου, η φυσιολογική τάση στην ωοτοκία της καρέτα – καρέτα είναι να παρουσιάζει αριθμητικές αυξομειώσεις, καθώς η χελώνα γεννά τα αυγά της κάθε 2 ή 3 χρόνια. Το εντυπωσιακό πάντως είναι ότι η καρέτα – καρέτα επιλέγει να γεννήσει τα αυγά της στο ίδιο μέρος που έχει επιλέξει και στο παρελθόν.

Αν και το είδος προστατεύεται από τις ευρωπαϊκές οδηγίες, η επιτυχία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνύπαρξη με τον άνθρωπο. Η αρμονική συνύπαρξη είναι εφικτή, αρκεί οι πολίτες και οι επαγγελματίες της περιοχής να ακολουθούν ορισμένους βασικούς κανόνες. Η προστασία των φωλιών, η αποφυγή του θορύβου και η μείωση της τεχνητής φωταψίας αποτελούν απλές αλλά κρίσιμες ενέργειες που μπορούν να κάνουν τη διαφορά.

«Οι προσπάθειες για την ενημέρωση του κοινού είναι συνεχείς. Μέσω δελτίων τύπου και προσωπικών επαφών, προσπαθούμε να ευαισθητοποιήσουμε τους κατοίκους και τους επισκέπτες για τη σημασία της προστασίας της καρέτα – καρέτα», τονίζει η κα Καραμπέρου.

Χρήσιμες οδηγίες για τους πολίτες

Με κάποιες απλές ενέργειες, μπορεί ο καθένας από εμάς να συμβάλει στη διατήρηση του πληθυσμού των χελωνών καρέτα – καρέτα, καθώς το είδος αυτό αποτελεί σημαντικό κομμάτι του οικοσυστήματός μας και η παρουσία του είναι απολύτως χρήσιμη. Οι νεογέννητες χελώνες χρειάζονται απόλυτη ηρεμία και αρωγή από τον άνθρωπο, ώστε να ξεκινήσουν το ταξίδι τους προς τη θάλασσα. Αυτός ο δρόμος είναι ζωτικής σημασίας για τη μετέπειτα επιβίωσή τους, καθώς η επίπονη πορεία στην άμμο τα προετοιμάζει για τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν στη θάλασσα.

Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια οι Ηλείοι φαίνονται αρκετά ευαισθητοποιημένοι με τις χελώνες στις παραλίες και σε πολλές περιπτώσεις προσφέρονται να βοηθήσουν τα μικρά χελωνάκια να φτάσουν στο νερό. Όμως, υπάρχουν κάποιοι κανόνες, σύμφωνα με τους ειδικούς του ΑΡΧΕΛΩΝ:

  • Απαγορεύεται η επαφή: Μην αγγίζετε ποτέ τα χελωνάκια. Είναι ζωτικής σημασίας να πάνε μόνα τους στο νερό, χωρίς καμία ανθρώπινη βοήθεια.
  • Προσοχή στον ήλιο: Εάν δείτε χελωνάκια να βγαίνουν κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσφέρετε τους σκιά, για να μην καούν από τον καυτό ήλιο.
  • Ισιώστε την άμμο: Αν υπάρχουν εμπόδια στην άμμο (όπως κάστρα άμμου ή άλλα παιχνίδια), ισιώστε το δρόμο τους προς το νερό για να διευκολυνθεί η πορεία τους.
  • Μη χρησιμοποιείτε τεχνητό φως: Τα χελωνάκια αποπροσανατολίζονται από τα τεχνητά φώτα, καθώς το φως του φεγγαριού είναι αυτό που τα καθοδηγεί προς τη θάλασσα. Αν είστε κοντά σε κάποια περιοχή που εκκολάπτονται, σβήστε τα φώτα μέχρι να απομακρυνθούν.

Η αύξηση του πληθυσμού στον Κυπαρισσιακό κόλπο δεν είναι μόνο μια επιτυχία για την άγρια ζωή, αλλά και μια υπενθύμιση ότι η ανθρώπινη δράση μπορεί να έχει θετικό αντίκτυπο, όταν η γνώση και ο σεβασμός συναντούν τη βούληση για συνεργασία.

ΑΡΧΕΛΩΝ: Το δεύτερο «σπίτι» της καρέτα – καρέτα

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ είναι μη κερδοσκοπικό σωματείο με σκοπό τη μελέτη και την προστασία των θαλάσσιων χελωνών και των βιοτόπων τους στην Ελλάδα.

Οι δράσεις του συνδυάζουν το επιστημονικό έργο με την εθελοντική προσφορά και επιδιώκουν μέσω της ενημέρωσης και της εκπαίδευσης να ενεργοποιηθεί η κοινωνία για ένα καλύτερο και βιώσιμο πλανήτη. Από το 1983 καταγράφει συστηματικά την ωοτοκία της χελώνας Καρέττα και προστατεύει τις φωλιές στις σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας της Ελλάδας, και έτσι τα προγράμματα καταγραφής και προστασίας της αναπαραγωγικής δραστηριότητας των θαλάσσιων χελωνών του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Ζάκυνθο και τον Κυπαρισσιακό Κόλπο συγκαταλέγονται ανάμεσα στα μακροβιότερα παγκοσμίως. Από το 1991 ο ΑΡΧΕΛΩΝ, με την βοήθεια λιμενικών αρχών και πολιτών, καταγράφει εκβρασμούς θαλάσσιων χελωνών και λειτουργεί το Δίκτυο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών στις Ελληνικές θάλασσες. Το Κέντρο Διάσωσης Θαλάσσιων Χελωνών του ΑΡΧΕΛΩΝ στη Γλυφάδα Αττικής υποδέχεται τραυματισμένες ή άρρωστες θαλάσσιες χελώνες, όπου, σε ειδικά εξοπλισμένους χώρους, γίνεται η περίθαλψη και η αποκατάσταση των ζώων, τα οποία ακολούθως επιστρέφουν στη θάλασσα.

Επίσης, στο Κέντρο οργανώνονται εκπαιδευτικές και ενημερωτικές δράσεις για χιλιάδες μαθητές και επισκέπτες κάθε χρόνο, αναδεικνύοντας έτσι τις θαλάσσιες χελώνες σε σύμβολο για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.