Παράδειγμα προς αποφυγήν!: Με μελανά χρώματα περιγράφει το αρδευτικό της Ηλείας νέα μελέτη από τη «διαΝέοσις»
Μονόδρομο αποτελεί για την Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας ο εκσυγχρονισμός του αρδευτικού δικτύου και των Οργανισμών Έγγειων Βελτιώσεων της Ηλείας, με αξιοποίηση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς η υπάρχουσα κατάσταση των υποδομών δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις του αγροτικού κόσμου.
Όπως αναφέρει η μελέτη για τα συλλογικά έργα άρδευσης της χώρας που εκπόνησε η «διαΝέοσις», η περίπτωση της Ηλείας συνιστά παράδειγμα προς αποφυγήν ως προς τη λειτουργία και την αποτελεσματικότητα, αφού διαπιστώνεται σημαντική απόκλιση μεταξύ της μελέτης εφαρμογής και της εξέλιξης του έργου, διότι η μελέτη δεν έχει εκτιμήσει με επιτυχία την ανάπτυξη της γεωργίας και των αρδεύσεων.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν γίνει στα δίκτυα του Αλφειού και του Πηνειού εδώ και αρκετά χρόνια, η ανάπτυξη των αρδεύσεων, δεκαετίες μετά την ολοκλήρωση των έργων, δεν ξεπέρασε το 50%, δηλαδή οι αρδευόμενες εκτάσεις είναι 50% μικρότερες από αυτές που είχε εκτιμήσει η μελέτη.
Παράλληλα, η παρακολούθηση και ο έλεγχος των αντλιοστασίων του ΓΟΕΒ Πηνειού-Αλφειού με τηλεμετάδοση παρουσιάζουν πολλά προβλήματα, με αποτέλεσμα η ακρίβεια των μετρούμενων παραμέτρων να είναι χαμηλή, καθώς οι καταναλώσεις νερού στα αντλιοστάσια εκτιμώνται βάσει της ηλεκτρικής ενέργειας που χρεώθηκε και όχι βάσει των καταγραφών των παροχομέτρων, παρόλο που υπάρχουν και στέλνουν πληροφορία στο κέντρο τηλε-ελέγχου και τηλεμετάδοσης.
Αστοχίες στον ΤΟΕΒ Σαβαλίων
Η μελέτη κάνει ειδική αναφορά και στον ΤΟΕΒ Σαβαλίων, αναλύοντας αστοχίες που αχρήστευσαν ουσιαστικά το έργο. Όπως επισημαίνεται, στον εκσυγχρονισμό του δικτύου των Σαβαλίων έγιναν αστοχίες στην υλοποίηση (εγκατάσταση πολλών υδροληψιών πέραν αυτών που προέβλεπε η μελέτη), και παρεισέφρησαν φερτά (χαλίκια) κατά την αντικατάσταση των υδροληψιών. Τα φερτά αυτά αχρήστευσαν εντός λίγων μηνών υδροληψίες που έπρεπε να λειτουργήσουν πολλά έτη. Επίσης αγωγοί που ήταν οξειδωμένοι δεν αντικαταστάθηκαν, με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλές θραύσεις. Επιπρόσθετα η πίεση στο δίκτυο ήταν χαμηλότερη από την αναμενόμενη. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι να θεωρείται από τους χρήστες η ανάταξη και εν γένει ο εκσυγχρονισμός μη επιτυχημένος.
Το αρδευτικό δίκτυο της Ηλείας αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγήν και στο ζήτημα της στελέχωσης, αφού το επιστημονικό προσωπικό στον ΓΟΕΒ ήταν πολύ περιορισμένο, ενώ στον ΤΟΕΒ ανύπαρκτο. Όπως αναφέρει η μελέτη, υπήρχε ΤΟΕΒ που δεν διέθετε τεχνικό προσωπικό (Α’ Πύργου).
Προτάσεις για εξυγίανση
Η μελέτη που εξέδωσε η «διαΝέοσις», παραθέτει και προτάσεις για την επίλυση χρόνιων παθογενειών, με τη συγχώνευση ΟΕΒ, ώστε να δημιουργηθούν οργανισμοί ισχυροί και στελεχωμένοι, οι οποίοι θα διαχειριστούν με επάρκεια τις ανάγκες του πρωτογενούς τομέα.
Η πρόταση προβλέπει τη συνένωση των ΤΟΕΒ και των ΓΟΕΒ, οι οποίοι θα εποπτεύονται από τη νεοσυσταθείσα Κεντρική Υπηρεσία Εγγείων Βελτιώσεων (ΚΥΕΒ), η οποία θα έχει τον τελικό έλεγχο του προγραμματισμού και της υλοποίησης μελετών και έργων, θα ελέγχει τη διαχείριση του αρδευτικού νερού και των συναφών υποδομών και επίσης θα εισηγείται τις απαραίτητες θεσμικές αλλαγές προς την πολιτική ηγεσία
Προκειμένου να δημιουργηθούν οργανισμοί που θα έχουν το μέγεθος και τη στελέχωση για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της διαχείρισης των εγγειοβελτιωτικών έργων που σήμερα είναι στην αρμοδιότητα των ΤΟΕΒ/ ΓΟΕΒ, προτείνεται να γίνει αναγκαστική συνένωση στη βάση κριτηρίων σχετικών με το μέγεθος. Για τη δική μας περίπτωση, προτείνεται η ίδρυση ΓΟΕΒ Πελοποννήσου.
Για την αποτελεσματική τους διαχείριση, προτείνεται η δημιουργία σχεδίου Ανάπτυξης (Business Plan) για τον Οργανισμό και η πρόσληψη ιδιώτη μάνατζερ, με υποχρεωτική η συμμετοχή του Δημοσίου (ΥΠΑΑΤ) στο ΔΣ.
Ο συντάκτης της μελέτης αποκαλύπτει ότι αν οι ΟΕΒ δεν μπουν σε τροχιά οικονομικής εξυγίανσης, πιθανότατα δεν θα μπορέσουν να ενταχθούν στο Ταμείο Ανάκαμψης και να χρηματοδοτηθούν. Σύμφωνα με το κυβερνητικό πρόγραμμα, θα υλοποιηθούν μεγάλες επενδύσεις σε αρδευτικά δίκτυα και συστήματα σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ), ώστε να αυξηθούν οι αρδευόμενες εκτάσεις και κατά συνέπεια η αγροτική παραγωγή, με παράλληλη έξυπνη διαχείριση των υδατικών πόρων και την εξοικονόμηση των διαθέσιμων υδατικών αποθεμάτων. Η συνολική δαπάνη φτάνει τα 200 εκατ. ευρώ.
Β. Γιαννόπουλος, αντιπερ/ρχης Ηλείας
«Η οικονομική εξυγίανση και ο εκσυγχρονισμός του αρδευτικού δικτύου της Ηλείας αποτελούν προτεραιότητα για την περιφερειακή αρχή Δυτικής Ελλάδας, προκειμένου να τερματίσει συσσωρευμένες παθογένειες δεκαετιών, οι οποίες εγκλώβισαν τον αγροτικό κόσμο του νομού. Δυστυχώς κληρονομήσαμε ένα δίκτυο στα όρια της κατάρρευσης και πρόθεσή μας είναι να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να μη χάσουμε την ευκαιρία της χρηματοδότησης από τους πόρους του ταμείου Ανάκαμψης»
