Στις επιπτώσεις, οικολογικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές που έχουν προκαλέσει στη χώρα και την περιοχή μας, οι τεράστιες πυρκαγιές, αναφέρεται με δηλώσεις του στην «Πρωινή» ο Επίκουρος Καθηγητής του τμήματος Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου Διονύσιος Παναγιωτάρας.
«Η πύρινη λαίλαπα έχει προκαλέσει μία μεγάλη οικολογική και περιβαλλοντική καταστροφή όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή υπηρεσία Copernicus, το 2021 θα είναι μια από τις χειρότερες χρονιές λόγω των καταστροφικών πυρκαγιών, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι φέτος έχουν καταγραφεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπερδιπλάσιες μεγάλες δασικές πυρκαγιές σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 2008-2020, ενώ οι καμένες εκτάσεις είναι αυξημένες κατά 94%. Μέχρι τις αρχές Αυγούστου, το Ευρωπαϊκό σύστημα πληροφοριών δασικών πυρκαγιών είχε καταγράψει 1.100 πυρκαγιές δηλαδή 300 περισσότερες από τον ετήσιο μέσο όρο.
Οι πυρκαγιές στην Ηλεία ήταν μεγάλης έντασης και έκτασης. Πάνω από 100000 στρέμματα, έχουν παραδοθεί στις φλόγες. Κατανέμονται κυρίως σε υψόμετρα από 50-600 μέτρα όπου οι επικρατούσες χρήσεις γης είναι η φυσική βλάστηση, οι ελαιώνες και οι βοσκότοποι.
Η καταστροφή δημόσιων και ιδιωτικών αγαθών, θα έχει μεγάλο οικονομικό κόστος και θα οδηγήσει την περιοχή σε αναπτυξιακή οπισθοχώρηση. Το τίμημα, ιδίως για την αγροτική οικονομία, θα είναι βαρύ.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις του υπουργείου οικονομικών το δημοσιονομικό κόστος από τις φυσικές καταστροφές που έχουν πλήξει την επικράτεια από τις αρχές του χρόνου έχει ήδη ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ και εάν σε αυτά προστεθεί το κόστος του 2020, τότε το ποσό ξεπερνά το 1,5 δισ. ευρώ αποδεικνύοντας στη πράξη ότι το οικονομικό αντίκτυπο από τις φυσικές καταστροφές είναι τεράστιο για τη χώρα μας.
Στις αιτίες αυτής της μεγάλης καταστροφής θα πρέπει να εντάξουμε τις κλιματικές συνθήκες, τις υψηλές θερμοκρασίες, την ξηρασία και συγκυριακά αίτια, όπως π.χ. η διασπορά των πυροσβεστικών δυνάμεων λόγω του μεγάλου αριθμού πυρκαγιών ταυτόχρονα σε όλη την χώρα , καθώς και άλλα αίτια όπως η σταδιακή εγκατάλειψη διαφόρων χρήσεων του δάσους τα τελευταία χρόνια, η επέκταση της αστικοποίησης στον αγροτικό χώρο, και η υποχώρηση της γεωργίας και της κτηνοτροφίας. Αυτή η κατάσταση οδηγεί είτε σε απουσία συντήρησης των καλλιεργειών (π.χ. ελαιώνες που δεν είχαν δεχτεί καμιά φροντίδα καθαρισμού), είτε σε εγκατάλειψη γεωργικών εκτάσεων και βοσκοτόπων. Έτσι, η διείσδυση και η επέκταση της φωτιάς στις δασικές εκτάσεις γίνεται ευκολότερη, επειδή οι διάμεσοι χώροι που κατείχε και συντηρούσε η γεωργία και η κτηνοτροφία έχουν περιοριστεί σημαντικά.
Τα άμεσα επακόλουθα των καταστροφικών πυρκαγιών σχετίζονται με αύξηση της διάβρωσης των εδαφών, από την καταστροφή του φυτικού καλύμματος που εξασφαλίζει τη σταθερότητα τους και με την μεταβολή του μικροκλίματος με άνοδο της θερμοκρασίας κατά 1 έως 3 βαθμούς κελσίου ανάλογα με την περίοδο του χρόνου. Επιπρόσθετα οι καμένες εκτάσεις θα είναι πιο εκτεθειμένες στην ηλιοφάνεια και τα ατμοσφαιρικά φαινόμενα με έντονες θερμοκρασιακές μεταβολές να παρατηρούνται ακόμα και μέσα στην διάρκεια του εικοσιτετραώρου. Η εξαφάνιση μεγάλων τμημάτων δασικών αλλά και καλλιεργούμενων εκτάσεων αναμένεται να επηρεάσει μελλοντικά το υδρολογικό ισοζύγιο κυρίως της λεκάνης του Αλφειού ποταμού και θα επιφέρει μεταβολές στην ποιότητα και την ποσότητα των υπόγειων υδάτων. Τέλος, οι πυρκαγιές ενδέχεται να έχουν ως αποτέλεσμα τη μη αντιστρεπτή υποβάθμιση ορισμένων οικοτόπων και την εξαφάνιση ορισμένων ειδών.
Οι προσπάθειες αποκατάστασης των πυρόπληκτων περιοχών θα πρέπει να γίνουν στα πλαίσια μιας στρατηγικής πρόληψης και αντιμετώπισης των πυρκαγιών, που θα περιορίσει τις πιθανότητες ανάπτυξης τέτοιων φαινομένων στα επόμενα χρόνια και θα επιτρέψει την αποκατάσταση των καμένων περιοχών στη βάση της οικολογικής ανασυγκρότησης, αντιμετωπίζοντας συνολικά τα προβλήματα υπό το πρίσμα της ισορροπίας μεταξύ φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος».
Διονύσιος Παναγιωτάρας
Επίκουρος Καθηγητής τμήματος Περιβάλλοντος Ιονίου Πανεπιστημίου
