Άρθρο της συντακτικής επιτροπής της παιδαγωγικής ομάδας «Το Σκασιαρχείο» στο ένθετο τετρασέλιδο που εκδίδουν στην «Εφημερίδα των Συντακτών»*

Το σύγχρονο σχολείο που διεκδικούμε δεν εξοβελίζει την τέχνη από το αναλυτικό της πρόγραμμα, ούτε αποκλείει νέους από το Πανεπιστήμιο, αλλά ανοίγει πόρτες.

Η καινούργια σχολική χρονιά ξεκινάει γεμάτη προβλήματα. Κάποιοι/κάποιες από εμάς γεράσαμε στα θρανία κι όσο θυμόμαστε πάντα έτσι ήταν. Προβλήματα…

Προβλήματα συγκυριακά (όπως τέτοιο, θέλουμε να ελπίζουμε, είναι ο Covid και όλες οι συνέπειες που έφερε στη λειτουργία των σχολείων) και προβλήματα δομικά του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Αλλά η εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων δύο χρόνων έχει αλλάξει το τοπίο της δημόσιας εκπαίδευσης. Σαν τις πυρκαγιές που έκαψαν τη χώρα, έτσι μαύρο είναι και το τοπίο της εκπαίδευσης.

Πού να αναφερθεί κανείς; Στα χιλιάδες παιδιά που έμειναν φέτος έξω από τα δημόσια Πανεπιστήμια και θα κατευθυνθούν στο εμπόριο ελπίδας και στις αρπαχτές των ιδιωτικών κολεγίων (που τα πτυχία τους εξομοιώθηκαν με πονηρή μεθόδευση με αυτά των Πανεπιστημίων);

Στην κατάργηση του ασύλου και την αστυνόμευση των Πανεπιστημίων με ειδικό σώμα της ασφάλειας;

Στην απόσυρση των σύγχρονων (2019) προγραμμάτων σπουδών της Ιστορίας Γυμνασίου και Λυκείου, προϊόντος πολύχρονης εργασίας μικτής ομάδας πανεπιστημιακών και εκπαιδευτικών, μέλη της οποίας ήταν και οι Πολυμέρης Βόγλης, Χριστίνα Κουλούρη, Γιώργος Κόκκινος, Βασίλης Τσάφος κ.ά.; Γιατί; Για να επανέλθουν τα προγράμματα του 2003, με στόχο, διά στόματος υπουργού, «την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης» στο σχολείο. Και ο νοών νοείτω…

Στην πλήρη κατάργηση των μαθημάτων των κοινωνικών επιστημών και της Κοινωνιολογίας (αν είναι δυνατόν! Και όμως είναι…) και στη συρρίκνωση των μαθημάτων των εικαστικών στο Λύκειο;

Στην κατάργηση του επιτυχημένου και ελπιδοφόρου θεσμού της θεματικής εβδομάδας που εισήγαγε καίριες θεματικές, όπως οι έμφυλες ταυτότητες στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση;

Στην αύξηση του αριθμού των παιδιών ανά τμήμα στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, εν μέσω πανδημίας, όταν όλες/όλοι οι ειδικοί συνιστούν αραίωση και τήρηση αποστάσεων;

Στην προσπάθεια να μπουν οι κάμερες στην τάξη, με ό,τι καταστροφικό συνεπάγεται αυτό για το παιδαγωγικό κλίμα;

Στο στοίβαγμα των νηπίων και προνηπίων στα κοντέινερ;

Στον πλήρη έλεγχο και χειραγώγηση των υπηρεσιακών συμβουλίων με την κατάργηση των αιρετών εκπροσώπων των εκπαιδευτικών;

Στην πλήρη καταπάτηση των δικαιωμάτων των παιδιών μεταναστών και προσφύγων που στοιβάζονται στις κατ’ ευφημισμό δομές φιλοξενίας (διάβαζε: στρατόπεδα) ενώ η θέση τους είναι στα σχολεία; (Οπως ρητά προβλέπει η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού – καραμέλα και κουρελόχαρτο μαζί;)

Στον καινούργιο νόμο για την εκπαίδευση που με τις ρυθμίσεις του υποβαθμίζει τον σύλλογο διδασκόντων, δημιουργεί διευθύντριες και διευθυντές σατραπίσκους, μετατρέπει τις/τους σχολικούς συμβούλους σε επιθεωρητές, συρρικνώνοντας τον παιδαγωγικό τους ρόλο, και βάζει τον φόβο και τον ανταγωνισμό στις ψυχές των εκπαιδευτικών; (Το ξαναζήσαμε αυτό πριν από λίγα χρόνια με τις ποσοστώσεις…)

Εμείς λοιπόν που η ζωή μας είναι μέσα στα σχολεία, τι θέλουμε, τι διεκδικούμε για τη βασική υποχρεωτική εκπαίδευση;

Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από τα αυτονόητα:

Σταθερό σώμα διορισμένων και καλά αμειβόμενων εκπαιδευτικών (και όχι το αίσχος και το διαχρονικό σκάνδαλο του θεσμού των αναπληρωτών και, πλέον, και των τρίμηνων συμβάσεων!), καλή εκπαίδευση στις καθηγητικές σχολές και τακτική και άξια του ονόματός της επιμόρφωση, συλλογικότητα και παιδαγωγική ελευθερία στα σχολεία, στήριξη, ασφάλεια και εμπιστοσύνη και όχι έλεγχο και ανταγωνισμό, έμφαση στη διδασκαλία και όχι στις εξετάσεις, σταθερούς πόρους και εξοπλισμό των σχολείων και όχι αναζήτηση χορηγών, σχολικούς κήπους και μαθητικούς συνεταιρισμούς, σχολεία ανοιχτά στη ζωή, σύγχρονα στην αρχιτεκτονική τους εκπαιδευτήρια και όχι κλουβιά και κοντέινερ, σύγχρονα προγράμματα σπουδών και σχολικά εγχειρίδια, βιβλιοθήκες παντού, ανοιχτές τις πόρτες στο υπουργείο και στο ΙΕΠ στα οράματα, στις ανησυχίες και τις προτάσεις των μαχόμενων εκπαιδευτικών. (Και το «Σκασιαρχείο» έχει τέτοιες προτάσεις…)

Μοιάζουν πολλά όλα αυτά; Κοστίζουν; Οι πόροι είναι περιορισμένοι; Είμαστε σε στενωπό;

Αυτό θα πει όμως κοινωνικό κράτος. Αυτό θα πει, αν το εννοείς, ότι η Παιδεία είναι πρώτη προτεραιότητα και επένδυση στο μέλλον! ΘΕΛΟΥΜΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΚΑΙ ΟΛΟΥΣ! Θέλουμε να μπορούν να σπουδάζουν τα παιδιά μας ακόμη κι αν δεν έχουν οι γονείς τους τα δίδακτρα και τον τρόπο να τα στείλουν στο Γέιλ, ακόμη κι αν κατοικούν στο Περιστέρι κι ο πατέρας τους είναι ψυκτικός, ακόμη κι αν δεν βλέπουν τις μανάδες τους γιατί δουλεύουν σε δυο δουλειές, στο αίσχος της ελαστικής εργασίας, για να τα βγάλουν πέρα, ακόμη κι αν δεν μπαίνει βιβλίο στο σπίτι τους. ΓΙ’ ΑΥΤΟ ΥΠΑΡΧΕΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ! Αυτή είναι η δουλειά μας, αυτό θα πει ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.

(Και δεν μπορούμε να μη σκεφτούμε με πίκρα ότι η χώρα μας αγόρασε φέτος 18 μαχητικά αεροσκάφη Rafale. Πόσο κοστίζει το καθένα; 170 εκατομμύρια δολάρια!)

Αυτές τις μέρες ένα παιδί μάς έκανε να τα σκεφτούμε όλα αυτά.

Τη λένε ΑΜΑΛ (που σημαίνει ΕΛΠΙΔΑ).

Είναι κορίτσι και πρόσφυγας.
Ενώ κλείνουν τα σύνορα, εκείνη διασχίζει μόνη της 8.000 χιλιόμετρα αναζητώντας τη μαμά της.
Θα έπρεπε να βρίσκεται κι εκείνη σε ένα ασφαλές περιβάλλον και να πηγαίνει σχολείο.

Ενα κορίτσι. Μια κούκλα ύψους 3,5 μέτρων περπατάει στους δρόμους αντιπροσωπεύοντας τα εκατομμύρια ασυνόδευτα παιδιά που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το σπίτι τους. Θα περάσει από πόλεις της Ευρώπης ψάχνοντας ένα ασφαλές καταφύγιο, αναζητώντας αυτό που είναι αυτονόητο για χιλιάδες άλλα παιδιά, στέγη, ασφάλεια, περίθαλψη, εκπαίδευση. Το όνομά της Ελπίδα. Έχει κι άλλα ονόματα, Φόβος, Απελπισία, Πείνα, όμως εκείνη από όλα διαλέγει την Ελπίδα, είναι το μόνο που της έχει μείνει, το όνομα που έδωσε εκείνη στον εαυτό της. Από εμάς ζητά αλληλεγγύη. Προχτές μας αποχαιρέτησε από τον τελευταίο σταθμό στη χώρα μας που ήταν ο Πειραιάς.

Τα κοινωνικά ζητήματα δεν μένουν έξω από τους τοίχους του σχολείου, είναι παρόντα, χτυπούν την πόρτα. Η δουλειά στην τάξη είναι η δική μας απάντηση και ελπίδα.

Στην Παιδαγωγική Φρενέ τα σύνορα της τάξης είναι ανοιχτά, όπως θέλουμε να είναι και για όλα τα παιδιά που αναζητούν ένα καταφύγιο. Η σύνδεση με τον κόσμο γίνεται μέσα από τα μάτια των παιδιών, μεταπλάθεται σε δράσεις και καλλιεργεί τη δόμηση μιας ανθρωπιστικής κοινωνίας. Η τέχνη γίνεται άλλο ένα μέσο αφύπνισης, η οικουμενική της γλώσσα είναι η δύναμή της.

Το σύγχρονο σχολείο που διεκδικούμε δεν εξοβελίζει την τέχνη από το αναλυτικό της πρόγραμμα, ούτε αποκλείει νέους από το Πανεπιστήμιο, αλλά ανοίγει πόρτες. Η τιμωρία και ο αποκλεισμός δεν είναι η απάντηση σε μια κοινωνία δημοκρατική. Αξίες όπως η αλληλεγγύη, η κοινωνική ευαισθησία, η υπευθυνότητα και η ελεύθερη σκέψη είναι η απάντηση και η Παιδεία σε όλες τις βαθμίδες της είναι ο κατ’ εξοχήν τόπος όπου καλλιεργούνται αυτές οι αξίες και υποχρέωση της πολιτείας είναι να βρίσκονται εκεί όλα τα παιδιά χωρίς αποκλεισμούς.

Η Συντακτική Επιτροπή
Βογανάτσης Δαμιανός, Δημοπούλου Φωτεινή, Μπαλτάς Μπάμπης, Μπάρκα Κατερίνα, Παούρη Κατερίνα, Παπαδόπουλος Χάρης, Σπίτα Βίκυ

*Άρθρο της συντακτικής επιτροπής της παιδαγωγικής ομάδας «Το Σκασιαρχείο» στο ένθετο τετρασέλιδο που εκδίδουν στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Την πρώτη Τρίτη κάθε μήνα η εφημερίδα θα περιλαμβάνει ένα ένθετο αφιερωμένο στον κόσμο της εκπαίδευσης στη χώρα μας αλλά και στον κόσμο. https://skasiarxeio.wordpress.com

▶ Επικοινωνήστε μαζί μας και στείλτε μας τα κείμενά σας για δημοσίευση στο μέιλ: periodikofreinet@gmail.com