Η πανδημία του κορονοϊού σημάδεψε όχι μόνο τον δημόσιο βίο, αλλά και τον ιδιωτικό. Η ανάγκη για αποτροπή της διασποράς του ιού και την προστασία της δημόσιας υγείας οδήγησε σε αποφάσεις που επηρέασαν τη Δημόσια Υγεία, την Οικονομία αλλά και την ποιότητα της Δημοκρατίας.
Η ραγδαία εξάπλωση της νόσου μάς έκανε να αντιληφθούμε εκ νέου πόσο σημαντικό είναι για μια χώρα να έχει ισχυρό Εθνικό Σύστημα Υγείας και πόσο σημαντικό είναι να λαμβάνεις μέτρα γρήγορα και χωρίς να παρασύρεσαι από την… ανοησία της αγέλης. Το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό κράτησε την Ελλάδα όρθια υπό αντίξοες συνθήκες, όταν άλλες χώρες, πλουσιότερες, όπως η Ιταλία, η Μεγάλη Βρετανία και οι ΗΠΑ δεν προλάβαιναν να μετράνε νεκρούς.
Δυστυχώς, όμως, το Εθνικό Σύστημα Υγείας, τουλάχιστον στην Ηλεία, δεν αναβαθμίστηκε αισθητά, αφού το υπουργείο ξέχασε τον νομό στο πρώτο «κύμα» προκηρύξεων και ανάγκασε τη διοίκηση σε διαχείριση φτώχειας, δηλαδή ανακατανομή των υπαρχόντων γιατρών, με τα γνωστά και χιλιογραμμένα προβλήματα. Μετά την πανδημία φαίνεται ότι θα επιστρέψουμε ακριβώς εκεί που ήμασταν. Άγονες προκηρύξεις, μηδενικό ενδιαφέρον για διορισμό, τρία ασθενοφόρα και διαρκής ένταση μεταξύ Πύργου και Αμαλιάδας για τα νοσοκομεία.
Το πλήγμα στην οικονομία είναι βαρύ, ισοδύναμο της δεκαετούς οικονομικής κρίσης, μόνο που το 2010 υπήρχε λίπος να κάψουμε. Τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Έμποροι χρεωμένοι από τα δάνεια, εργαζόμενοι ταλαιπωρημένοι από την ελαστικοποίηση των συνθηκών εργασίας, συνταξιούχοι ανήσυχοι μην τους επιβληθούν νέες περικοπές για να περιοριστεί το δημοσιονομικό έλλειμμα. Σίγουρα, η γρήγορη ανάκαμψη είναι ρεαλιστικό σενάριο μετά και την έλευση του εμβολίου, όμως αυτή τη φορά δεν πρέπει να επαναληφθούν τα σφάλματα της προηγούμενης δεκαετίας.
Δεν πρέπει να πληρώσουν πάλι το «μάρμαρο» οι εργαζόμενοι και οι μικροί επαγγελματίες. Η ανάκαμψη πρέπει να διαχυθεί και όχι να ωφελήσει μόνο τα λίγα και μεγάλα ψάρια. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πρέπει να γίνουν φαγοπότι αλλά να πάνε σε στοχευμένες δράσεις που θα μειώσουν την ανεργία και θα διαμορφώσουν βιώσιμη ανάπτυξη σε βάθος χρόνου. Οι συνταγές του ΔΝΤ καλό είναι να μείνουν στο συρτάρι αυτή τη φορά. Ας δοκιμάσει σε άλλη χώρα ο Τόμσεν τις ιδέες του. Σε ό,τι αφορά την Ηλεία, ας αποφασίσουν οι εκλεγμένο εκπρόσωποί μας πού θέλουν να στοχεύσουν: στον τουρισμό, στη μεταποίηση, στον πρωτογενή τομέα; Είναι αναγκαίο ένα υποτυπώδες πλάνο για να μην πηγαίνουμε στα τυφλά.
Το τρίτο αλλά σημαντικότερο ζήτημα είναι η Δημοκρατία την επόμενη μέρα της πανδημίας. Το αναγκαστικό lockdown οδήγησε σε Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου ακόμα και για ζητήματα άσχετα με την πανδημία. Οδήγησε επίσης σε απαγορεύσεις πρωτόγνωρες, που προκάλεσαν διχογνωμία για τη συνταγματικότητά τους. Καλώς ή κακώς, στην Ελληνική Δημοκρατία καταφέραμε ύστερα από χρόνια να κατοχυρώσουμε ατομικά και συλλογικά δικαιώματα, που τα θεωρούμε αδιαπραγμάτευτα. Η προσωρινή αναστολή τους για να μην καταρρεύσει η Δημόσια Υγεία δεν πρέπει επ΄ουδενί λόγω να γίνει μόνιμη και να αποτελέσει αφορμή για να επικρατήσει αυτό που οι πολιτικοί επιστήμονες εδώ και χρόνια αποκαλούν ανελεύθερη δημοκρατία (illiberal democracy) με πιο τρανά παραδείγματα την Τουρκία και τη Ρωσία. Σίγουρα αποτελεί τροφή για σκέψη ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίστηκε η πανδημία σε ασιατικά κράτη όπως η Ταϊβάν, όπου παραβιάζονταν ατομικά δικαιώματα για να αποτραπεί η διασπορά, όμως δεν πρέπει να επιτρέψουμε να επικρατήσει η γνώμη ότι η Δημοκρατία και η Ελευθερία είναι πολυτέλεια ή διαπραγματεύσιμες αξίες. Προφανώς, η προστασία της ανθρώπινης ζωής είναι πάνω από όλα, αρκεί αυτή η επίκληση της προστασίας της να μη χρησιμοποιείται ως άλλοθι για επιστροφή στον ολοκληρωτισμό.
Ας ελπίσουμε ότι θα ξανακυκλοφορούμε ελεύθεροι (έστω και με μάσκα…), ότι θα αποκτήσουμε εργασία με αξιοπρεπείς όρους, ότι θα έχουμε πρόσβαση στην Υγεία, ότι τα παιδιά μας θα απολαμβάνουν ποιοτική εκπαίδευση. Με λίγα λόγια, ας ελπίσουμε ότι το 2021 θα ξανακερδίσουμε τη ζωή μας.
