Συνέντευξη στην Ηρώ Ρήγα

-O δημοφιλής ηθοποιός ερμηνεύει τον ρόλο του Β΄Αγγελου στην σημερινή παράσταση ΒΑΚΧΕΣ

Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΚΟΖΑΝΗΣ παρουσιάζει τις «Βάκχες» του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Χρήστου Σουγάρη, απόψε, Τρίτη 18 Αυγούστου, στις 21:00, στο θέατρο ΟΛΥΜΠΙΑ (Φλόκα), στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Τεχνών Αρχαίας Ολυμπίας. Μία allstar ομάδα συντελεστών και ένας εκλεκτός θίασος πολυβραβευμένων ηθοποιών φέρνουν μία εναλλακτική ανάγνωση των Βακχών στο προσκήνιο. Συνάντησα τον κ. Μανώλη Μαυροματάκη που πρωταγωνιστεί στις ΒΑΚΧΕΣ , μια μέρα μετά τον 15Αύγουστο πλάι στο κύμα, μια μέρα ιδιαίτερη, όχι σαν όλες τις άλλες, όπως ήταν και η συζήτησή μας…

Λίγα λόγια για την παράσταση

Ένας νέος χθόνιος θεός, φτάνει σε μια λογοκρατούμενη κοινωνία για να διδάξει την έκσταση και τη μαγεία. Σαν όχημα χρησιμοποιεί το πιο «χθόνιο» κομμάτι των ανθρώπων, τις γυναίκες. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο Πενθέας, αυτός που πάει δηλαδή να υπερασπιστεί το παλιό, κατακρεουργείται από την ίδια του τη μητέρα. Το σκηνικό πλαίσιο είναι μια παρηκμασμένη, παραμελημένη παιδική χαρά, η οποία, ενώ σε κατάσταση ακμής είναι ένας χώρος απ’ τον οποίο πηγάζει αφέλεια και παιδικότητα, σε κατάσταση παρακμής είναι το αντίθετο, είναι αυτό που ρουφάει την οποιαδήποτε απόπειρα για να έρθει κάποιος σε κατάσταση ανεμελιάς και γίνεται μαύρη τρύπα. Αυτό έχει ενδιαφέρον, γιατί είμαστε σε μια φάση της ιστορίας που δεν ξέρουμε ποιο είναι το καλό και ποιο το κακό. Οι σημασίες των πραγμάτων εναλλάσσουν το ηθικό τους πρόσημο και οι άνθρωποι σαστισμένοι παρακολουθούν αυτή την εναλλαγή με αποτέλεσμα να καθηλώνονται.

Εμπεριέχει πολλή βία αυτή η φάση της ιστορίας. Δυστυχώς οι μεγάλες αλλαγές δε γίνονται αναίμακτα. Δεν δικαιολογώ τη βία, ιδίως των ισχυρών, σημειώνω απλώς την ακραία της εμφάνιση σ’ αυτές τις μεταιχμιακές φάσεις. Μια κοινωνία όμως για να μπορεί να λειτουργεί δεν πρέπει να βασίζεται στη βία ούτε των ισχυρότερων ούτε των πλουσιότερων ούτε των εξυπνότερωνούτε βεβαίως των ειδικότερων. Οι κοινωνίες αλλάζουν και οφείλουν να αντιστέκονται στις δυνάμεις εκείνες που προσπαθούν να τις μετατρέψουν από κοινωνίες ανθρώπων σε ζούγκλες όπου θα κυριαρχεί το δίκαιο του ισχυρότερου.

Ο Ευριπίδης και το έργο

Πρόκειται για ένα βαθύ, ψυχαναλυτικό και φιλοσοφικό έργο. Το τελευταίο του Ευριπίδη, γραμμένο στην παρακμή του αθηναϊκού χρυσού αιώνα.

Είναι μια κριτική σε μια στιγμή που το δόγμα της Αθήνας «όλο και μακρύτερα, όλο και πιο δυνατοί», η καπιταλιστική δηλαδή πολιτική, φτάνει στο όριό της. Βλέπεις ότι υπάρχουν κι άλλες δυνάμεις που κινούν τα νήματα, πιο χθόνιες, που όταν τις αγνοείς φτάνεις σε ένα όριο αυτοκαταστροφής.

Μια σκηνή που με συγκινεί, ιδιαίτερα ψυχαναλυτική, είναι η σκηνή που ο Διόνυσος πείθει τον Πενθέα, τον εκφραστή δηλαδή του παλιού, της λογικής, της δύναμης. Θέλοντας ο Πενθέας να διαπιστώσει ο ίδιος τι συμβαίνει με τις Βάκχες, τις γυναίκες στο βουνό, αυτές που θέλουν να χαλάσουν να μυαλά των γυναικών της πόλης του, δέχεται να τον ντύσει ο Διόνυσος γυναίκα. Ο εκφραστής της δύναμης, της πατριαρχίας, της φαλλοκρατίας, της ανδρικής ισχύος δέχεται να ντυθεί γυναίκα για να τον διαμελίσει στη συνέχεια η ίδια του η μάνα, αυτή που τον “συνέθεσε”. Τι είναι αυτό που τον κάνει να δεχτεί; Φανταστείτε δηλαδή τον Κασσιδιάρη να τον ντύσουν γυναίκα.

Ο Ευριπίδης θέτει ερωτήματα: Τι σημαίνει φύλο, πώς λειτουργεί, γιατί οι γυναίκες είναι πιο χθόνιες σε σχέση με τους άνδρες, τι σχέση έχουν με τη μαγεία και το συναίσθημα, είναι επικίνδυνες;Στην τραγωδία οι άνδρες μόνο ως πολέμαρχοι σκοτώνουν, σε προσωπικό επίπεδο δε σκοτώνουν. Είναι μισογύνης δηλαδή ο Ευριπίδης; Κάθε άλλο. Είναι μεγάλος γνώστης της γυναικείας φύσης. Τελευταίος τραγικός ποιητής, μιλά για τα προβλήματα εξουσίας, τα έχει ζήσει, κάνοντας και τη μετάβαση του θεάτρου προς το ρεαλισμό. Η σκηνοθετική ματιά του Σουγάρη αφήνει το περιθώριο να μπεις και να διερευνήσεις κάποια από τα πολύ βαθιά νοήματα του έργου.

Ο Δεύτερος Άγγελος

Ο ρόλος μου είναι ο Δεύτερος Άγγελος, αυτός που φέρνει το μήνυμα του διαμελισμού του Πενθέα από τη μητέρα του. Στην παράσταση είναι ένας τύπος που κινείται στην παιδική χαρά και πουλά μπαλόνια σε παιδιά. Περιφέρεται, βλέπει τι συμβαίνει, στην αρχή είναι πιο ανέμελος, προσλαμβάνει τα πράγματα με ελαφρότητα, γύρω του σαλτιμπάγκοι κάνουν διάφορα… Τα έχεις ξαναδεί αυτά, του είναι γνώριμα, οικεία. Όπως αυτά που βλέπουμε, στην τηλεόραση, το ίντερνετ, και κάπως σχολιάζουμε τα κρίνουμε, γελάμε, κοροϊδεύουμε, μέχρι που συμβαίνει κάτι και μας ξεπερνάει, όπως η πανδημία, όπως η φωτιά στο εργοστάσιο στη Μεταμόρφωση. Αυτός, ο συμπαθής “μπαλονατζής” μας βλέπει κι αυτός σιγά σιγά πράγματα που τον ξεπερνούν, τα θαύματα του Διονύσου και αρχίζει να ταράζεται. Αλλά αυτός είναι αλαφροΐσκιωτος. Κι ένας αλαφροΐσκιωτος μπορεί να αντέξει περισσότερο το αποτρόπαιο. Έχει μεγαλύτερη ανοχή, η συνείδησή του κινείται και πέρα από τον ορθολογισμό. Επισκέπτεται χώρους μαγείας, ενόρασης, είναι διαισθαντικός, έτοιμος να μην πεθάνει βλέποντας το αποτρόπαιο. Έρχεται ο σαλεμένος και παρουσιάζει το μεγαλύτερο σάλεμα.

Κορωνοϊός

Είναι ηρωικό το να παίζεις μέσα στον κορωνοϊό, σε μια συνθήκη που δεν υπάρχει παραγωγή. Πληρωνόμαστε για την παράσταση μόνο, όχι για τις πρόβες, κα΄τι που κανονικά είναι αντιεπαγγελματικό και αντιιδεολογικό. Κάνουμε υπέρβαση και δε θέλουμε να γίνει κανόνας. Προς όφελος άλλων. Δύσκολα τα πράγματα. Είναι πολύ σημαντικό το ότι γίνεται αυτή η παράσταση. Οι παραγωγοί έχουν φυλάξει τα χρήματά τους για όταν θα είναι πιο σίγουρα τα πράγματα. Πολλοί συνάδελφοι μένουν σε καθεστώς μεγάλης οικονομικής ανασφάλειας, στο όριο της πείνας. Έτσι κι αλλιώς οι τέχνες και το θέατρο πρέπει να υποστηρίζονται από το κράτος. Δεν εννοείται να μην επιχορηγούνται, όπως η παιδεία και η υγεία. Ένα καλλιτεχνικό δημιούργημα με το χαμηλότερο κόστος παύει να είναι καλλιτεχνικό δημιούργημα, έχει σαν στόχο να αρέσει σε πολλούς, κι αυτόματα γίνεται μαζικό προϊόν. Δεν υπάρχει τέχνη τότε. Το κράτος πρέπει να βοηθήσει. Η κρίση είναι ευκαιρία για αλλαγή. Αν και τελικά ήταν προς το χειρότερο, εμείς θα μιλάμε για το καλύτερο. Παίζοντας μέσα σε ένα τέτοιο καλοκαίρι αναγκάζομαι να αλλάξω συνήθειες, να προσαρμόσω το πρόγραμμά μου σε μια παράσταση που δεν αποδίδει ούτε το ελάχιστο εισόδημα, αλλά το κάνω με πεποίθηση, όχι με γκρίνια, με έχει αλλάξει προς το καλύτερο. Οι ιθύνοντες επαναπαύονται, όμως δεν πρέπει να γίνει κανόνας. Το θέατρο είναι μια κοινωνική γιορτή! Καταφέραμε μετά την περίοδο «θανάτου», την καραντίνα, να ζήσουμε μια συγκινητική στιγμή στο θέατρο Βράχων με τον κόσμο πάλι μαζί. Και κάτι ακόμη: Δε γνωρίζω κρούσμα που να έχει προέλθει, ως τώρα, από την παρακολούθηση ή την προετοιμασία θεατρικής παράστασης…

Μελλοντικά σχέδια

Έπαιξα στην γαλλική ταινία «Οι Μεταφραστές»σε σκηνοθεσία ΡεζίΡουανσάρ. Προχθές ολοκληρώθηκαν τα γυρίσματα στην Ελλάδα της γαλλικής ταινίας«On Sourit» στην οποία συμμετέχω. Θα είμαι στο σήριαλ «Παρουσιάστε» του ΑΝΤ1. Επίσης, ετοιμάζουμε την μεταφορά του βιβλίου του Δημήτριου Βικέλα «ΛουκήςΛάρας», έναν μονόλογο που θα ενσαρκώσω και θα ανέβει στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, και τέλος συζητώ για μια ελληνοπολωνική παραγωγή.

Παρακολουθήστε το μήνυμα του Μανώλη Μαυροματάκη προς το Διεθνές Φεστιβάλ Τεχνών Αρχαίας Ολυμπίας: