Ο μύθος που …ζεί 6 σχεδόν αιώνες….
6 Ιανουαρίου 1449. Ημέρα της στέψης του….
Μυστράς, 6 Ιανουαρίου 1449. Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου. Τελείται η στέψη του νέου Αυτοκράτορα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας(Βυζάντιο τη απεκάλεσαν αργότερα)Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου, του πρώτου αυτοκράτορα στα 997 χρόνια της αυτοκρατορίας που η στέψη του δεν έγινε στην Κωνσταντίνου πόλη.
Κωνσταντίνου πόλη, 8 ή 9 Φεβρουαρίου 1405 και στα ανάκτορα των Βλαχερνών και στην αίθουσα της πορφύρας γεννιέται το τέταρτο αγόρι του αυτοκράτορα Μανουήλ Β’Παλαιολόγου(1391-1425) και της συζύγου του Ελένης ο Κωνσταντίνος .
Ο αυτοκράτορας Μανουήλ Β’ και η Ελένη Δραγάση η σύζυγος του και πρώτη Σλάβα (Γελένα Ντράγκας στα Σλαβικά το όνομα της),αυτοκρατόρισσα του Βυζαντίου απέκτησαν συνολικά 8 παιδιά, 6 αγόρια και 2 κορίτσια που πέθαναν μικρές.. Ο ΜανουήλΒ’ (1405-1425)από νωρίς αντελήφθη τα χαρίσματα του Κωνσταντίνου και του ανέθεσε στην ηλικία μόλις των 16 χρόνων την διοίκηση πόλεων του Ευξείνου Πόντου.Μαζί του πήρε και τον επιστήθιο φίλο του τον νεαρό Φρατζή που θα μείνει πιστός φίλος μέχρι το τέλος κι είναι αυτός που θα συγγράψει το ιστορικό της Αλώσεως της Πόλης…
Αφού παρέμεινε για ένα διάστημα στην Ταυρική(σημερινή Κριμαία) ο Κωνσταντίνος μετέβει στην Πελοπόννησο όπου με τους αδελφούς του Θωμά και Θεόδωρο ανέλαβαν την διοίκηση του Δεσποτάτου του Μωρέως ή Μυστρά και έδωσαν μάχες για την ανάκτηση των Φραγκοκρατούμενων περιοχών της Πελοποννήσου.Οι έριδες και οι συγκρούσεις μεταξύ των αδελφών ανάγκασαν τον Ιωάννη Η’ Παλαιολόγο να τον καλέσει –για την προστασία του- στην Κωνσταντίνου πόλη. Ο μεγάλος αδελφός του Κωνσταντίνου ο Ιωάννης(1425-1448)είχε ανέλθει στον θρόνο μετά τον θάνατο του πατέρα τους το Μάϊο του 1425 σε Μοναστήρι όπου και είχε καρεί μοναχός. Αξίζει να σημειωθεί ότι και η Αυτοκράτειρα μητέρα του Κωνσταντίνου την ίδια χρονιά 1425 απεσύρθη στην Μονή της Μάρθρας -την κατέστρεψαν στην Άλωση οι Τούρκοι- όπου και μόνασε με το όνομα Υπομονή μέχρι τον θάνατο της στις 13 Μαρτίου του 1450. Η Ορθόδοξη εκκλησία την αγιοκατάταξε και η μνήμη της Οσίας Υπομονής τιμάται στις 13 Μαρτίου καθώς και την ημέρα της Αλώσεως 29 Μαΐου. Αντικατέστησε για λίγο τον αδελφό του στον θρόνο όταν ο Ιωάννης μετέβη στην Ιταλία για να λάβει μέρος στην σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας που αποσκοπούσε στην επανένωση των εκκλησιών , μετά το Σχίσμα του 1054. Μετά την αποτυχημένη αυτή προσπάθεια Ένωσης Δυτικής και Ανατολικής Εκκλησίας και μέσα σε ένα ανθενωτικό κλίμα της επιστροφής του Ιωάννη, ανθενωτικό-από λαό και κλήρο-και εχθρικό ,ο Κωνσταντίνος έφυγε για την Πελοπόννησο για την αναδιοργάνωση του Δεσποτάτου…
Κωνσταντίνου πόλη. Η τελευταία αυτοκράτειρα της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ελένη , πλέον αδελφή Υπομονή, έχει καλέσει στα Ανάκτορα τους μικρότερουςγιούς της Θωμά, Δημήτριο και παρόντος του Κωνσταντίνου…
Η τελευταία πράξη ενός δράματος; Όχι αυτή-η τελευταία- θα γραφτεί σε 4 χρόνια…Τώρα σε μια αυτοκρατορία που ψυχορραγεί κι όλη της η ‘περιουσία’ δεν υπερβαίνει τη γη της Βασιλεύουσας ,λίγα νησιά στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου, τον Μυστρά και μερικές ακόμη κτήσεις στην Πελοπόννησο και την Σηλιβρία που ψυχορραγεί με ελάχιστους κάτω των διακοσίων χιλιάδων κατοίκων εντός της πρωτεύουσας, χωρίς πόρους …
Παλάτι των Βλαχερνών και η μητέρα αυτοκράτειρα ανακοινώνει στου γιούς της Δημήτριο και Θωμά που φιλοδοξούν να ανεβούν στο θρόνο την δική της απόφαση να ανέλθει στον θρόνο ο Κωνσταντίνος όπως ήθελε κι ο λαός….
Ένα Κράτος-πόλη ανέλαβε ο Κωνσταντίνος ενώ η τούρκικη απειλή ήδη περιέσφιγγε την Βασιλεύουσα γι αυτό κι ο Κωνσταντίνος αφιερώθηκε στην επισκευή και την ενίσχυση των οχυρωματικών έργων, καθώς και στην αναδιοργάνωση του στρατού, που θα αναλάμβανε το βαρύ έργο της άμυνας της πόλης.Δυστυχώς οι αποδεδειγμένες πολιτικές και στρατιωτικές ικανότητες του Κωνσταντίνου δεν είναι ικανές να αποτρέψουν τις μοιραίες εξελίξεις….
Αρχηγός πλκλέοντων Οθωμανών μετά τον θάνατο του μετριοπαθούς πατέρα του Μουράτ (1451) είναι ο νεαρός και φιλόδοξος σουλτάνος Μωάμεθ Β’ που το μοναδικό του όνειρο είναι να κατακτήσει την Κωνσταντίνου πόλη ,να γίνει αρχηγός αυτοκρατορίας με έδρα στην Δύση…
Και, με τελικό στόχο την Άλωση της πρωτεύουσας της Αυτοκρατορίας χτίζει στο Βόσπορο το φρούριο Ρούμελι Χισάρ και συντονίζει τις στρατιωτικές του προετοιμασίες…
Οι εκκλήσεις του Κωνσταντίνου στην Δύση για βοήθεια αντιμετωπίζονταν με περίεργη αδιαφορία… 3000 περίπου Βυζαντινοί (7.000 για ορισμένους ιστορικούς) και 2.000 περίπου ξένοι από τους οποίους 700 περίπου Γενουάτες υπό τον Ιουστινιάνη, η φρουρά της Πόλης λίγοι πολύ λίγοι για να αντιμετωπίσουν τις ορδές των βαρβάρων έξω από τα τείχη που συνεχώς έκαναν επιθέσεις και που στις 23 του Απρίλη με μεταφορά από την ξηρά 70 τούρκικα πλοία περνούν (με υπερνεώλκηση )τον Βόσπορο στον Κεράτιο και η πολιορκία γίνετε πλέον ασφυκτική…
Ένας άνισος αγώνας…
Ο φιλόδοξος Μωάμεθ είχε αρχίσει τις προετοιμασίες του για την κατάληψη της Κωνσταντίνου πόλεως από τις αρχές του 1453 και με έδρα την Ανδιανού πόλη είχε συγκροτήσει στρατό 150.000 ανδρών και 400 πλοίων, το τεράστιο πολιορκητικό κανόνι και…
Στις 7 του Απρίλη στήνει την σκηνή του έξω από την Πύλη του Ρωμανού…Στις 15 Απριλίου θα γίνει η Τρίτη πολιορκία της Πόλης με την γενναία αντίσταση των υπερασπιστών της…
28 Μαΐου αποφασίζει την γενική επίθεση….και το πρωί της 29ης Μαΐου 1453 θα γίνει η τελική έφοδος των Οθωμανών.Οι Οθωμανοί εφόρμησαν κατά
χιλιάδες στην σχεδόν ανυπεράσπιστη πόλη και την κατέλαβαν μέσα σε λίγες ώρες…
Ημέρα Τρίτη, 29 Μαΐου , ο Κωνσταντίνος μάχεται ηρωϊκά μαζί με λίγους πιστούς συμπολεμιστές, υπερασπιστές της Πόλης έναντι ενός σώματος γενιτσάρων που έχουν εισβάλει από τα γκρεμισμένα τείχη μέσα στην πόλη…
Ουκ έστι τις των Χριστιανών του λαβείν την κεφαλήν μου απ’ εμού… τα τελευταία λόγια του όταν είδε όλους σχεδόν τους συντρόφους-συμπολεμιστές του να πέφτουν νεκροί από τα σπαθιά των γενίτσαρων….
Εκείνη την στιγμή το σπαθί ενός γενίτσαρου….
Ο ηρωικός θάνατος του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ’ Παλαιολόγου που με τον ηρωισμό του λες κι ήρθε να ‘ξεπλύνει’ τις αμαρτίες όλης της διεφθαρμένης Δυναστείας των Παλαιολόγων που κυβέρνησε σχεδόν όσο κι οι ένδοξοι Κομνηνοί αλλά δεν έφερε τη λύτρωση αλλά το χαμό της αυτοκρατορίας. Ξεκινώντας από το Μιχαήλ Παλαιολόγο Η’ γενάρχη της δυναστείας που τύφλωσε τον νεαρό νόμιμο διάδοχο του θρόνου τον Ιωάννη Λάσκαρη για να ανεβεί αυτός στον πολυπόθητο θρόνο μπαίνοντας στην Κωνσταντίνου πόλη για να στεφθεί αυτοκράτορας το 1261. Και ταυτόχρονα προχώρησε στις κινήσεις για την ένωση των Εκκλησιών…
Το τέλος της φθίνουσας αυτοκρατορίας κι όχι η αναγέννηση της θα είναι η κατάληξη της διακυβέρνησης της δυναστείας Παλαιολόγων…
Του Κωνσταντίνου του μοναχικού αγοριού, δεινού πολιτικού και στρατιωτικού που στο τέλος ολομόναχος –είχε χάσει και τις δυο συζύγους του πάνω στην γέννα, σύμπτωση; ή η τραγική μοίρα ενός μεγάλου…-, στο άδειο παλάτι του των Βλαχερνών χαιρέτησε τους λιγοστούς συγγενείς του, πήγε και κοινώνησε από Ενωτικό ιερέα και ρίχτηκε στη μάχη, άνιση μάχη αλλά ήταν της μοίρας του να γίνει ο πρώτος των πρώτων….
…Το σπαθί ενός γενίτσαρου, που δεν ήξερε ότι με τη δυνατή σπαθιά του στο κεφάλι του Παλαιολόγου , του τελευταίου αληθινού βασιλιά των Ελλήνων , δεν ήξερε, ότι σφράγισε το τέλος μιας ένδοξης αυτοκρατορίας που κράτησε ςσυνολικά 1123 χρόνια και 18 μέρες!
Ένας Κωνσταντίνος πριν 997 χρόνια (330 μ. Χ.) έχτισε την Κωνσταντίνου πόλη, ο Μέγας Κωνσταντίνος..
Ένας Κωνστασντίνος την υπερασπίστηκε μέχρι θανάτου… ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος… ο αυτοκράτορας που έμεινε στην ιστορία των λαών ως υπόδειγμα γενναίου στρατηλάτη που έπεσε υπερασπιζόμενος όχι πιά μια χαμένη αυτοκρατορία αλλά για την ιδέα την Ελληνοχριστιανική.
Σύμβολο του Ελληνισμού και συνδετικός κρίκος της μακρόχρονης ιστορία της Ελλάδας ο Κωνσταντίνος, ο Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος μια από τις ωραιότερες μορφές της ανθρωπότητας που το όνομα του ο λαός το συνέδεσε με θρύλους και δοξασίες(Μαρμαρωμένος βασιλιάς) και που έπεσε υπέρ της ελευθερίας και του πολιτισμού…. Κι έτσι σαν σήμερα 6 του Ιανουαρίου του 1449 ανέβηκε στο θρόνο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας-Βυζάντιο- για να πέσει μαχόμενος 4 χρόνια μετά και σε ηλικία των 48 χρόνων…
Βοηθήματα:
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, Κ. Κυριαζή/Εστία-1962. Αυτοκράτορες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, Μενέλαου Παγουλάτου.
Τασσώ Γαΐλα
Αρθρογράφος-Ερευνήτρια
